Της τρελής… Ποιος πολεμάει ποιόν στην Υεμένη; Όλοι, όλους

Δυνάμεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εξαπέλυσαν αεροπορικές επιδρομές στη νότια Υεμένη, υποστηρίζοντας τους αυτονομιστές του νότου, που ανέπτυξαν ενισχύσεις για να ξαναπάρουν την Άντεν, τη μεταβατική πρωτεύουσα της χώρας, να την αποσπάσουν εκ νέου από τα στρατεύματα της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης, με τα οποία υποτίθεται είναι σύμμαχοι στη στρατιωτική συμμαχία υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.

Τα ΗΑΕ, η δεύτερη ισχυρότερη δύναμη αυτής της συμμαχίας, επιβεβαίωσαν ότι διεξήχθησαν αεροπορικές επιδρομές, διατείνονται όμως ότι είχαν στόχο «τρομοκρατικές οργανώσεις», που κατ’ αυτά επιτέθηκαν στις συμμαχικές δυνάμεις στο αεροδρόμιο της Άντεν.

«Η πρόσφατη επιδείνωση των επιθέσεων εναντίον των δυνάμεων της αραβικής συμμαχίας και αμάχων ήγειραν απειλή για την ασφάλεια της συμμαχίας», αναφέρει ανακοίνωση Τύπου της κυβέρνησης των ΗΑΕ που μεταδόθηκε από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της χώρας, το WAM. «Αυτό κατέστησε απαραίτητα ακριβή και άμεσα αεροπορικά πλήγματα την 28η και την 29η Αυγούστου εναντίον τρομοκρατικών ένοπλων ομάδων», προστίθεται. Ο πρόεδρος της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Αμπντ Ράμπου Μανσούρ Χάντι ζήτησε από τη Σαουδική Αραβία να επέμβει για να σταματήσει αυτή που αποκάλεσε επέμβαση των ΗΑΕ στα εσωτερικά της χώρας και υποστήριξη των αυτονομιστών.

Δεκάδες νεκροί και τραυματίες

Ο Χάντι πρόσθεσε σε ανακοίνωση που μεταδόθηκε χθες από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Υεμένης, το SABA, ότι διέταξε τα κυβερνητικά στρατεύματα να αποσυρθούν από την Άντεν ώστε η πόλη να μην καταστραφεί, μετά τα αεροπορικά πλήγματα των ΗΑΕ, που άφησαν πίσω τους εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες, κατ’ αυτόν.

Το υπουργείο Άμυνας της κυβέρνησης του Άντεν έκανε λόγο σε χωριστή ανακοίνωση για πάνω από 300 νεκρούς και τραυματίες στα πλήγματα της πολεμικής αεροπορίας των ΗΑΕ στην Άντεν και στην επαρχία Αμπιάν. Σύμφωνα με ανάρτηση στο Twitter του υεμενίτη υπουργού Πληροφοριών Μουάμαρ αλ Ιριάνι, τα πλήγματα των ΗΑΕ σκότωσαν 40 στρατιωτικούς και αμάχους. Ο Χάντι αξίωσε να συγκληθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να συζητήσει τις ενέργειες των ΗΑΕ.

Νωρίτερα χθες, οι αυτονομιστές έφεραν ενισχύσεις — ιδίως από τη Χοντάιντα — για να ενισχύσουν τις θέσεις τους στην Άντεν, μία μέρα μετά τις σφοδρές μάχες ανάμεσα στις δυνάμεις τους και φιλοκυβερνητικά στρατεύματα, με τα οποία ως τώρα υποτίθεται πως ήταν στην ίδια πλευρά. Σποραδικές μάχες ξεσπούσαν σε όλη την Άντεν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, με δυνάμεις των δύο αντίπαλων πλευρών να κινούνται στους έρημους δρόμους, σύμφωνα με κατοίκους. Καταστήματα, εστιατόρια και επιχειρήσεις είχαν κλείσει.

Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Χάντι, που μετέφερε την έδρα της στην Άντεν αφότου εκδιώχθηκε από την πρωτεύουσα της χώρας Σαναά από τους σιίτες αντάρτες Χούθι, που πρόσκεινται στο Ιράν, το 2014, είχε διαβεβαιώσει προχθές Τετάρτη πως ανακατέλαβε το αεροδρόμιο της πόλης από τους αυτονομιστές και είχε θέσει υπό τον έλεγχό της το μεγαλύτερο μέρος της. Οι αντίπαλοί της αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό.

Το ξέσπασμα εχθροπραξιών ανάμεσα στις δύο πλευρές σηματοδοτεί νέα τροπή στον εξαιρετικά περίπλοκο πόλεμο στην Υεμένη, στον οποίο εμπλέκονται διάφορες παρατάξεις και διάφοροι στρατοί. Η σουνιτική συμμαχία υπό την ηγεσία του Ριάντ, που εξοπλίζεται από τη Δύση, επενέβη στον πόλεμο στη φτωχότερη χώρα της αραβικής χερσονήσου τον Μάρτιο του 2015 εναντίον των Χούθι. Οι αυτονομιστές της νότιας Υεμένης, άλλοτε ανεξάρτητης χώρας, συμμάχησαν με τη συμμαχία.

Αλλά το τελευταίο διάστημα, τα ΗΑΕ και ειδικά το Αμπού Ντάμπι ήρθαν σε ρήξη με τον Χάντι και πρόσφατα απέσυραν μεγάλο μέρος των χερσαίων δυνάμεών τους, γεγονός που εξώθησαν τους αυτονομιστές του λεγόμενου Μεταβατικού Συμβουλίου του Νότου (ΜΣΝ) να προσπαθήσουν να κυριεύσουν την Άντεν. Χθες το ΜΣΝ ανέφερε ότι δυνάμεις του που ήταν ανεπτυγμένα σε προάστια της Χοντάιντα, της πόλης στις ακτές της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα, επέστρεψαν στην Άντεν για να ενταχθούν στη μάχη με τις δυνάμεις του Χάντι.

«Σε όποιον λέει πως η αντίσταση του νότου το έβαλε στα πόδια, λέω: εδώ είμαστε», διεμήνυσε ο αντιπρόεδρος του ΜΣΝ Χάνι μπιν Μπρικ σε βίντεο στο οποίο εικονίζεται με δεκάδες από τους πολεμιστές του να τον πλαισιώνουν έξω από το κτίριο του αεροδρομίου της Άντεν. Υεμενίτης αξιωματούχος δήλωσε ότι η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ κάνουν επαφές με τα δύο στρατόπεδα για να προσπαθήσουν να αποκλιμακώσουν τη σύγκρουση, αλλά την ίδια ώρα στρατεύματα συνέκλιναν στην Άντεν από τις επαρχίες Σάμπουα, Λαχζ και Αμπιάν.

«Απόλυτο χάος»

Η μη κυβερνητική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins sans frontières, MSF) ανακοίνωσε ότι διακομίστηκαν σε κλινική της 51 θύματα των εχθροπραξιών στην Άντεν προχθές Τετάρτη, εκ των οποίων 10 είχαν ήδη αποβιώσει όταν έφθασαν. «Επικρατεί απόλυτο χάος εδώ. Γίνονταν μάχες στην πόλη όλη μέρα χθες. Τα πράγματα φάνηκαν να ηρεμούν λίγο [χθες] το πρωί, αλλά αναμένουμε οι εχθροπραξίες να ξαναρχίσουν ανά πάσα στιγμή», τόνισε η Καρολίν Σεγκάν των MSF σε ανακοίνωσή της. Ακόμη μια ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στην Υεμένη, η Σώστε τα Παιδιά (Save the Children), έκανε λόγο για κλίμα τρόμου στην Άντεν. Οι συνθήκες «είναι τρομακτικές για τους ενηλίκους, πόσο μάλλον για τα παιδιά», υπογράμμισε.

«Έντονη ανησυχία»

Στη Νέα Υόρκη, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέφρασε με ανακοίνωσή του που υιοθετήθηκε ομόφωνα «έντονη ανησυχία» για την κλιμάκωση της βίας στην Άντεν και τις επιπτώσεις της στην ανθρωπιστική κατάσταση και απηύθυνε έκκληση προς όλα τα μέρη να επιδείξουν «αυτοσυγκράτηση» και «να προασπίσουν την εδαφική ακεραιότητα της Υεμένης». Ακόμη, το ΣΑ καταδίκασε τις αυξανόμενες επιθέσεις των σιιτών ανταρτών Χούθι εναντίον πολιτικών υποδομών στη Σαουδική Αραβία και απαίτησε να σταματήσουν αμέσως.

Οι αυτονομιστές έχουν σκοπό να επανιδρύσουν τη δημοκρατία της Νότιας Υεμένης, η οποία ενώθηκε με τον βορρά το 1990. Σποραδικά, ένοπλοι αυτονομιστές συγκρούονταν με κυβερνητικά στρατεύματα για χρόνια στο παρελθόν· αυτή η παλιά σύγκρουση αναζωπυρώθηκε αυτόν τον μήνα.

Η Σαουδική Αραβία καλεί να αρχίσουν συνομιλίες για να τερματιστεί αυτή η σύγκρουση, νέο κεφάλαιο του πολέμου που έχει προκαλέσει, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο, με εκατομμύρια αμάχους στα πρόθυρα του λιμού. Η κυβέρνηση του Χάντι όμως λέει πως δεν θα συμμετάσχει σε συνομιλίες πριν οι αυτονομιστές να της παραδώσουν εκ νέου τον έλεγχο τομέων που κατέλαβαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Δυνάμεις πιστές στον Χάντι ελέγχουν τη Ζιντζιμπάρ, πρωτεύουσα της γειτονικής επαρχίας Αμπιάν, τη Δευτέρα, ενώ έχουν επίσης ανακτήσει την περιφέρεια Σάμπουα, από όπου εξορύσσεται πετρέλαιο, και τον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Μπαλχάφ.

Πρωτοβουλία των ΗΠΑ

Η ανάφλεξη στον νότο καταγράφηκε ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο σε συνάντησή του με τον Χάλεντ μπιν Σαλμάν, τον αδελφό του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, προέτρεψε τη Σαουδική Αραβία να επιδιώξει λύση μέσω διαπραγματεύσεων με τους αυτονομιστές. Παράλληλα, η εφημερίδα The Wall Street Journal έγραψε ότι η Ουάσινγκτον ετοιμάζεται να αρχίσει απευθείας συνομιλίες με τους Χούθι, σε μια προσπάθεια να τερματιστεί ο πόλεμος στην Υεμένη.