Τι “βγήκε” από την σύνοδο COP28 για το κλιμα

Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι συμμετέχουσες χώρες κατέληξαν σήμερα «σε μια ιστορική συμφωνία στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάι για τη μετάβαση προς την απομάκρυνση της παγκόσμιας οικονομίας από τα ορυκτά καύσιμα» έπειτα από δύο εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων.

Τέλος εποχής για το πετρέλαιο;

Η ‘είδηση’ στη συμφωνία της COP28 είναι ότι καλεί για “μετάβαση προς την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα, με τρόπο δίκαιο, συντεταγμένο και ισότιμο προκειμένου να επιτευχθεί η ουδετερότητα άνθρακα το 2050 σύμφωνα με τις επιστημονικές συστάσεις”.

Για πρώτη φορά, γράφει το ΑΠΕ, η διεθνής κοινότητα εκφράζει ενωμένη την επιθυμία για το “τέλος εποχής” στο πετρέλαιο και στέλνει ένα ηχηρό σήμα στις διεθνείς αγορές. Δεν πρόκειται να σταματήσει άμεσα την κατανάλωση πετρελαίου και να μειώσει τις τιμές. Αλλά –αν οδηγήσει σε σταδιακά αυξανόμενες μετακινήσεις πολιτικής και αλλαγή επενδυτικών τάσεων προοδευτικά– θα μπορούσε να διασφαλίσει τη μεταμόρφωση της οικονομίας ενέργειας σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Πολύ σταδιακά

Η συμφωνία επιφυλάσσει ανταμοιβές για τους παραγωγούς πετρελαίου. Παράλληλα αναγνωρίζεται ότι υπάρχουν τεχνολογίες που μπορούν να μειώσουν τον κλιματικό αντίκτυπο του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του άνθρακα — κυρίως δεσμεύοντας διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται με την καύση ορυκτών καυσίμων προκειμένου οι εκπομπές να μην εισέρχονται στην ατμόσφαιρα.

Σε έναν κατάλογο ενεργειών που θα πρέπει να εξετάσουν οι χώρες προκειμένου να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή περιλαμβάνεται “η επιτάχυνση τεχνολογιών περιλαμβανομένων εκείνων των μηδενικών και χαμηλών εκπομπών, μεταξύ άλλων των ανανεώσιμων, της πυρηνικής ενέργειας και τεχνολογιών που περιορίζουν και απομακρύνουν όπως η δέσμευση, χρήση και αποθήκευση άνθρακα”.

Η δέσμευση άνθρακα συζητείται εδώ και καιρό, αλλά παραμένει πολύ ακριβή σε ορισμένες εφαρμογές της, και δεν έχει ποτέ αποδειχθεί στην απαραίτητη τεράστια παγκόσμια κλίμακα ότι έχει πράγματι αντίκτυπο στην κλιματική αλλαγή.

Πηγή που γνωρίζει τον τρόπο σκέψης της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε πως το βασίλειο, ντε φάκτο επικεφαλής της ομάδας των πετρελαιοπαραγωγών κρατών του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ), μπόρεσε να δεχθεί τη συμφωνία επειδή παρέχει ένα ‘μενού’ για κάθε χώρα ώστε να ακολουθήσει το δικό της μονοπάτι.

Το οικονομικό σκέλος

Ακόμη και οι αντιπροσωπείες που εμφανίστηκαν πιο ικανοποιημένες από τη συμφωνία είχαν ορισμένες ενστάσεις. Η κυριότερη είναι η απουσία οποιασδήποτε επιπλέον χρηματοδότησης για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν το τεράστιο κόστος της μετάβασης αυτής ή, με άλλα λόγια, της απομάκρυνσης από τα ορυκτά καύσιμα.

Λείπουν τα χρήματα για να βοηθήσουν οι φτωχές, κλιματικά ευάλωτες χώρες να προσαρμοστούν στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής. “Η προσαρμογή είναι πραγματικά ένα ζήτημα ζωής ή θανάτου”, δήλωσε ο απεσταλμένος του Μπανγκλαντές για το κλίμα Σάμπερ Χοσάιν Τσόουντχουρι. “Δεν μπορούμε να κάνουμε συμβιβασμούς στην προσαρμογή. Δεν μπορούμε να κάνουμε συμβιβασμούς στις ζωές και στα μέσα διαβίωσης”.

Σημαντικές λεπτομέρειες μετατέθηκαν για να τύχουν επεξεργασίας αργότερα, ίσως στη σύνοδο COP29 της ερχόμενης χρονιάς, στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα ‘κλείδωσε’ μια πρώιμη νίκη σε σχέση με τα χρήματα κατά την έναρξη των συνομιλιών, όταν οι αντιπροσωπείες ενέκριναν τη δημιουργία ενός νέου ταμείου που θα βοηθήσει τις φτωχές χώρες να αντεπεξέλθουν στις απώλειες και τις ζημιές που προκαλούνται από την καταστροφή του κλίματος. Άγνωστο τι θα γίνει με το σύνολο των χωρών που έχουν ανάγκη τα ορυκτά χωρίς να είναι απολύτως φτωχές.

Ο στόχος για τον 1,5 βαθμό

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και δεκάδες άλλες χώρες έμειναν γενικά ικανοποιημένες από το αποτέλεσμα των συνομιλιών, λέγοντας πως «η συμφωνία διατηρεί μια ευκαιρία για περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης στον +1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της προβιομηχανικής εποχής».

Το να κατορθωθεί αυτό θα είναι πάντως δύσκολο, διότι απαιτεί μείωση των εκπομπών σχεδόν στο μισό μέσα σε μόλις έξι χρόνια, και μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050. Το κείμενο καλεί όλες τις χώρες να το πράξουν, όμως η Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών ανησυχεί ότι αυτό δεν θα υλοποιηθεί. Η εκπρόσωπος της, Αν Ράσμουσεν, δήλωσε πως η συμμαχία αισθάνεται πως το κείμενο απέτυχε να δώσει τη “διόρθωση πορείας που χρειαζόταν”.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ