Ακρίβεια: Χτυπάνε συνεχώς το σαμάρι, αντί τον γάϊδαρο!

Μετά τη “Μάχη του Τελάρου” το 1981, τη “Μάχη της Φραντζόλας”, τη “Μάχη των Φαρμάκων” κι άλλες “Μάχες σε ανεμόμυλους” στη συνέχεια, έγινε κι αυτό με τον νέο υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο για την “αντιμετώπιση” της ακρίβειας: χτυπάει το σαμάρι αντί τον γάιδαρο.

Δηλαδή, δήλωσε, κατά την πρώτη ενημερωτική συνάντηση με τους δημοσιογράφους, ότι «ορισμένοι μεγάλοι παίκτες από τους κλάδους των τροφίμων και των σούπερ μάρκετ πρέπει να βάλουν πλάτη», προαναγγέλλοντας ότι τις επόμενες μέρες θα έχει «διαβουλεύσεις με όλους τους φορείς της αγοράς, όπως την Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, τον Συνήγορο του Καταναλωτή, την Επιτροπή Ανταγωνισμού και τις καταναλωτικές ενώσεις για την πάταξη της αισχροκέρδειας και κατ’ ιδίαν συναντήσεις και με κάποιους μεγάλους “παίκτες” της αγοράς και, σε δεύτερο χρόνο, με τις πολυεθνικές εταιρείες».

Δηλαδή με ελεγχόμενους από το κράτος, Ανεξάρτητες Αρχές και… οικονομικούς νόμους! Τί σημαίνουν αυτές οι δηλώσεις του νέου υπουργού Ανάπτυξης; Σημαίνουν ότι ζητεί να… βοηθήσουν ελεγχόμενοι από το κράτος, Ανεξάρτητες Αρχές και λειτουργούντες με βάση τους… οικονομικούς νόμους! Οι δηλώσεις αυτές σημαίνουν, λοιδορώντας τους οικονομικούς νόμους, ότι για την ακρίβεια, η οποία «τῇ Ἑλλάδι μὲν αἰεί κοτε σύντροφός ἐστι», όπως έλεγε ο Ηρόδοτος για την “πενίη”, για τη φτώχεια (το ίδιο είναι, αφού η ακρίβεια είναι μία μορφή πληθωρισμού που αδειάζει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς), φταίνε μόνο όλοι οι παραπάνω «μεγάλοι παίκτες της αγοράς» κι όχι οι κυβερνήσεις που χλευάζουν τους νόμους της, διότι ουδέποτε τόλμησαν να προωθήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για κομματικές σκοπιμότητες κυρίως.

Ακρίβεια και οικονομική πραγματικότητα 

Η οικονομική πραγματικότητα στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες καταδεικνύει ότι οι επιχειρήσεις δεν είναι “ευαγή” ιδρύματα, αλλά οικονομικές μονάδες που αποβλέπουν σε κέρδη που φορολογούνται, που επιτρέπουν πρόσθετες επενδύσεις για οικονομική ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, υπό τον ελεγκτικό και ρυθμιστικό ρόλο του κράτους στην αγορά με σωστούς νόμους, με πραγματικές μεταρρυθμίσεις και με ελέγχους στα λογιστήρια και στο ράφι. Για το λόγο αυτόν, άλλωστε, ιδρύθηκαν οι δύο Ανεξάρτητες Αρχές τις οποίες ανέφερε πιο πάνω ο κ. Θεοδωρικάκος και στις οποίες πρέπει να σπεύσει για να τον συμβουλεύσουν για τα αίτια που προκαλούν τις διαταραχές στην ελληνική αγορά.

Πρόκειται, δηλαδή για την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία δημιουργήθηκε το 1977, (Νόμος 703/1977), απέκτησε τη μορφή Ανεξάρτητης Αρχής με διοικητική αυτοτέλεια το 1995 (Νόμος 2296/1995), στα πρότυπα των πολύ παλαιοτέρων Αρχών Ανταγωνισμού των ΗΠΑ και της Ευρώπης και έχει ως αρμοδιότητα την εφαρμογή του Νόμου 3959/2011 “Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού”. Επίσης, ο Συνήγορος του Καταναλωτή είναι μια Ανεξάρτητη Αρχή που συστήθηκε με τον Ν.3297/2004, εποπτεύεται από το υπουργείο Ανάπτυξης και λειτουργεί ως εξωδικαστικό όργανο συναινετικής επίλυσης των καταναλωτικών διαφορών, αλλά και ως συμβουλευτικός θεσμός της Πολιτείας για τη θεραπεία προβλημάτων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του.

Θεσμοί για… συμβουλές για την ακρίβεια

Αυτές, λοιπόν, τις δύο Ανεξάρτητες Αρχές και ιδιαίτερα την Επιτροπή Ανταγωνισμού, της οποίας με τον Νόμο 2837/2000 οι οικονομικοί πόροι προέρχονται από τους… ελεγχόμενους, δηλαδή από την επιβολή ανταποδοτικού τέλους ύψους ενός τοις χιλίοις επί του ιδρυτικού κεφαλαίου ή επί του ποσού της αύξησης του κεφαλαίου ανωνύμων εταιριών, θα έπρεπε να συμβουλευθεί ο νέος υπουργός πριν αρχίσει να χτυπάει το… σαμάρι.

Εκεί θα τού έλεγαν ότι οι γενικοί ιδρυτικοί στόχοι της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι «η διατήρηση ή αποκατάσταση της υγιούς ανταγωνιστικής δομής της αγοράς, η προστασία των συμφερόντων του καταναλωτή και η οικονομική ανάπτυξη» με μέσα, όπως «καταπολέμηση των πρακτικών που περιορίζουν ή νοθεύουν τον ανταγωνισμό και καταλήγουν σε βλάβη των καταναλωτών, καταπολέμηση των φραγμών εισόδου στην αγορά, η οποία πρέπει να είναι ελεύθερη και ανοιχτή για όλες τις επιχειρήσεις» και σκοπούμενα αποτελέσματα ο «υγιής ανταγωνισμός», που σημαίνει «αύξηση της αποτελεσματικότητας, της παραγωγικότητας, των επενδύσεων, της έρευνας και ανάπτυξης και της καινοτομίας, μείωση των τιμών, βελτίωση της ποιότητας και του εύρους των παρεχομένων προϊόντων και υπηρεσιών, με επακόλουθα αφενός μεν τη διεύρυνση των επιλογών για τους καταναλωτές και την αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης, αφετέρου δε την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνικής ευημερίας εν γένει».

Υπάρχουν, λοιπόν οι θεσμοί και οι οικονομικοί νόμοι, οι οποίοι βοηθούν στην επίτευξη όλων των παραπάνω σκοπών. Ωστόσο, οι οικονομικοί νόμοι και η εφιαλτική εμπειρία της ακρίβειας στη χώρα μας καταδεικνύουν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις είναι αποτέλεσμα της απουσίας των αναγκαίων πραγματικών μεταρρυθμίσεων, το οποίο εντοπίζεται στις διαταραχές που σημειώνονται και στους τρεις τομείς που πυρακτώνουν το πληθωριστικό υπόβαθρο. Κατ’ αρχάς, σημειώνονται διαταραχές στον τομέα της προσφοράς, οι οποίες αυξάνουν το κόστος των συντελεστών παραγωγής κάθε φορά, όπως, για παράδειγμα, η ενέργεια, οι εισαγωγές ενδιάμεσων αγαθών ή των εισαγόμενων (αθρόως) ενδιάμεσων αγαθών (πληθωρισμός κόστους).

Που οφείλεται η ακρίβεια

Ύστερα, σημειώνονται διαταραχές από αυξημένη ζήτηση, η οποία προκαλείται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις (και χτυπάνε το σαμάρι) με τη δημοσιονομική κυρίως χαλάρωση για κομματικούς λόγους (παροχές, επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, επιδόματα κλπ) ή αυξημένη καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία μάλιστα προβάλλεται πανηγυρικά (πληθωρισμός ζήτησης). Διαταραχές σημειώνονται και στον τρίτο παράγοντα, με τις αυξανόμενες προσδοκίες για τον πληθωρισμό (ο λύκος στην αντάρα χαίρεται!).

Μάλιστα, αν ο κ. Θεοδωρικάκος πήγαινε ή καλούσε το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα για συμβουλές ή “μαθήματα”, θα τού επαναλάμβανε ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας αυτά που προκύπτουν από μελέτη της (Έκθεση διοικητή για το 2023), ότι δηλαδή η επίδραση και των τριών αυτών παραγόντων είναι πολύ μεγαλύτερη για τους Έλληνες καταναλωτές σε σχέση με εκείνους στην Ευρωζώνη και για το λόγο αυτόν και πολλούς άλλους, ο ελληνικός πληθωρισμός είναι κατά κανόνα ο υψηλότερος στη ζώνη του ευρώ.

Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα της εν λόγω έκθεσης καταδεικνύουν ότι οι αυξημένες προσδοκίες των Ελλήνων καταναλωτών για τον πληθωρισμό συσχετίζονται με την ηλικία, το χαμηλό επίπεδο εισοδήματος, τους περιορισμούς στη ρευστότητα, τις δυσχερείς χρηματοοικονομικές συνθήκες και τη δύσκολη πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όλα αυτά αποκαλύπτουν τί οδηγεί τους Έλληνες καταναλωτές να έχουν απαισιόδοξες προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Θα ήθελε κι άλλα; Αν, πραγματικά, ήθελε κι άλλα, όπως για το κόστος εργασίας, το περιθώριο κέρδους και πώς επηρεάζουν την ακρίβεια, θα διδασκόταν πολλά από τα στοιχεία-ρεκόρ των ετών 2021 και 2022, που εκτίναξαν τον πληθωρισμό στο 9,6% με αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 14% περίπου, αλλά και από την πτωτική τους εξέλιξη το 2023 και το 2024, χωρίς τα ανάλογα αποτελέσματα.