Amazon: Το απεχθές πρόσωπο της αυτοκρατορίας

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έγινε γνωστό σε όλη την υφήλιο πώς οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και ηλεκτρονικού εμπορίου επωφελήθηκαν όσο ποτέ άλλοτε. Για παράδειγμα, μόνο το γ’ τρίμηνο του 2020 η Amazon ανακοίνωσε έσοδα 96,1 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο διευθύνων σύμβουλός της, Τζεφ Μπέζος, παραμένει ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη, με περιουσία 188,3 δισ. δολαρίων.

Σύμφωνα με έρευνα του αμερικανικού ινστιτούτου πολιτικών μελετών IPS, η περιουσία του αυξήθηκε από το Μάρτιο ως το Νοέμβριο του 2020 κατά 62%. Θα μπορούσε, μάλιστα, όπως επισημαίνει το ίδιο το IPS, «να πληρώσει κάθε έναν από τους 876.000 υπαλλήλους της Amazon από ένα μπόνους ύψους 105.000 δολαρίων και να παραμείνει τόσο πλούσιος όσο ήταν στην αρχή της πανδημίας»!

Αυτό φυσικά δεν συνέβη. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η Amazon, στην αρχή της πανδημίας, άρχισε να πληρώνει τους υπαλλήλους της δύο δολάρια την ώρα εν είδει “αποζημίωσης ανθυγιεινής εργασίας”, «απεριόριστη άδεια άνευ αποδοχών», ενώ επέτρεψε «στους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης και τους εποχιακούς να αρχίσουν να σωρεύουν άδεια μετ’ αποδοχών».

Τον Ιούνιο του 2020 έπαυσε την πολιτική αυτή. Στο μεταξύ, το δ’ τρίμηνο του 2020 αναμένεται να κλείσει με τζίρο άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για πρώτη φορά, και το έτος θα κλείσει με συνολικές πωλήσεις περίπου 370 δισεκατομμυρίων, ήτοι ένα τρίτο υψηλότερες από το 2019. Μπροστά σε αυτά τα μεγέθη, η Amazon έχει ελάχιστα κίνητρα να ασχοληθεί με τις εκτεταμένες απεργίες των εργαζομένων της και τις σφοδρές αντιδράσεις μη κερδοσκοπικών οργανισμών και φορέων, που την καλούν να λάβει μέτρα προστασίας και δίκαιης οικονομικής αποζημίωσης για το προσωπικό της.

Το κίνημα “Make Amazon Pay”

Από το Μάρτιο το φως της δημοσιότητας είδαν καταγγελίες για επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, με τους υπαλλήλους να εργάζονται πολύ κοντά μεταξύ τους και πυρετωδώς για να εξυπηρετήσουν το χείμαρρο παραγγελιών από όλο τον κόσμο. Τότε η Amazon προσέφερε μπόνους 300 δολαρίων σε όσους εργάζονταν στις αποθήκες της στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ταυτόχρονα, στις αποθήκες της έχουν καταγραφεί 200 εστίες μετάδοσης του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα να έχουν κολλήσει τον ιό σχεδόν 20.000 υπάλληλοί της, σύμφωνα με στοιχεία που η ίδια η Amazon δημοσίευσε στις αρχές Οκτωβρίου. Το πρόβλημα της νόσου Covid-19 ήρθε να προστεθεί σε πλήθος προβλημάτων που καταγγέλλονταν εδώ και καιρό. Για παράδειγμα, το βρετανικό συνδικάτο GMB αναφέρει εκατοντάδες τραυματισμούς λόγω ελλιπών μέτρων ασφαλείας ή συνθηκών εργασίας. Οι υπάλληλοι δεν έχουν χρόνο ούτε να πάνε στην τουαλέτα, άλλοι λιποθυμούν από την κόπωση, ενώ καταγγέλθηκαν και περιστατικά με έγκυες υπαλλήλους που αναγκάζονταν να εργάζονται όρθιες.

Στις ΗΠΑ, εργαζόμενοι ανέφεραν ότι στις εγκαταστάσεις της εταιρείας επικρατεί συνωστισμός, υπάρχει αφόρητη πίεση από τους διευθυντές προς τους υπαλλήλους για πιο γρήγορη και περισσότερη δουλειά. «Βλέπω ανθρώπους να κοιμούνται πάνω στο τραπέζι στο διάλειμμα», ανέφερε υπάλληλος αποθήκης της Amazon στο Κονέκτικατ. Δεν είναι τυχαίο ότι στις 27 Νοεμβρίου, την ημέρα της Black Friday, ξέσπασε ένα νέο “κύμα” κινητοποιήσεων στις αποθήκες της Amazon σε πολλές περιοχές του κόσμου, μια συμμαχία που ονομάστηκε “Make Amazon Pay” (=κάντε την Amazon να πληρώσει), και εκδηλώθηκε με απεργίες, στάσεις εργασίας και διαμαρτυρίες από τη Γερμανία ως την Ινδία και από τις ΗΠΑ ως την Πολωνία και την Αυστραλία.

Αυτονόητα αιτήματα

Την ίδια μέρα, η εταιρεία έσπευσε να ανακοινώσει μπόνους συνολικής αξίας 500 εκατομμυρίων δολαρίων για τους υπαλλήλους της, προσθέτοντας ότι φέτος τα συνολικά μπόνους και κίνητρα θα φτάσουν τα 2,5 δισ. δολαρία ως “ευχαριστώ” για τη σκληρή δουλειά τους… Λίγες μέρες μετά, η συμμαχία Make Amazon Pay “απάντησε” με ανοιχτή επιστολή, υπογεγραμμένη από περισσότερους από 400 πολιτικούς σε 34 χώρες, οι οποίοι δήλωσαν την υποστήριξή τους στα αιτήματα των εργαζομένων της Amazon.

Η στήριξη αυτή από πολιτικά πρόσωπα, συνδικάτα και μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Oxfam αλλά και η Greenpeace –λόγω του τεράστιου περιβαλλοντικού αποτυπώματος που έχουν οι δραστηριότητες της Amazon– έχει σημασία, καθώς η εταιρεία ακολουθεί εδώ και χρόνια ιδιαίτερα επιθετική πολιτική ενάντια στους εργαζόμενους που συνδικαλίζονται.

Τα αιτήματα, πάντως, είναι λίγο-πολύ αυτονόητα:

• Να επιτραπεί στους εργαζόμενους να συνδικαλίζονται.
• Να τερματιστούν οι πρακτικές παρακολούθησης και πίεσης
• Να βελτιωθούν οι αμοιβές, καθώς σε χώρες όπως η Πολωνία είναι κατά τρεις και τέσσερις φορές χαμηλότερες αυτών που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι της εταιρείας στη Βρετανία, τη Γερμανία κ.λπ.
• Να βελτιωθούν οι συνθήκες ασφάλειας και υγιεινής στους χώρους εργασίας

Επίσης, η συμμαχία προωθεί και άλλα αιτήματα, που αφορούν σε μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας και παύση της ευνοϊκής φορολογικής αντιμετώπισης της Amazon, η οποία, το 2019, πλήρωσε μόλις 1,2% ομοσπονδιακό φόρο για τα κέρδη της εντός ΗΠΑ. Πάντως, το αν αυτό το κίνημα θα μπορέσει να μετεξελιχθεί σε μια πολυμετωπική, διεθνή αντίσταση προς την Amazon θα φανεί στο μέλλον.

Έχει να αντιμετωπίσει την εξαιρετική ευελιξία με την οποία η Amazon προσλαμβάνει μαζικά εποχιακούς εργαζόμενους από διάφορες χώρες, με ιδιότυπα συμβόλαια χωρίς “πρόνοιες”. Η ισχύς που της δίνει αυτή η δυνατότητα μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με κρατική παρέμβαση στο καθεστώς απασχόλησης, το οποίο στην πραγματικότητα προσομοιάζει με αυτό των ειδικών οικονομικών ζωνών.

Το κίνημα ελπίζει στο παράδειγμα της Γαλλίας, όπου δικαστής αποφάσισε ότι για κάθε μέρα που η εταιρεία δεν θα συμμορφώνεται με τη λήψη μέτρων υγιεινής και ασφαλείας κατά του Covid-19, θα πληρώνει ένα εκατομμύριο δολάρια. Εκεί η εταιρεία “κατάπιε” την απόφαση, ανακοίνωσε παύση εργασιών, αλλά πλήρωσε τα δέοντα σε αμοιβές και συμμορφώθηκε όπως αποφάσισε το δικαστήριο.