9+1 κυβερνητικά ανέκδοτα για τη διεύρυνση φορολογικής βάσης

Σημαντική συμβολή (και τον ευχαριστώ γι΄ αυτό) στον δημόσιο διάλογο (μετά το ρεπορτάζ ο διάλογος με τους αναγνώστες είναι η “ζωή” του Τύπου) αποτελεί η πρόταση του αναγνώστη μας “Ήφαιστου” (SLpress 01/08/25) να εξετάσουμε και να σχολιάσουμε αν η αύξηση της χρήσης πιστωτικών καρτών συμβάλλει στη διεύρυνση ή μη της φορολογικής βάσης.

Πριν παραθέσω την ταπεινή μου άποψη, σημειώνω με απογοήτευση ότι η συνεχώς προτεινόμενη από μελέτες, επιτροπές, εκθέσεις και συνεχώς εξαγγελλόμενη από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά ουδέποτε υλοποιούμενη, διεύρυνση της φορολογικής βάσης έχει περίοπτη θέση στη “Βίβλο” με άλλα… εννιά “οικονομικά ανέκδοτα”, όπως “πάταξη της φοροδιαφυγής”, “πάταξη της παραοικονομίας”, “πάταξη της ακρίβειας”, “αντιμετώπιση της στενής αγοράς εργασίας”, “προώθηση ευελιξίας στον εργασιακό χώρο”, “κάλυψη επενδυτικού κενού”, “νέο παραγωγικό αναπτυξιακό μοντέλο”, “αύξηση της παραγωγικότητας”, “ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας”.

Κι όλα αυτά τα “ανέκδοτα” συνεχώς προκαλούν τον γέλωτα φοροφυγάδων και βολεμένων από τη μεγάλη φάρσα των συνεχώς εξαγγελλόμενων μέτρων ή, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, της συνεχούς υλοποίησης “σημαντικών μεταρρυθμίσεων”, τις οποίες σχολίασα σε προηγούμενη ανάλυσή μου.

Φρονώ, λοιπόν, ότι το 1+9 “ανέκδοτα” θα προκαλούν συνεχώς (από το 1977, όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών, Αθανάσιος Κανελλόπουλος, “εγκαινίασε” τη γνωστή βολική τακτική των φορολογικών ρυθμίσεων με συχνότητα δύο ετησίως έως σήμερα, χωρίς κανένα σχεδόν αποτέλεσμα!) τον γέλωτα των αμέτρητων φοροφυγάδων, των ανεμπόδιστων παραοικονομούντων, των αυξανόμενων και πληθυνόμενων “ευαλώτων”, των 5,5 εκατομμυρίων χρεοφειλετών (τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία) με τις οφειλές άνω των 150 δις. ευρώ, των εκατομμυρίων επιδοματούχων και πολλών άλλων από τον κρατικό προϋπολογισμό και κοινοτικά πακέτα βιούντων.

Για να σταματήσει αυτή η φάρσα χρειάζονται επίμονες πραγματικές μεταρρυθμίσεις, που θα οδηγήσουν στον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας. Χωρίς μία τέτοια θαρραλέα και επίμονη διαδικασία μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, δεν μπορεί να διευρυνθεί ποτέ η φορολογική βάση και να σταματήσουν τα άλλα εννιά παραπάνω “ανέκδοτα”.

Οι χρόνιες παθογένειες 

Οι χρόνιες παθογένειες, οι οποίες αντανακλώνται στη σαθρή διάρθρωση των φορολογικών εσόδων, στην υπερβολικά επιβαρυνόμενη μισθωτή εργασία ή το υπερβολικό μη μισθολογικό κόστος ή “φορολογική σφήνα” (στην προηγούμενη ανάλυση παρουσίασα το φιάσκο των “σημαντικών μεταρρυθμίσεων” της φορολογικής κλίμακας με… αύξηση των κλιμακίων από τρία σε… τέσσερα και τη μείωση των αντίστοιχων συντελεστών κατά μία μονάδα, καθώς και της ισχνής μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών!) αναπαράγουν και συντηρούν στρεβλώσεις, οι οποίες έχουν κακοποιήσει τον αναδιανεμητικό, αναπτυξιακό, κοινωνικό ρόλο του φορολογικού συστήματος, ενώ οι επιδόσεις ως προς την οικονομική αποτελεσματικότητα και τη δικαιοσύνη και την ισότητα χαρακτηρίζονται ως μη ικανοποιητικές.

Απλώς αναφέρω μερικές, που είναι έντονα ορατές δια γυμνού οφθαλμού και που έχουν επανειλημμένα καταγραφεί από μελέτες (ΙΟΒΕ κλπ) και επιτροπές (Πισσαρίδη κλπ):

• Μεγάλη άτυπη οικονομία (παραοικονομία και φοροδιαφυγή). Σημειώνεται ότι η παρατεταμένη φοροδιαφυγή, η οποία οφείλεται και στη στενότητα της φορολογικής βάσης και στην υψηλή (καθαρή ή συνολική) φορολογική επιβάρυνση, οδηγούν σε παραβίαση της αρχής της οριζόντιας και κάθετης ισότητας. Δηλαδή, άτομα με την ίδια φοροδοτική ικανότητα δεν φαίνεται να χαίρουν της ίδιας φορολογικής αντιμετώπισης, είτε λόγω διαφορετικών συντελεστών και εξαιρέσεων, που υπάρχουν στο νομοθετικό πλαίσιο, είτε λόγω εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Περιττό, επίσης, να αναφέρουμε και τις επιδόσεις της χώρας στους δείκτες ανισότητας και φτώχειας, που είναι σημαντικά κατώτερες σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ.
• Μεγάλο πλήθος αυτοαπασχολούμενων. Υπερβολικά μεγάλο μέρος της εργασίας αφορά αυτοαπασχόληση, άτυπους τομείς της οικονομίας και εργασία με χαμηλά δηλωμένα εισοδήματα, που εξαιρούνται από τη φορολογία, ενώ η επιβάρυνση από φόρους και εισφορές για εισοδήματα πάνω από τα χαμηλότερα είναι εξαιρετικά υψηλή.
• Χαμηλή παραγωγικότητα και προστιθέμενη αξία.
• Υπέρμετρη επιβάρυνση της μισθωτής εργασίας από φόρους και εισφορές, ειδικά στη “μεσαία” τάξη, με τις γνωστές αρνητικές συνέπειες στη διεθνή ανταγωνιστικότητα, το εξωτερικό ισοζύγιο, τη φυγή εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και στα κίνητρα για επίσημη εργασία, την καινοτομία, την επιχειρηματική δραστηριότητα και τις επενδύσεις.
• Υψηλή εξάρτηση από την κατανάλωση (για την οποία χαίρεται και αγάλλεται η κυβέρνηση!).
• Μικρό ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού (εργατικό δυναμικό), με την κυριαρχία των υψηλών συντελεστών φόρων στην εργασία και το μεγάλο ποσοστό αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας.
• Μεγάλο ποσοστό μη οικονομικά ενεργού πληθυσμού, που συντηρείται με απίστευτες πηγές εισοδήματος.
• Απόκλιση των φορολογικών συντελεστών και των φορολογικών κλιμακίων εισοδήματος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Το γενικό και ειδικό συμπέρασμα είναι τούτο: όποια μέτρα – “οδοντόκρεμες” έχουν ληφθεί έως τώρα ή εξαγγέλλονται, όπως και η αύξηση της χρήσης πιστωτικών καρτών, η γενίκευση της υποχρέωσης για POS, η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ (εξαγγέλθηκε, αλλά δεν υλοποιήθηκε) για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, όπως καταδείχθηκε με στοιχεία σε προηγούμενη ανάλυση, η ίδρυση κι άλλων… ανεξάρτητων αρχών, δεν θα έχουν τα αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα, αν δεν προωθηθεί με τόλμη και αποφασιστικότητα η διαδικασία μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας με πραγματικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα εξαλείψουν τις παραπάνω παθογένειες και θα σταματήσουν οι κυβερνήσεις να λένε τα παραπάνω 1+9 ανέκδοτα!