Τουρκία: Οι ΗΠΑ απαιτούν την επιστροφή εξαρτημάτων για τα F-35

Η απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 το 2019 όχι μόνο προκάλεσε αναστάτωση στον προγραμματισμό της τουρκικής αεροπορίας, η οποία είχε προγραμματίσει την αγορά έως και 100 μαχητικών, αλλά επίσης οδήγησε σε σοβαρές οικονομικές ζημιές για την τουρκική αεροδιαστημική βιομηχανία. Πολλές τουρκικές εταιρείες, κυρίως η κρατική Turkish Aerospace Industries (TAI), ήταν υπεύθυνες για την παραγωγή διαφόρων εξαρτημάτων του F-35, και η αποπομπή τους από το πρόγραμμα σήμαινε την απώλεια αυτών των μεγάλων έργων που θα τους απέφεραν δισεκατομμύρια δολάρια.

Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, το “γραφείο” JPO της Αμερικανικής Αεροπορίας, το οποίο διαχειρίζεται το πρόγραμμα F-35, ζήτησε έρευνα αγοράς για την αποσυναρμολόγηση, συσκευασία και μεταφορά των εργαλείων και υποδομών παραγωγής του μαχητικού πίσω στις ΗΠΑ. Τα συγκεκριμένα μηχανήματα και υποδομές θα αποσταλούν στο εργοστάσιο της Northrop Grumman στην Καλιφόρνια, όπου παράγεται η ατράκτου του F-35. Η παραλαβή και συσκευασία θα γίνει στις εγκαταστάσεις της TAI στην Άγκυρα, και στη συνέχεια τα μηχανήματα θα μεταφερθούν στις ΗΠΑ μέσω θαλάσσης.

Η διαδικασία αυτή δεν είναι απλή, καθώς αφορά εξειδικευμένα και ακριβά εργαλεία που παράγουν εξαρτήματα υψηλής ακρίβειας, ενώ η παραμονή τους στην Τουρκία, πλέον εκτός προγράμματος, θεωρείται επικίνδυνη για τη διαρροή τεχνολογικών μυστικών. Η διαδικασία καθυστέρησε, καθώς, παρά την αποπομπή της Τουρκίας το 2019, η παραγωγή εξαρτημάτων του F-35 εκεί συνεχίστηκε για περίπου δύο ακόμη χρόνια μέχρι να βρεθούν νέοι προμηθευτές στις ΗΠΑ και άλλες χώρες του προγράμματος. Η TAI είχε αναλάβει την παραγωγή κεντρικών ατράκτων και άλλων συνθετικών μερών από το 2008 και είχε σκοπό να κατασκευάσει μέχρι και 400 ατράκτους F-35, κάτι που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.