Βρετανία: Άτυπο δημοψήφισμα για Brexit οι ευρωεκλογές

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στη Βρετανία θα ερμηνευτεί αναπόφευκτα ως ετυμηγορία για το Brexit και γι’ αυτό οι ψηφοφόροι θα πρέπει να σκεφτούν προσεχτικά ποιο μήνυμα θέλουν να στείλουν, υποστηρίζει η υπεύθυνη προγραμμάτων για το Brexit και τη βελτίωση της πολιτικής των κυβερνήσεων του ανεξάρτητου think tank Institute for Government Τζιλ Ρούτερ, αλλά επισημαίνει ότι, πέρα από ένα μήνυμα προς το Ουέστμινστερ, η επιλογή των ευρωβουλευτών παίζει ρόλο και στη διαμόρφωση των δυνάμεων στην Ευρώπη.

Τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών της προηγούμενης εβδομάδας ερμηνεύτηκαν είτε ως απόδειξη ότι οι ψηφοφόροι θέλουν να συνεχιστεί το Brexit και έτσι τιμώρησαν τα δύο μεγάλα κόμματα για την αδυναμία τους να το φέρουν σε πέρας είτε ως σημάδι απόρριψης του Brexit, εφόσον τα κερδισμένα κόμματα ήταν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και οι Πράσινοι, που υποστηρίζουν θερμά την παραμονή στην ΕΕ.

Σύμφωνα με την Τζιλ Ρούτερ, οι ευρωεκλογές ενδέχεται να δώσουν ένα καθαρότερο αποτέλεσμα, εφόσον το κόμμα του Brexit του Νάιτζελ Φαράτζ – που δεν συμμετείχε στις τοπικές εκλογές – θα είναι το προφανές όχημα για την επιλογή όσων θέλουν να στείλουν στους πολιτικούς ένα ξεκάθαρο μήνυμα για αποχώρηση.

Οι υποστηρικτές του δεύτερου δημοψηφίσματος θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν από μία σειρά κομμάτων, που υποστηρίζουν ότι η ψήφος υπέρ τους θα σημαίνει ψήφο υπέρ του να τεθεί το ερώτημα της συμμετοχής στην ΕΕ και πάλι στους πολίτες. «Αυτό όμως που θα είναι λιγότερο σαφές, είναι τι θα σημαίνει μία ψήφος στο Συντηρητικό ή στο Εργατικό κόμμα» επισημαίνει η Ρούτερ, διευκρινίζοντας ότι, αντίθετα από τις τοπικές εκλογές, είναι η ώρα, τουλάχιστον για το Εργατικό κόμμα, να αντιμετωπίσει τους ψηφοφόρους του.

Ερμηνεύοντας την απουσία ξεκάθαρων μανιφέστων των κομμάτων σε αυτές τις ευρωεκλογές, η αναλύτρια του Institute for Government υπογραμμίζει ότι προκαλεί «πονοκέφαλο» στα μεγάλα κόμματα, καθώς τους αναγκάζει να πουν περισσότερα για το Brexit και την ΕΕ από ό,τι ήθελαν στο παρελθόν, ενώ αποτελεί πρόκληση και για τα μικρά κόμματα, επειδή θα πρέπει να παρουσιάσουν τι είναι αυτό που θέλουν να πετύχουν οι υποψήφιοί τους στο ευρωκοινοβούλιο, ειδικά τα κόμματα που θέλουν την παραμονή στην ΕΕ και πλήρη θητεία για τους ευρωβουλευτές τους (π.χ. το κόμμα Αλλαγή στην Βρετανία, που έχει δηλώσει την φιλοδοξία του να μεταρρυθμίσει την ΕΕ εκ των έσω).

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι 73 Βρετανοί ευρωβουλευτές στην ΕΕ, υποστηρίζει ότι σίγουρα θα επηρεάσει την αριθμητική στην ευρωβουλή, αφού οι Εργατικοί θα δώσουν δύναμη στην ομάδα των σοσιαλιστών και κατά συνέπεια αυτό μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα της διαδικασίας εκλογής του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Ρούτερ επισημαίνει ότι ο αριθμός των ευρωβουλευτών του Συντηρητικού κόμματος που θα εκλεγούν δεν θα επηρεάσει το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, καθώς δεν ανήκουν πλέον σε αυτή την ομάδα, ενώ οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι ανήκουν σε άλλες ομάδες του ευρωκοινοβουλίου και η Αλλαγή στην Βρετανία δεν έχει ανακοινώσει σε ποια ομάδα σκοπεύει να ενταχθεί.

Υπολογίζει πάντως, ότι η ατμόσφαιρα στο ευρωκοινοβούλιο θα επηρεαστεί από τους «θορυβώδεις» ευρωβουλευτές του κόμματος του Brexit, που ίσως ενώσουν τις δυνάμεις τους με άλλους ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές της ευρωβουλής – όπως της Ιταλίας – και ενδεχομένως να δυσκολέψουν τη διαδικασία διορισμού του νέου προέδρου της Κομισιόν.

«Αυτό θα είχε πραγματική συνέπεια για την Βρετανία — εάν επιστρέψει τον Οκτώβριο ζητώντας άλλη μία παράταση στην προθεσμία για το Brexit, η συμπεριφορά των ευρωβουλευτών του κόμματος του Brexit, θα μπορούσε να ενισχύσει την αντίθεση στο αίτημα – δηλαδή αυτό ακριβώς που θέλουν οι ευρωβουλευτές του.

Πως εκλέγονται οι ευρωβουλευτές

Η Βρετανία χωρίζεται σε 12 περιοχές, εννέα στην Αγγλία και από μία στην Σκοτία, την Ουαλία και την Βόρεια Ιρλανδία. Καθεμία από τις περιοχές αυτές εκλέγει συγκεκριμένο αριθμό ευρωβουλευτών, με το σύστημα της αναλογικής εκπροσώπησης, δηλαδή από τις λίστες των κομμάτων ανάλογα με τις ψήφους που θα λάβει το καθένα. Το σύστημα διαφέρει στη Β. Ιρλανδία, όπου εκλέγονται τρεις ευρωβουλευτές και η ανάδειξή τους γίνεται με βάση την προτίμηση των ψηφοφόρων.

Γενικά η συμμετοχή των ψηφοφόρων της Βρετανίας στις ευρωεκλογές θεωρείται χαμηλή, συγκριτικά με αυτή στις γενικές εκλογές. Το 2014 ανήλθε στο 35% και το διοικητικό κόστος είχε υπολογιστεί στα 108 εκατομμύρια λίρες, ενώ τα πολιτικά κόμματα είχαν δαπανήσει συνολικά γύρω στα 10 εκατομμύρια για τις προεκλογικές τους εκστρατείες (το μεγαλύτερο μερίδιο το Ukip και το Συντηρητικό κόμμα).

Το UKIP εξέλεξε 24 ευρωβουλευτές (είχε συγκεντρώσει ποσοστό 32,9%), οι Εργατικοί 20 (με ποσοστό 27,4%, οι Συντηρητικοί 19 (26%), οι Πράσινοι 3 (4,1%), οι Φιλελεύθεροι 2 (2,7%), το Εθνικό κόμμα Σκοτίας έναν (1,4%) και το Plaid Ουαλίας έναν (1,4%).

Οι ευρωεκλογές θα γίνουν παρά τη θέληση της κυβέρνησης

Η Βρετανία μπαίνει στη μάχη των ευρωεκλογών με καθυστέρηση, καθώς δεν μπόρεσε να αποφύγει τη συμμετοχή της, όπως παραδέχτηκε χθες ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ντέιβιντ Λίντινγκτον. Όπως είπε, δεν υπάρχει επαρκής χρόνος να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο η συμφωνία για την αποχώρηση, καθώς δεν έχει προκύψει ακόμη ένα θετικό αποτέλεσμα στις συνομιλίες με το Εργατικό κόμμα για την εξεύρεση κάποιας συναίνεσης για το Brexit.

Οι ευρωεκλογές, που η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ήλπιζε να αποφύγει, θα γίνουν στις 23 Μαϊου, χωρίς ακόμη το κυβερνών κόμμα να έχει ανακοινώσει το μανιφέστο του ούτε να έχει επικεντρωθεί στην προεκλογική καμπάνια για να αποφύγει μία ακόμη σημαντική αποδυνάμωση, όπως αυτή των τοπικών εκλογών την προηγούμενη εβδομάδα.

Κατά τον Λίντινγκτον, νέα ημερομηνία για την έγκριση της συμφωνίας αποχώρησης είναι η 2α Ιουλίου, ημερομηνία κατά την οποία οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές θα λάβουν τις θέσεις τους στο νέο ευρωκοινοβούλιο, και η βρετανική κυβέρνηση ελπίζει ότι «ιδανικά» οι βρετανοί ευρωβουλευτές δεν θα χρειαστεί να τις καλύψουν. Εναλλακτικά, είπε, η συμφωνία του Brexit θα πρέπει οπωσδήποτε να εγκριθεί μέχρι τη θερινές διακοπές του κοινοβουλίου, που συνήθως αρχίζουν στα μέσα Ιουλίου.

Κυβερνητικός εκπρόσωπος μετέφερε την «βαθιά λύπη» της Τερέζα Μέι για το γεγονός της συμμετοχής της χώρας στις ευρωεκλογές και παραδέχτηκε ότι μεγάλο μέρος των πολιτών θα αισθάνονται απογοήτευση για το γεγονός.

Με αυτά τα δεδομένα και με καμία ουσιαστική συμμετοχή των δύο μεγάλων κομμάτων σε προεκλογική προετοιμασία, το νέο ακροδεξιό κόμμα Brexit του Νάιτζελ Φαράτζ, που ιδρύθηκε μόλις πριν από έναν μήνα, βρίσκεται μπροστά σε όλες τις δημοσκοπήσεις και φαίνεται να συγκεντρώνει μέχρι στιγμής υποστήριξη από το 30% των ψηφοφόρων.