Τι ακριβώς είναι και τι θα κάνει ο “Ευρωπαίος Εισαγγελέας”

Στο υπουργικό συμβούλιο παρουσίασε σήμερα ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας, το νομοσχέδιο για τον Ευρωπαίο Εισαγγελέα και τους εντεταλμένους Ευρωπαίους εισαγγελείς.

Το νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση και λειτουργία του “Γραφείου Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων” και έναν αριθμό εισαγγελικών λειτουργών που θα στελεχώσει την υπηρεσία, με στόχο “να διασφαλιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης”. Ο Ευρωπαίος Εισαγγελέας θα συνεργάζεται με τις εθνικές εισαγγελικές αρχές και θα ασκεί τις αρμοδιότητές του, όπως αυτές προβλέπονται από τον κανονισμό 2017/1939 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με τη σύσταση του Γραφείου Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων και τη συνεργασία του με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα επιτευχθεί η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εγκλημάτων που στρέφονται κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως «οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης» νοούνται όλα τα έσοδα, έξοδα και στοιχεία του ενεργητικού που είτε καλύπτονται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης και τους προϋπολογισμούς των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών που έχουν ιδρυθεί βάσει των Συνθηκών, καθώς και τους προϋπολογισμούς υπό τη διαχείριση και τον έλεγχό τους, είτε αποκτώνται μέσω αυτών των προϋπολογισμών ή οφείλονται σε αυτόν.

Στις διατάξεις του νομοσχεδίου αναφέρεται το πλαίσιο επιλογής, διορισμού και καθηκόντων του Ευρωπαίου Γενικού Εισαγγελέα, καθορίζονται οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντά του, περιγράφονται τα προσόντα για την κάλυψη της θέσης, καθορίζονται οι εξουσίες του αναφορικά με τον χειρισμό των υποθέσεων που του έχουν ανατεθεί και καθορίζεται η αρμοδιότητα του γραφείου Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων, η οποία εκτείνεται σε όλη την επικράτεια.

Ανεξάρτητη αρχή, υπόλογη στην Ευρωβουλή και στην Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι ανεξάρτητη. Το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ενεργεί προς το συμφέρον της Ένωσης συνολικά, και δεν ζητεί ούτε λαμβάνει εντολές από οποιοδήποτε πρόσωπο εκτός της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή από άλλο όργανο. «Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμοί της Ένωσης σέβονται την ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και δεν επιδιώκουν να την επηρεάσουν κατά την άσκηση των καθηκόντων της».

Η καθ’ ύλην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας περιορίζεται στις αξιόποινες πράξεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Καθήκοντα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας  είναι η έρευνα, η δίωξη και η παραπομπή ενώπιον της δικαιοσύνης των δραστών αξιόποινων πράξεων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, Οποιαδήποτε επέκταση της εν λόγω αρμοδιότητας σε σοβαρά αδικήματα με διασυνοριακή διάσταση είναι δυνατή μόνο με ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Τα εθνικά όρια

Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας που προβλέπεται στο εν λόγω άρθρο, ο κανονισμός «δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των εν λόγω στόχων και μεριμνά για την ελάχιστη δυνατή παρέμβασή του στις έννομες τάξεις και στις θεσμικές δομές των κρατών μελών». Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τα εθνικά συστήματα των κρατών μελών σχετικά με τον τρόπο οργάνωσης των ποινικών ερευνών. Όταν ένας ευρωπαίος εισαγγελέας θεωρεί ότι λόγω έρευνας θα απαιτηθεί η λήψη από αυτόν κάποιου μέτρου που δεν θα ήταν σύμφωνο με το εθνικό δίκαιο, θα πρέπει να ζητήσει επανεξέταση της έρευνας από τον ευρωπαίο γενικό εισαγγελέα.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα πρέπει να ενεργεί προς το συμφέρον της Ένωσης συνολικά και ούτε να ζητεί ούτε να λαμβάνει εντολές από οποιοδήποτε πρόσωπο εκτός Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Ο ευρωπαίος γενικός εισαγγελέας υποχρεούται να λογοδοτεί  στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε από τα εν λόγω θεσμικά όργανα δύναται να προσφύγει ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παύση του εισαγγελέα, π.χ. αν διαπράξει σοβαρό παράπτωμα.

Στο συλλογικό όργανο διορίζεται ένας  ευρωπαίος εισαγγελέας από κάθε κράτος – μέλος. Οι ευρωπαίοι εισαγγελείς θα εποπτεύουν τις έρευνες και τις διώξεις των οποίων επιλαμβάνονται οι ευρωπαίοι εντεταλμένοι εισαγγελείς στο κράτος μέλος καταγωγής τους. Θα λειτουργούν ως σύνδεσμος στα οικεία κράτη μέλη, διευκολύνοντας τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ως ενιαίας υπηρεσίας. Ο  εποπτεύων ευρωπαίος εισαγγελέας θα πρέπει επίσης να ελέγχει γα τη συμμόρφωση κάθε εντολής με το εθνικό δίκαιο και να ενημερώνει σχετικά το μόνιμο τμήμα αν οι εντολές δεν πληρούν αυτόν τον όρο.

Προκειμένου να συμμορφώνονται πλήρως προς την υποχρέωσή τους να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία σε περίπτωση υποψίας τέλεσης αξιόποινης πράξης που εμπίπτει στην αρμοδιότητά της, οι εθνικές αρχές των κρατών μελών, καθώς και όλα τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμοί της Ένωσης, θα πρέπει να εφαρμόζουν τις ισχύουσες διαδικασίες υποβολής εκθέσεων και να διαθέτουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς προκαταρκτικής αξιολόγησης των καταγγελιών που τους υποβάλλονται. Τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμοί της Ένωσης μπορούν για τον σκοπό αυτό να χρησιμοποιούν την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης («OLAF»).