Τι περιλαμβάνει η εικοσαετής συμφωνία Ρωσίας-Ιράν

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ιρανός ομόλογός του, Μασούντ Πεζεσκιάν, υπέγραψαν σύμφωνο συνεργασίας, εμβαθύνοντας την εταιρική σχέση μεταξύ Ρωσίας και Ιράν – δύο από τις χώρες με τις αυστηρότερες κυρώσεις στον κόσμο. Ιρανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το «σύμφωνο συνολικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης» καλύπτει τομείς από το εμπόριο και τη στρατιωτική συνεργασία έως την επιστήμη, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση.

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ιρανό πρόεδρο στη Μόσχα σήμερα, Παρασκευή 17 Ιανουαρίου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εξήρε τη συμφωνία ως «πραγματική ανακάλυψη που δημιουργεί συνθήκες για τη σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη της Ρωσίας, του Ιράν και ολόκληρης της περιοχής». Το Κρεμλίνο δήλωσε νωρίτερα ότι η συνθήκη θα ενισχύσει τις «στρατιωτικοπολιτικές και εμποροοικονομικές» σχέσεις μεταξύ Τεχεράνης και Μόσχας, αν και οι λεπτομέρειες παραμένουν αδιευκρίνιστες.

Ο Πεζεσκιάν δήλωσε ότι οι δύο χώρες εισέρχονται σε ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις, ιδίως στο εμπόριο. Οι ηγέτες δήλωσαν ότι οι δύο χώρες θα εντείνουν τη συνεργασία τους σε μια σειρά από τομείς όπως η πολιτική, η ασφάλεια, το εμπόριο, οι μεταφορές και η ενέργεια.

Και οι δύο χώρες έχουν αυξήσει τις εμπορικές τους δραστηριότητες ως απάντηση στις δυτικές κυρώσεις. Το Ιράν έχει ήδη προμηθεύσει τη Ρωσία με μη επανδρωμένα αεροσκάφη «Shahed», τα οποία η Μόσχα έχει χρησιμοποιήσει στα νυχτερινά της πλήγματα στην Ουκρανία, σύμφωνα με Ουκρανούς και Δυτικούς αξιωματούχους. Από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Μόσχα βλέπει το Ιράν ως βασικό στρατηγικό εταίρο, μια κίνηση που έχει θορυβήσει τους αξιωματούχους της Δύσης, οι οποίοι βλέπουν και τα δύο έθνη ως αποσταθεροποιητικές δυνάμεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι διαπραγματεύσεις για τη νέα συνθήκη διήρκεσαν χρόνια. Το ισχύον πλαίσιο μεταξύ των δύο χωρών βασίζεται σε μια συμφωνία του 2001, η οποία ανανεώνεται περιοδικά. «Η συνθήκη … έχει εποικοδομητικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην ενίσχυση των δυνατοτήτων της Ρωσίας, του Ιράν και των φίλων μας σε διάφορα μέρη του κόσμου» δήλωσε την Τρίτη ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ.

Η συνθήκη αναμένεται να παραμείνει σε ισχύ για 20 χρόνια, μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, επικαλούμενο τον πρεσβευτή του Ιράν στη Ρωσία, Καζέμ Τζαλαλί. Η οικοδόμηση στενότερων δεσμών με το Ιράν, την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα αποτελεί κεντρικό άξονα της εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν, ο οποίος επιδιώκει να αμφισβητήσει αυτό που αποκαλεί «παγκόσμια ηγεμονία» υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Η επίσκεψη του Πεζεσκιάν στη Ρωσία έρχεται αφού η Τεχεράνη αντιμετώπισε αρκετές αποτυχίες στην εξωτερική πολιτική της πέρυσι. Αυτές περιλάμβαναν την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, βασικό σύμμαχο της Ρωσίας και του Ιράν, και την αποδυνάμωση της συμμαχικής με το Ιράν ένοπλης λιβανέζικης ομάδας Χεζμπολάχ.

Η συνθήκη υπογράφηκε λίγες ημέρες πριν από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία. Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος εδώ και καιρό είναι υπέρμαχος μιας ασυμβίβαστης στάσης έναντι του Ιράν, έχει απειλήσει με ταχεία στρατιωτική δράση για τον τερματισμό των συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.

Το 2020, ο Τραμπ διέταξε τη δολοφονία του διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, Κασέμ Σουλεϊμανί, σε επίθεση αμερικανικού drone στο Ιράκ, προκαλώντας οργή στην Τεχεράνη. Πέρυσι, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι οι ΗΠΑ θα «εξαφάνιζαν το Ιράν από προσώπου γης» εάν είχε πετύχει μια υποτιθέμενη ιρανική συνωμοσία για τη δολοφονία του.