56.000 νοματαίοι έχουν τα τριπλάσια από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού!

Εντούτοις η έκθεση World Inequality Report 2026, η οποία βασίζεται σε δεδομένα που συγκέντρωσαν 200 ερευνητές, θέλει να καταδείξει τη μεγάλη ανισότητα μεταξύ της πλούσιας Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής, σε σύγκριση με αφρικανικές, λατινοαμερικανικές, αλλά και ασιατικές χώρες, οπότε δεν εστιάζεται ιδιαίτερα στις ευρωπαϊκές ανισότητες, που πάντως είναι μεγάλες. Σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα Guardian, που ανέλυσε κι εκείνη την έρευνα, το πλουσιότερο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει το 75% του πλούτου και το 50% μόλις το 2%!

Ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα, υπάρχει ένα 40% του πληθυσμού, που ας πούμε ότι θεωρείται η τύποις μεσαία τάξη, και η οποία κατέχει το 23% του πλούτου. Δηλαδή, ακόμα και οι θεωρητικά “μεσαίοι”, έχουν τα αποφάγια του 10% και παρότι τετραπλάσιοι από τους οικονομικά ισχυρούς, διαθέτουν το ένα τρίτο του πλούτου των ολιγαρχών και των οικείων τους. Όπως γράφουν οι οικονομικοί συντάκτες της Guardian, 56.000 άτομα ή το 0,001% του πληθυσμού (οι δισεκατομμυριούχοι του κόσμου μας) έχει τα τριπλάσια από τα σχεδόν τρία δισεκατομμύρια ψυχές, που απαρτίζουν το 50% του πληθυσμού της οικουμένης.

 

Σε σχεδόν όλες τις περιοχές, το 1% με τα υψηλότερα εισοδήματα ήταν πλουσιότερο από το 90% με τα χαμηλότερα εισοδήματα συνολικά, με την ανισότητα στον πλούτο να αυξάνεται ραγδαία σε όλο τον κόσμο. «Το αποτέλεσμα είναι ένας κόσμος στον οποίο μια μικρή μειοψηφία διαθέτει άνευ προηγουμένου οικονομική δύναμη, ενώ δισεκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν αποκλεισμένοι ακόμη και από τη βασική οικονομική σταθερότητα», έγραψαν οι συγγραφείς, με επικεφαλής τον Ricardo Gómez-Carrera της Σχολής Οικονομικών του Παρισιού.

Οι πλούσιοι όλο και πλουσιότεροι

Μάλιστα, το μερίδιο του παγκόσμιου πλούτου που κατέχει το 0,001% των πλουσιότερων έχει αυξηθεί από σχεδόν 4% το 1995 σε περισσότερο από 6%, ενώ έχει αυξηθεί ο πλούτος των πολυεκατομμυριούχων κατά περίπου 8% ετησίως από τη δεκαετία του 1990. Είναι το γνωστό πρόβλημα, οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και ο φαύλος κύκλος “το χρήμα πάει στο χρήμα”, που επιτάθηκε με το τσουνάμι των “απολιτίκ νεοφιλελέδων” τις τελευταίες δεκαετίες.

 

Οι συγγραφείς, ένας από τους οποίους είναι ο  γνωστός στην ακαδημαϊκή κοινότητα Γάλλος οικονομολόγος Thomas Piketty, ανέφεραν ότι, ενώ η ανισότητα «αποτελούσε από καιρό ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της παγκόσμιας οικονομίας, έως το 2025 “κατάφερε” να φτάσει σε επίπεδα που απαιτούν επείγουσα προσοχή».

Η έκθεση αυτή εκπονείται ανά τετραετία σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και βασίζεται στη μεγαλύτερη βάση δεδομένων ανοικτής πρόσβασης για την παγκόσμια οικονομική ανισότητα – θεωρείται ευρέως ότι διαμορφώνει την διεθνή δημόσια συζήτηση για το θέμα.

Στον πρόλογο, ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς επαναλαμβάνει το αίτημα για την σύσταση μιας διεθνούς επιτροπής, συγκρίσιμης με την IPCC του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, με σκοπό «την παρακολούθηση της ανισότητας σε παγκόσμιο επίπεδο και την παροχή αντικειμενικών, τεκμηριωμένων συστάσεων». Η έκθεση αναφέρει ότι ένας παγκόσμιος φόρος μόλις 3% σε λιγότερους από 100.000 εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους θα απέφερε 750 δισ. δολάρια ετησίως: Με αυτό το ποσό καλύπτεται ο προϋπολογισμός για την εκπαίδευση των χωρών με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα.

«Η ανισότητα τροφοδοτήθηκε και από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο είναι στημένο υπέρ των πλούσιων χωρών», σύμφωνα με την έκθεση, «καθώς οι προηγμένες οικονομίες μπορούν να δανείζονται φθηνά και να επενδύουν στο εξωτερικό με υψηλότερες αποδόσεις, επιτρέποντάς τες να ενεργούν ως χρηματοοικονομικοί ενοικιαστές».

Περίπου το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ μεταφέρεται κάθε χρόνο από τις φτωχότερες στις πλουσιότερες χώρες μέσω καθαρών μεταφορών εισοδήματος που συνδέονται με υψηλές αποδόσεις και χαμηλές πληρωμές τόκων για τις υποχρεώσεις των πλούσιων χωρών, σύμφωνα με την έκθεση – σχεδόν τριπλάσιο ποσό από την παγκόσμια αναπτυξιακή βοήθεια.

Ανισότητα: Ευρώπη και Ελλάδα

Οι Ευρωπαίοι δεν πάνε πίσω. Εξαίρεση αποτελούν οι σκανδιναβικές χώρες, όπου η οικονομία είναι κάπως πιο ισορροπημένη, καθώς το κατώτερο 50% κερδίζει περίπου το 25% του συνολικού εισοδήματος, ενώ το ανώτερο 10% λαμβάνει λιγότερο από το 30%, με τους ενδιάμεσους (το 40%) να μοιράζονται το 45%. Σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, το ανώτερο 10% κερδίζει περίπου το 33%-47% του συνολικού εισοδήματος, ενώ το κατώτερο 50% λαμβάνει μόλις το 16-21%.

Ακόμη και οι θεωρητικά πλούσιες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Ιαπωνία απέχουν πολύ από την ισότητα. Το ανώτερο 10% κερδίζει περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού εισοδήματος, ενώ το κατώτερο μισό σπρώχνεται για να πάρει κάτι από το μόλις 1-5%.

Η έρευνα έχει την Ελλάδα μεταξύ των χωρών όπου ο μισός πληθυσμός έχει μόλις το 1%-3,8% του πλούτου. Όμως κοιτώντας και τον χάρτη (σελίδα 85) που συγκρίνει το παρόν με το παρελθόν, βλέπουμε το εξής αξιοσημείωτο για την Ελλάδα, ότι το 1995 η κατάσταση ήταν πολύ καλύτερη, γιατί το 10% των πλουσίων, είχε μόνον το 15% του πλούτου και η κατάσταση άλλαξε κατά πολύ, σταδιακά μετά το 2000 (δεν παρατίθενται στοιχεία για προηγούμενες του 1995 χρονιές).

Στην Ελλάδα η κατάσταση δεν είναι σαφής, ίσως επειδή οι ερευνητές δεν μπορούσαν να κάνουν ακριβή έρευνα με τις πολλές παραμέτρους της χρεοκοπίας: Η χώρα έγινε προτεκτοράτο, με ξένα κεφάλαια να νέμονται τα πάντα, κατέστρεψε όχι μόνον την φτωχολογιά, αλλά αφάνισε την μεσαία τάξη και φαλίρισε πολλούς πρώην ντόπιους “ολιγάρχες”, μεταβάλλοντάς τους στην ουσία σε υφισταμένους των ξένων κεφαλαιούχων. Η έκθεση έχει επίσης εσφαλμένα την Ελλάδα στην ζώνη των χωρών με μηνιαίο ατομικό εισόδημα από 1.400 έως 2.700 ευρώ! Και η Ελλάδα δεν είναι ούτε καν στον πάτο αυτής της ζώνης, διότι ο μεν μέσος μισθός είναι 1.200 ευρώ, η δε μέση σύνταξη 800 ευρώ.

Παρεμπιπτόντως, τα παγκόσμια στοιχεία δείχνουν επίσης ότι το φτωχότερο μισό του παγκόσμιου πληθυσμού ευθύνεται μόνο για το 3% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που συνδέονται με την ιδιοκτησία ιδιωτικού κεφαλαίου, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της έκθεσης, ενώ το πλουσιότερο 10% ευθύνεται για περίπου το 77% των εκπομπών.