Βολιβία: Νέα επεισόδια στην πρωτεύουσα, οργάνωση νέων εκλογών

Η αστυνομία στη Λα Πας διέλυσε, κάνοντας εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων, ογκώδη πορεία αντικυβερνητικών διαδηλωτών που είχε στην κεφαλή τα φέρετρα πέντε ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους σε επεισόδια την Τρίτη. Χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν σε αυτή την πορεία που ξεκίνησε από την Ελ Άλτο, σε μικρή απόσταση από τη διοικητική πρωτεύουσα της Βολιβίας, οχυρό του πρώην προέδρου Έβο Μοράλες, ο οποίος έχει εξοριστεί στο Μεξικό, που του προσέφερε πολιτικό άσυλο.

Στην πλατεία του Αγίου Φραγκίσκου, στο κέντρο της Λα Πας, άνθρωποι που μετέφερα δύο από τα φέρετρα, καλυμμένα με λουλούδια και την ουιφάλα, την πολύχρωμη σημαία των αυτοχθόνων των Άνδεων, αναγκάστηκαν εξαιτίας του πυκνού νέφους των δακρυγόνων να τα αφήσουν για λίγο κάτω, μερικά μέτρα από ένα στρατιωτικό όχημα αντιμετώπισης ταραχών. «Δικαιοσύνη! Δικαιοσύνη!» φώναζαν οι διαδηλωτές, κατηγορώντας τις αρχές ότι άνοιξαν πυρ δύο ημέρες νωρίτερα εναντίον διαδηλωτών οι οποίοι είχαν αποκλείσει το διυλιστήριο της Σενκάτα, μερικά χιλιόμετρα από τη Λα Πας. Η μεταβατική κυβέρνηση αποποιείται οποιαδήποτε ευθύνη.

«Μας έκαναν κόσκινο από τις σφαίρες», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ρουφίνο Κόπα, αγρότης, 42 ετών, που συμμετείχε στη διαδήλωση εναντίον της αυτοανακηρυχθείσας μεταβατικής προέδρου Τζανίνε Άνιες. «Απαιτούμε δικαιοσύνη, δεν θέλουμε αυτή η κυρία να είναι πρόεδρος», είπε μια αυτόχθων με το μικρό παιδί της, οκτώ μηνών, στην πλάτη, ζητώντας να μην κατονομαστεί διότι φοβάται ότι θα υποστεί αντίποινα. Τα επεισόδια ξέσπασαν όταν ο στρατός και η αστυνομία ήραν την κατάληψη του διυλιστηρίου στο Ελ Άλτο, που είχε γίνει την περασμένη εβδομάδα από διαδηλωτές οι οποίοι απαιτούσαν την παραίτηση της κυβέρνησης της Άνιες.

Συνολικά οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν στα επεισόδια αυτά. Ο συνολικός απολογισμός της μετεκλογικής κρίσης έφθασε έτσι τους 32 νεκρούς, οι 29 εκ των οποίων έχασαν τη ζωή τους μετά την παραίτηση του Μοράλες κατ’ απαίτηση του στρατού. Ο Έβο Μοράλες, ο πρώτος αυτόχθονας που έγινε ο πρόεδρος της Βολιβίας το 2006, παραιτήθηκε τη 10η Νοεμβρίου υπό την πίεση των μαζικών κινητοποιήσεων της αντιπολίτευσης, και αφού πολλές μονάδες της αστυνομίας στασίασαν και ο στρατός τον προέτρεψε να αποχωρήσει. Κατόπιν εξορίστηκε στο Μεξικό.

Μετά την παραίτησή του, υποστηρικτές του διαδηλώνουν καθημερινά στους δρόμους της Λα Πας και πόλεων της επαρχίας. Παράλληλα χθες το Κογκρέσο της Βολιβίας εξέταζε δύο σχέδια νόμου που προβλέπουν την οργάνωση νέων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών, έναν μήνα έπειτα από αυτές της 20ής Οκτωβρίου, μετά τις οποίες ξέσπασε η πολιτική κρίση. Το ένα νομοσχέδιο κατατέθηκε από την κυβέρνηση της μεταβατικής προέδρου Άνιες, το άλλο από το κόμμα του Έβο Μοράλες, του Κινήματος προς τον Σοσιαλισμό (MAS), που έχει την πλειοψηφία των εδρών και στα δύο σώματα του Κογκρέσου.

Πέραν της ακύρωσης των προεδρικών εκλογών του Οκτωβρίου, οι δύο προτάσεις αναμένεται να επιτρέψουν να οριστούν νέα μέλη του Ανώτατου Εκλογοδικείου (Tribunal Supremo Electoral, TSE) που θα ορίσει την ημερομηνία για τη νέα καταφυγή στις κάλπες. Ο θεσμός αυτός βρέθηκε στην καρδιά της πολεμικής για την καταμέτρηση των ψήφων των εκλογών της 20ής Οκτωβρίου, η οποία πυροδότησε την κρίση. Η Άνιες, πρώην γερουσiαστής, 52 ετών, έχει τη δυνατότητα να προκηρύξει εκλογές με προεδρικό διάταγμα εάν τα συντηρητικά κόμματα δεν καταφέρουν να συνεννοηθούν με την πλειοψηφία.

Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ κάλεσαν χθες Πέμπτη ο Μοράλες να μείνει στο περιθώριο των επόμενων εκλογών, που η Ουάσινγκτον εξέφρασε την ελπίδα ότι θα είναι «ελεύθερες, δίκαιες και διαφανείς». Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάικ Πομπέο υποσχέθηκε να «υποστηρίξει» τη μεταβατική κυβέρνηση της Άνιες στην προσπάθειά της να προκηρύξει νέες εκλογές.

Ο Μοράλες καταγγέλλει ότι ανατράπηκε με πραξικόπημα της ρατσιστικής δεξιάς και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι ενδέχεται να επιστρέψει σύντομα στη Βολιβία. Χθες κάλεσε μέσω Twitter να δημιουργηθεί διεθνής «επιτροπή αλήθειας» για να εξακριβωθεί αν πράγματι υπήρξε νοθεία στις εκλογές του Οκτωβρίου, καθώς αμφισβητεί τα συμπεράσματα της αποστολής του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ).

Όμως στελέχη του MAS μοιάζουν να κινούνται ερήμην του προς την οργάνωση νέων εκλογών. Ένα από τα στελέχη αυτά, ο αντιπρόεδρος της Βουλής Χένρι Καμπρέρα, απηύθυνε «δημόσια έκκληση στους πολίτες, τους υποστηρικτές του MAS, να σταματήσουν τις κινητοποιήσεις και να σκεφτούν την ανάδειξη νέων ηγετών του κόμματός μας». Πρότεινε το κόμμα να συμμετάσχει στις προσεχείς με νέους υποψήφιους, χωρίς τον Μοράλες και τον πρώην αντιπρόεδρο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα, άλλοτε αντάρτη.

Το σχέδιο νόμου του MAS, που περιήλθε σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς, προβλέπει τη διεξαγωγή εκλογών τη 12η Ιανουαρίου. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε χθες το αξιόχρεο του βολιβιανού δημοσίου σε B+, από BB-, με αρνητική προοπτική λόγω «των κινδύνων για την ανάπτυξη και τη μακροοικονομική σταθερότητα εξαιτίας της συνεχιζόμενης κοινωνικής αναταραχής». Η υπουργός Εξωτερικών της μεταβατικής κυβέρνησης, η Κάρεν Λονγκαρίτς, κατηγόρησε τον Μοράλες ότι προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τη χώρα για να επιστρέψει και να ανακτήσει τον έλεγχο.

«Η ειρήνη στη χώρα δεν μπορεί να αποκατασταθεί όσο ο Έβο Μοράλες δεν εγκαταλείπει αυτή την επιθετική συμπεριφορά της σύγκρουσης, της πρόκλησης», υποστήριξε η Λονγκαρίτς σε δηλώσεις της στο Ρόιτερς, ενώ έκανε λόγο για «ριζοσπαστικές ένοπλες ομάδες» που προκαλούν ταραχές.

Υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θορυβημένοι μπροστά στον ολοένα μεγαλύτερο απολογισμό νεκρών, προτρέπουν την κυβέρνηση της Άνιες να ανακαλέσει την ισχύ προεδρικού διατάγματος που έδωσε εντολή στον στρατό να αναλάβει δράση για την αποκατάσταση της τάξης, μη αποκλειόμενης της χρήσης θανατηφόρων μέσων. Στέλεχος της κυβέρνησής της δήλωσε πως αυτό θα μπορούσε να εξεταστεί, για να διευκολυνθεί ο πολιτικός διάλογος.