Απομυθοποιώντας τις θριαμβολογίες για την αύξηση του ΑΕΠ

Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του έτους, κατέγραψε μια αύξηση λίγο υψηλότερη από την αναμενόμενη, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 όταν είχε μειωθεί κατά 15,2%. Συγκεκριμένα το ΑΕΠ σε όρους όγκου, το δεύτερο τρίμηνο 2021 παρουσίασε αύξηση κατά 3,4%, σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο 2021, ενώ σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2020 (δηλαδή σε ετήσια βάση) παρουσίασε αύξηση κατά 16,2%.

Οι αριθμοί είναι δεδομένοι και δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Το ζήτημα είναι η ερμηνεία των αριθμών. Μπορούμε να αναφέρουμε τα ακόλουθα: Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας, ενταγμένης στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη, ακολούθησε ουσιαστικά την πορεία μεγέθυνσης των υπολοίπων χωρών της Ευρωζώνης (αύξηση κατά 14,3% το β’ τρίμηνο του 2021 σε ετήσια βάση) και της ΕΕ (αύξηση 13,8% την ίδια περίοδο).

Σύγκριση ΑΕΠ στην Ευρωζώνη

Στον Πίνακα 1 αναφέρεται ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ των χωρών της ΕΕ, στον οποίο διακρίνεται ότι οι χώρες της Μεσογείου (στη μεγέθυνσή τους οι τουριστικές και συναφείς υπηρεσίες παίζουν σημαντικό ρόλο) από τη στιγμή που τελείωσαν τα lockdown, ο ρυθμός μεγέθυνσής τους είναι πολύ υψηλότερος από το μέσο όρο και μάλιστα υψηλότερος από αυτόν της Ελλάδος.

Επίσης, θα μπορούσαμε να συσχετίσουμε τα εξής γεγονότα: οι χώρες με μεγαλύτερο ρυθμό μεγέθυνσης το β’ τρίμηνο 2021 φαίνεται ότι παρουσίασαν το μεγαλύτερο ρυθμό μείωσης το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Δηλαδή ξεκίνησαν από χαμηλότερο επίπεδο από τις υπόλοιπες χώρες, διευκολύνοντας  την γρηγορότερη μεγέθυνσή τους, δεδομένου ότι υπάρχει ενιαίο οικονομικό περιβάλλον και ουσιαστικά όμοια μέτρα άσκησης οικονομικής πολιτικής.

 

 

Το ΑΕΠ σε ετησία βάση 

Σχετικά τώρα με τις συνιστώσες του ΑΕΠ (σε ετήσια βάση) παρατηρούμε τα εξής:

• Η τελική καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 12,1% (13,2% η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και 6,1% η δημόσια κατανάλωση).  Δηλαδή χαμηλότερος ρυθμός από το ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ.
• Ο ρυθμός των εξαγωγών (αγαθών και υπηρεσιών) αυξήθηκε κατά 22,6%. Όμως με τον ίδιο ρυθμό αυξήθηκαν και οι εισαγωγές (22,5%). Επομένως το καθαρό αποτέλεσμα του εξαγωγικού τομέα στο ΑΕΠ δεν μπορεί να είναι θετικό.
• Ο ρυθμός μεταβολής του  Ακαθάριστου Σχηματισμού Κεφαλαίου αυξήθηκε κατά 37,1% συμμετέχοντας ουσιαστικά στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Θα πρέπει να σημειωθεί, όμως, ότι ο ρυθμός του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου αυξήθηκε μόνο κατά 12,9% ,ενώ η υπόλοιπη μεγέθυνση οφείλεται στην άνοδο των αποθεμάτων. Οι λόγοι είναι προφανείς: η λήξη του lockdown οδήγησε τις επιχειρήσεις σε αποθεματοποίηση, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης.

Συγκριτικά με τα στοιχεία της Ευρωζώνης που έχουν δημοσιευθεί αναφορικά με τη μεγέθυνση του ΑΕΠ και των συνιστωσών του, το β’ τρίμηνο του 2021, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (Eurostat 7 Σεπτεμβρίου 2021), παρατηρούμε τα ακόλουθα: Στην Ευρωζώνη η τελική καταναλωτική δαπάνη είναι 3,7%, ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου 1,1%, οι εξαγωγές 2,2% και οι εισαγωγές 2,3%. Στην Ελλάδα αντίστοιχα η τελική καταναλωτική δαπάνη είναι 0,2 %, ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου 4,3%, οι εξαγωγές 2,9% και οι εισαγωγές 5,0%.

Κρίσιμα συμπεράσματα

Το πρώτο συμπέρασμα που θα μπορούσε να συναχθεί είναι ότι στην Ευρωζώνη η αύξηση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης ήταν σημαντική, σηματοδοτώντας ότι το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών ήταν σε θέση να υποστηρίξει την αύξηση της κατανάλωσης. Αντιθέτως, στην Ελλάδα φαίνεται ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Το δεύτερο συμπέρασμα αφορά στην διαφαινόμενη αύξηση των εισαγωγών pari passo με τη μεγέθυνση του ΑΕΠ (κάτι που ισχύει σχεδόν διαχρονικά στην ελληνική οικονομία). Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου αλλά και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Το τρίτο συμπέρασμα είναι ότι ο μεγαλύτερος ρυθμός μεγέθυνσης του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου στην Ελλάδα οφείλεται προφανώς στο πολύ χαμηλότερο επίπεδο του ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Παράλληλα σημασία έχει και στο που συντελείται η αύξηση του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου. Δηλαδή, η “ποιότητα” σε σχέση με την αλλαγή της παραγωγικής βάσης της οικονομίας. Προφανώς ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου στην Ελλάδα κατευθύνεται κυρίως στις κατασκευές και στην οικιστική ανάπτυξη και ελάχιστα έως καθόλου στη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή.

Ένα ακόμη στοιχείο που αναδεικνύεται είναι η μικρή αύξηση της απασχόλησης που παρατηρείται στην ελληνική οικονομία, όπως φαίνεται από τα στοιχεία του Πίνακα 1 (στήλη 2). Μάλιστα στις άλλες χώρες της Μεσογείου η αύξηση της απασχόλησης είναι μεγαλύτερη από το μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Με τα παραπάνω αναφερθέντα απλά θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι οι πανηγυρισμοί δεν είναι θεμιτοί, όχι λόγω της ύπαρξης γενικότερων προβλημάτων στην οικονομία (κριτική που ασκεί η αντιπολίτευση), αλλά και επειδή η μεγέθυνση του ΑΕΠ το β’ τρίμηνο του 2021, αυτή καθ’ αυτή, δεν επιτρέπει τέτοιου είδους πανηγυρισμούς.