Βρετανοί και Γάλλοι θέλουν να στείλουν στρατό στην Ουκρανία – Ο Ζελένσκι λέει “όχι” σε συμφωνίες πίσω από την πλάτη του

“Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως το δικό της σχέδιο δράσης όσον αφορά την Ουκρανία και την ασφάλειά μας, διαφορετικά άλλοι παγκόσμιοι παίκτες θα αποφασίσουν για το μέλλον μας. Όχι απαραίτητα προς το συμφέρον μας”, έγραψε ο Τουσκ στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X. “Αυτό το σχέδιο πρέπει να ετοιμαστεί τώρα. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο”.

«Ήρθε η ώρα για ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις», δήλωσε και  πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ξεκαθάρισε ότι δεν πιστεύει πως η Ρωσία προετοιμάζεται για διάλογο. «Δεν θέλει ειρήνη», δήλωσε ο κ. Ζελένσκι και ζήτησε μεγαλύτερη δέσμευση από τις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς «οι ΗΠΑ αποστασιοποιούνται από την Ευρώπη», ενώ απέρριψε «οποιαδήποτε απόφαση για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία». Παράλληλα κινδυνολόγησε ότι η Ρωσία ετοιμάζει με το πρόσχημα άσκησης να στείλει πολλά στρατεύματα στη Λευκορωσία «που μπορεί να έχουν στόχο την Ουκρανία, αλλά μπορεί κάλλιστα να έχουν στόχο και τρεις ευρωπαϊκές χώρες που γειτονεύουν». Ο ίδιος θεωρεί ότι χρειάζεται στρατό της τάξης του 1,5 εκατομμυρίου ανδρών. «Κάτι τέτοιο απαιτεί χρήμα, πραγματικό χρήμα», είπε χαρακτηριστικά και δήλωσε ανοιχτός στην παρουσία ευρωπαϊκών ειρηνευτικών στρατευμάτων στην χώρα του.

Το Associated press εν τω μεταξύ γράφει ότι κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, με προεξάρχουσες τη Βρετανια και τη Γαλλια, επεξεργάζονται αθόρυβα ένα σχέδιο αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία «για να βοηθήσει στην επιβολή οποιουδήποτε μελλοντικού ειρηνευτικού διακανονισμού με τη Ρωσία». Η επιμονή του Ζελένσκι να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ έχει πέσει στο κενό λόγω άρνησης όχι μόνον των ΗΠΑ αλλά και πολλών άλλων κρατών, που θεωρούν ότι εμπόλεμη χώρα δεν μπορεί να μπει στο ΝΑΤΟ αλλά ούτε και είναι “της στιγμής” να γίνει συζήτηση για ένταξη στο άμεσο μέλλον.

«Δεν θα υπεισέλθω στις συγκεκριμένες δυνατότητες, αλλά αποδέχομαι ότι εάν υπάρξει ειρήνη, τότε πρέπει να υπάρξει και κάποιο είδος εγγύησης ασφάλειας για την Ουκρανία. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα παίξει τον ρόλο του σε αυτό», δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ την περασμεή Πέμπτη.

Οι Ευρωπαίοι άρχισαν να διερευνούν το θέμα πριν από ένα χρόνο, εξετάζοντας πόσες δυνάμεις θα χρειάζονταν. Τον Δεκέμβριο, μετά την εκλογή του Τραμπ, αλλά πριν αναλάβει τα καθήκοντά του, μια ομάδα ηγετών και υπουργών παραβρέθηκαν σε σχετική συζήτηση με τον Ζελένσκι στο σπιτι του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, στις Βρυξέλλες. Παραβρέθηκαν πολιτικοί από τη Βρετανία, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Πολωνία. Παρευρέθηκαν επίσης κορυφαία στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι συνομιλίες βασίστηκαν σε μια ιδέα που προώθησε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στις αρχές του 2024. Αρχικά ο Μακρόν προκάλεσε κατακραυγή όταν πρότεινε να αποσταλούν ευρωπαϊκά στρατεύματα στην Ουκρανία ως μάχιμα και όχι απλώς ως ειρηνευτική δύναμη. Αντέδρασαν έντονα τότε και η Γερμανία και η Πολωνία. Ο Μακρόν εμφανίστηκε απομονωμένος στην ευρωπαϊκή σκηνή, αλλά το σχέδιό του φαίνεται ότι έκτοτε έχει “πάρει πόντους” σύμφωνα με το Associated Press.

Ωστόσο, πολλά θα εξαρτηθούν από τους όρους της τυχόν ειρηνευτικής διευθέτησης και άλλους παράγοντες. Για παράδειγμα, η Ιταλία έχει συνταγματικά όρια στη χρήση των δυνάμεών της. Η Ολλανδία θα χρειαζόταν το πράσινο φως της Βουλής της, όπως και η Γερμανία, της οποίας η θέση θα μπορούσε να αλλάξει μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, με τη νέα κυβέρνηση που ίσως προκύψει. Η Πολωνία είναι επιφυλακτική, δεδομένης της εχθρότητας που συνεχίζει να υπάρχει με την Ουκρανία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Είμαστε σε πολύ πρώιμο στάδιο», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Εσθονίας Hanno Pevklur στο Associated Press στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Ασφάλεια του Μονάχου. «Ενώ συνεχίζονται διάφορες συζητήσεις και υπάρχουν φήμες, οι Ευρωπαίοι για να καταλήξουν σε κάποιο πλάνο πρέπει να καταλάβουν ποιά και πώς θα είναι η γραμμή επαφής στην Ουκρανία», είπε ο Pevkur, προσθέτοντας:

«Εάν η Ρωσία και η Ουκρανία μειώσουν τις δυνάμεις τους στην πρώτη γραμμή σε 2.000 άνδρες και από τις δύο πλευρές, τότε δεν θα είναι πρόβλημα για την Ευρώπη να είναι επίσης παρούσα», είπε ο Pevkur, επισημαίνοντας όμως ότι η θέση των Ευρωπαίων θα είναι πολύ πιο δύσκολη αν εξακολουθούν οι συγκρούσεις με ένταση και σε μεγάλους αριθμούς

Η σύνθεση και ο ρόλος της ευρωπαϊκής δύναμης θα υπαγορευτεί από το είδος της ειρηνευτικής συμφωνίας που θα επιτευχθεί. Εάν η Ρωσία και η Ουκρανία μπορούν να συμφωνήσουν τους όρους καθώς προχωρούν οι διαπραγματεύσεις, είναι εύλογο ότι θα χρειαστούν λιγότερα μέτρα ασφαλείας και μικρότερη στρατιωτική δύναμη. Ωστόσο, ειδικοί και αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι, όπως έχουν τώρα τα πράγματα, οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναπτύξουν ένα ισχυρό και σημαντικό σώμα, αντί μιας ομάδας ειρηνευτικών δυνάμεων όπως οι κυανόκρανοι των Ηνωμένων Εθνών.

«Πρέπει να στείλουν ισχυρές δυνάμεις ώστε οι Ρώσοι να ξέρουν ότι αν δοκιμάσουν να σπάσουν την εκεχειρία, θα συντριβούν, και να είστε βέβαιοι ότι η Ρωσία θα το δοκιμάσει», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο Μπεν Χότζες, πρώην Διοικητής στον αμερικανικό στρατό, μιλώντας σε εκδήλωση του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής. «Οι Ρώσοι», είπε, «παραβιάζουν κάθε συμφωνία. Έτσι, αν στείλουμε μια δύναμη εκεί μέσα, θα πρέπει να έχει αεροπορική κάλυψη, μεγάλες χερσαίες δυνάμεις, drones, αντι-drones, πυραυλική άμυνα. Όλα αυτά. Αν πάνε εκεί με ένα σωρό μπλε κράνη και τουφέκια, θα τους τσακίσουν οι Ρώσοι».

Ο συνταξιούχος Γάλλος στρατηγός Dominique Trinquand, πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής αποστολής της Γαλλίας στα Ηνωμένα Έθνη, συμφώνησε ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ είναι πιο κατάλληλες «για ανάπτυξη σε ζώνες που είναι πολύ πιο σταθερές».

Η φύση της ειρηνευτικής συμφωνίας θα καθορίσει το μέγεθος και τη θέση του ευρωπαϊκού στρατεύματος. Ο Ζελένσκι έχει επιμείνει σε τουλάχιστον 100.000 έως 150.000 στρατιώτες. Οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης κάνουν εικασίες για μια ισχυρή δύναμη 30.000-40.000. Διπλωμάτες και αξιωματούχοι δεν έχουν επιβεβαιώσει κανένα από τα δύο στοιχεία. Η Ουκρανία θέλει επίσης αεροπορική υποστήριξη, όχι μόνο πεζικό. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι Ευρωπαίοι θα δυσκολευτούν να συγκεντρώσουν μια δύναμη μεγάλης κλίμακας, και σίγουρα δεν θα μπορούσαν να το κάνουν γρήγορα.

Σε συνέντευξή του την Παρασκευή στους Financial Times, ο Μακρόν είπε ότι η ιδέα της ανάπτυξης μιας τεράστιας δύναμης είναι «παρατραβηγμένη». «Πρέπει να κάνουμε πράγματα που είναι ρεαλιστικά, καλά μελετημένα, μετρημένα», είπε. Ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ επέμεινε αυτή την εβδομάδα στην «ισχυρή διεθνή εποπτεία της γραμμής επαφής», μια αναφορά στη γραμμή του μετώπου μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων. Οι Ευρωπαίοι είναι διστακτικοί, καθώς αυτό θα απαιτούσε πάρα πολύ στρατό. Σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι κάποιο είδος «αμερικανικού backstop» είναι απαραίτητο. Οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις βασίζονται εδώ και πολύ καιρό στην ανώτερη επιμελητεία, τις αεροπορικές μεταφορές και άλλες στρατιωτικές δυνατότητες των ΗΠΑ.

Στην έδρα του ΝΑΤΟ την Τετάρτη, ο Χέγκσεθ άρχισε να περιγράφει τους όρους υπό τους οποίους οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μια δύναμη που θα βοηθούσε να παράσχει στην Ουκρανία τις «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για να διασφαλιστεί ότι ο πόλεμος δεν θα ξαναρχίσει». «Οποιαδήποτε εγγύηση ασφάλειας πρέπει να υποστηρίζεται από ικανά ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά στρατεύματα», είπε ο Χέγκσεθ  απευθυνόμενος σε σχεδόν 50 δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας. Εάν πάνε στην Ουκρανία, είπε, «θα πρέπει να αναπτυχθούν ως μέρος μιας αποστολής εκτός ΝΑΤΟ».

Ο ίδιος είπε ότι «ο Πούτιν εξαπέλυσε την επίθεση εν μέρει λόγω της επέκτασης του ΝΑΤΟ πολύ κοντά στα σύνορα της Ρωσίας και είναι απίθανο να αποδεχτεί οποιαδήποτε επιχείρηση διευθύνεται από το ΝΑΤΟ. Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι που θα συμμετάσχουν, δεν θα μπορούν να επωφεληθούν από τη συλλογική εγγύηση ασφάλειας του ΝΑΤΟ εάν δεχθούν επίθεση. Δεν προκειται να αναπτυχθούν πάντωςε στρατεύματα των ΗΠΑ στην Ουκρανία», είπε ο Χέγκσεθ. «Μα οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι αδύνατες χωρίς τους Αμερικανούς», ειπε ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σίμπιχα.