26 δισ. χωρίς ισολογισμούς και απολογισμούς από το 2010! – Α’ μέρος

Όπως προκύπτει από το Δελτίο Εκτέλεσης του Προϋπολογισμού κατά το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου 2024- Δεκεμβρίου 2024 και ανακοίνωσε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε προσωρινά και σε ταμειακή βάση στα 8,7 δις. ευρώ, έναντι εκτιμήσεων 4,6 δις. ευρώ που έγιναν πριν από δύο μήνες με την ψήφισή του στη Βουλή τον περασμένο Δεκέμβριο.

Το πλεόνασμα

Πρόκειται για μεγάλη διαφορά (4,1 δις. ευρώ), η οποία οφείλεται, όπως είχα αποκαλύψει σε προηγούμενη ανάλυσή μου σε εισπράξεις από τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής οδού (αποκρατικοποιήσεις), που εντάχθηκαν (εκ των υστέρων και αντικανονικώς) στα έσοδα του Δελτίου Εκτέλεσης Προϋπολογισμού που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Φεβρουάριο 2025.

Διευκρινίζεται ότι αυτό το πλεόνασμα, πέρα από το προσωρινό, αφορά τη λειτουργία της Κεντρικής Διοίκησης και ότι δημοσιονομικά ενδιαφέρει για ενημέρωση των πολιτών, των φορολογουμένων, των επενδυτών, των δανειστών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης, που προκύπτει από την προσθήκη στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού και των αποτελεσμάτων δημόσιων οργανισμών, οι οποίοι είναι προκλητικά επιχορηγούμενοι από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή τους φορολογουμένους και των οποίων τα αποτελέσματα είναι σχεδόν πάντοτε… θετικά!

Ποιοι φορείς εμφανίζουν πλεόνασμα

Αυτά τα νομικά πρόσωπα ή δημόσιοι… φορείς που λειτουργούν εντός κι εκτός της Γενικής Κυβέρνησης, δηλαδή εντός του ευρύτερου αχανούς δημόσιου τομέα, είναι οι ακόλουθοι με τις αντίστοιχες επιχορηγήσεις – μεταβιβάσεις:

-Νοσοκομεία: 2,3 δις. ευρώ.
-Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ): 3,1 δις. ευρώ)
-Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ): 21,0 δις. ευρώ, από τα οποία για κύριες και επικουρικές συντάξεις κυρίως από ΕΦΚΑ: 15,5 δις. ευρώ, για τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ, πρώην ΟΑΕΔ):0,9 δις. ευρώ, για τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ): 0,4 δις. ευρώ, για το Ταμείο Προσωπικού ΔΕΗ (άρθρο 34 του Ν.2773/1999): 0,6 δις. ευρώ κάθε χρόνο από το … 1999!!!

Όλοι, λοιπόν, οι παραπάνω δημόσιοι φορείς, που επιχορηγήθηκαν το 2024 συνολικά με 26,4 δις. ευρώ (εκτιμήσεις), εμφανίζονται στον κρατικό προϋπολογισμό με συνολικό… πλεόνασμα… 2,5 δις. ευρώ, το οποίο προστιθέμενο στο πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού του Δεκεμβρίου 2024, καταλείπει πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης ακόμα υψηλότερο, δηλαδή στα επίπεδα των… 6 δις. ευρώ.

Αν, τώρα, το θετικό αυτό αποτέλεσμα («πλεόνασμα») των παραπάνω δημόσιων φορέων προστεθεί στο υψηλότερο κατά 2,7 δις. ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα που της Κεντρικής Διοίκησης (8,7 δις. ευρώ) που δημοσιοποίησε το υπουργείο Οικονομικών (Γενικό Λογιστήριο) εκ των υστέρων (τον Φεβρουάριο 2025), τότε προσωρινά και κατ’ εκτίμηση, το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2024 θα διαμορφωθεί σε επίπεδα ρεκόρ όλων των εποχών.

Είναι όμως έτσι; Για την απάντηση στο ερώτημα αυτό, που είναι, δυστυχώς, απογοητευτική για τη διαχείριση εθνικών πόρων, για εφαρμογή Δημοσιονομικού Δικαίου και Δημόσιο Λογιστικού, έκανα όλο τον παραπάνω πρόλογο. Κι αυτή η απάντηση δεν είναι δική μου. Είναι του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του ανώτατου ελεγκτικού δικαστηρίου, όπως προκύπτει από τα ζοφερά πορίσματα που παρατίθενται στην υπ΄ αριθμόν 3 Έκθεση Ελέγχου το 2024 με τίτλο «Δημοσιονομική πειθαρχία και διαφάνεια στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου: Υποβάλλονται εμπρόθεσμα στο Ελεγκτικό Συνέδριο οι εγκεκριμένοι ετήσιοι λογαριασμοί τους; Πού οφείλονται οι τυχόν καθυστερήσεις;».

Απογοητευτικά πορίσματα

Σημειώνω ότι στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται 70 νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, μεταξύ των οποίων οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία. Διερευνώντας τα αίτια της καθυστερημένης ή και καθόλου υποβολής των ετήσιων λογαριασμών τους και κατέληξε στα ακόλουθα (συνοπτικά) πορίσματα:

1.Μόνο το 1/3 των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δηλαδή μόνο … 23, που υπάγονται στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υποβάλλουν εμπρόθεσμα σε αυτό τους ετήσιους λογαριασμούς τους (απολογισμό και ισολογισμό)!

2. Μεγάλες καθυστερήσεις εντοπίζονται στην κατάρτιση του ισολογισμού: Διαπιστώθηκε έλλειψη προσωπικού με τις αναγκαίες λογιστικές γνώσεις για την εφαρμογή του διπλογραφικού συστήματος και τη σύνταξη του ισολογισμού. Επιπλέον, ελλείψεις στα πληροφοριακά συστήματα δυσχεραίνουν τη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων, όπως συμβαίνει με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (πρώην Ο.Α.Ε.Δ.), η οποία, για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τη δεκαετία δεν έχει εγκεκριμένους ισολογισμούς.

3. Η ανάθεση της κατάρτισης του ισολογισμού σε εξωτερικούς συνεργάτες και στη συνέχεια του ελέγχου αυτού σε ορκωτούς ελεγκτές γίνεται μετά πάροδο ετών από το τέλος της χρήσης. Η εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων δεν παρακολουθείται συστηματικά από τους φορείς. Η καθυστέρηση αυτή συμπαρασύρει και τα επόμενα στάδια της διαδικασίας και καθιστά αδύνατη την έγκριση των λογαριασμών εντός των νόμιμων προθεσμιών.

4. Καθυστερήσεις εντοπίζονται κυρίως στο στάδιο της έγκρισης των απολογισμών από τα κατά περίπτωση αρμόδια όργανα, ιδίως όταν διαπιστωθεί έλλειμμα. Οι καθυστερήσεις εντείνονται όταν οι οικονομικές καταστάσεις υπόκεινται σε διαδοχικές εγκρίσεις, για τις οποίες δεν υφίσταται αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, από εποπτεύοντες το νομικό πρόσωπο φορείς.

5. Διαπιστώθηκε παντελής έλλειψη λογοδοσίας και μη υποβολή εγκεκριμένων οικονομικών καταστάσεων εκ μέρους νομικών προσώπων, στα οποία συγκαταλέγονται ο ΕΟΠΥΥ, ο e-ΕΦΚΑ και ο ΟΠΕΚΑ, λόγω μη οριστικοποίησης των οικονομικών δεδομένων (σύνταξης και έγκρισης οικονομικών καταστάσεων) των φορέων που εντάχθηκαν σε αυτά. Η αδυναμία κατάρτισης των λογαριασμών τους δεν έχει έως σήμερα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά παρά τις συνεχείς νομοθετικές παρατάσεις της σχετικής προθεσμίας.

Πορίσματα καταπέλτης για τον e- ΕΦΚΑ

Για τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e -ΕΦΚΑ), ο οποίος το 2024 (εκτιμήσεις) επιχορηγήθηκε με το ποσό των 15,5 δις. ευρώ (κύριες και επικουρικές συντάξεις) υπάρχουν τα ακόλουθα κυριότερα πορίσματα:

1.Παντελής έλλειψη λογοδοσίας και μη υποβολή εγκεκριμένων οικονομικών καταστάσεων.

2.Η αδυναμία κατάρτισης των λογαριασμών τους δεν έχει έως σήμερα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά παρά τις συνεχείς νομοθετικές παρατάσεις της σχετικής προθεσμίας

3.Από την έναρξη της λειτουργίας του (οικονομικό έτος 2017) δεν έχει καταρτίσει οικονομικές καταστάσεις διότι οι ασφαλιστικοί φορείς που εντάχθηκαν σε αυτόν δεν διαθέτουν οριστικοποιημένες οικονομικές καταστάσεις για τα έτη που προηγήθηκαν της ενσωμάτωσής τους στον eΕΦΚΑ.

4.Οι τελευταίοι εγκεκριμένοι ισολογισμοί-απολογισμοί του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) αφορούν στο έτος 2010.

5.Η πληροφόρηση για τα έσοδα και τα έξοδα του φορέα προς το εποπτεύον υπουργείο, τους φορείς υπέρ των οποίων εισπράττει ασφαλιστικές εισφορές και την Ελληνική Στατιστική Αρχή, παρέχεται μέσω δημοσιονομικών αναφορών (βάσει προσωρινών στοιχείων), που συντάσσει και υποβάλλει ο φορέας σε μηνιαία και ετήσια βάση, δηλαδή αναφορών που περιλαμβάνουν στοιχεία του απολογισμού χωρίς ωστόσο πλήρη σύνταξη αυτού και έγκριση από τα αρμόδια όργανα.

Αρχικά είχε προβλεφθεί ότι οι εκκρεμείς οικονομικές καταστάσεις των εντασσόμενων ασφαλιστικών ταμείων θα καταρτισθούν μέχρι 31.12.2016. Ακολούθως, η ανωτέρω προθεσμία παρατάθηκε διαδοχικά μέχρι 30.6.2021, μέχρι 30.9.2022!

6. Με τη διάταξη του άρθρου 136 του ν. 5078/2023 (Α 211) η ανωτέρω προθεσμία παρατάθηκε εκ νέου για τις 30.9.2026. Ο φορέας στο απαντητικό του έγγραφο επί των προκαταρκτικών ευρημάτων αναφέρει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία προκήρυξης διαγωνισμού με αντικείμενο την κατάρτιση των ισολογισμών – απολογισμών του e-Ε.Φ.Κ.Α. και των Φορέων που εντάχθηκαν σε αυτόν.

7. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, με βάση την έως τώρα εμπειρία και τα ευρήματα του παρόντος ελέγχου διατηρεί επιφυλάξεις α) αν μέχρι την εκπνοή της νέας καταληκτικής προθεσμίας θα έχει ολοκληρωθεί η κατάρτιση των λογαριασμών των ενταχθέντων στον eΕ.Φ.Κ.Α φορέων και η σύνταξη οικονομικών καταστάσεων 10 ετών του ιδίου του e-Ε.Φ.Κ.Α. και β) αν η μέθοδος των χρονικών παρατάσεων είναι επαρκής για την επίλυση του προβλήματος, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τον χρόνο που έχει παρέλθει από τη σύνταξη των τελευταίων οικονομικών καταστάσεων, την επίδραση του χρόνου που παρήλθε στην αξιοπιστία των στοιχείων καθώς και τον όγκο των δεδομένων που έχουν συσσωρευθεί.

8. Υποβάλλει με σημαντική καθυστέρηση στο Ελεγκτικό Συνέδριο το σύνολο ή μέρος των ετήσιων λογαριασμών που οφείλει να καταρτίζει.

Παρά τις αλλεπάλληλες παρατάσεις δεν συντάσσει ισολογισμό – απολογισμό ο ΟΠΕΚΑ των 3,1 δις. ευρώ!

Τα κυριότερα πορίσματα της έκθεσης ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), ο οποίος επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό με 3,1 δις. ευρώ και ο οποίος κάθε μήνα καλεί τους “δικαιούχους” να πάνε “ταμείο” να εισπράξουν τα επιδόματά του, είναι τα εξής:

1.Αδυναμία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων (απολογισμού – ισολογισμού. Η αδυναμία αυτή δεν έχει έως σήμερα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά παρά τις συνεχείς νομοθετικές παρατάσεις της σχετικής προθεσμίας.

2. Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων του ΟΠΕΚΑ είναι η ύπαρξη οριστικοποιημένων δεδομένων κυρίως ως προς τα ταμειακά διαθέσιμα και τα πάγια του ΟΓΑ και οι αντίστοιχες σχετικές εγγραφές στις 31.12.2016 στον ισολογισμό. Επομένως, για να συνταχθούν οι οικονομικές καταστάσεις του ΟΠΕΚΑ πρέπει πρώτα να συνταχθούν από τον e-ΕΦΚΑ οι αντίστοιχες του ΟΓΑ.

Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε τις περιπτώσεις των ΕΟΠΥΥ, ΔΥΠΑ (ΟΑΕΔ) οργανισμοί που έχουν επίσης χρόνια να συντάξουν ισολογισμούς και τα αποκαλυπτικά στοιχεία για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και το νοσοκομεία.