Αρκούν οι έλεγχοι για να πέσουν οι τιμές;

Ο στόχος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να επιτύχει μέσο μισθό στα 1.500 ευρώ το 2027, αν και μοιάζει αισιόδοξος, στην ουσία δεν έχει και πολύ νόημα. Αυτό που έχει σημασία είναι η αγοραστική δύναμη, η οποία καταρρέει με τα τρία τελευταία χρόνια. Αναμφίβολα τα μέτρα που ανακοίνωσε στην ΔΕΘ είναι θετικά για τον περιορισμό της απληστίας και της αισχροκέρδειας, αλλά είναι αμφίβολο αν οι τιμές θα πέσουν, έτσι ώστε οι προαναγγελθείσες αυξήσεις να έχουν ουσιαστικό νόημα.

Να θυμίσουμε ότι η τελευταία έκθεση της Eurostat για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (PPS) διαμορφώθηκε το 2021, στο 64,6% της ΕΕ-27 και κατέλαβε την προτελευταία θέση, μεταξύ των “27” ήτοι την 26η θέση, πάνω από τη Βουλγαρία που ήταν 27η και πίσω από τις 25 άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε το 2020 κατά 4,3%, το 2021 αυξήθηκε 7,6% , ενώ το 2022 μειώθηκε κατά 6,9%, χωρίς τα μέτρα της κυβέρνησης να αναπληρώνουν τις απώλειες.

Επί της ουσίας, στην ενεργειακή αγορά που είναι το άλλοθι για κάθε είδους κερδοσκοπία πέρα από την στήριξη των υψηλών τιμών από τις εταιρείες μέσω της επιδότησης των νοικοκυριών, όχι μόνο δεν έπεσαν οι τιμές όταν διεθνώς έπεφταν, αλλά μάλλον έστειλαν λάθος μήνυμα στην αγορά. Τώρα, που οι διεθνείς τιμές ανεβαίνουν και τα pass τελείωσαν, οι πολίτες θα πληρώσουν 1,5 ευρώ το λίτρο το πετρέλαιο θέρμανσης. Ήδη η βενζίνη είναι πάνω από 2 ευρώ.

Συνεπώς, μια ουσιαστική αλλαγή στο σύστημα-χρηματιστήριο ενέργειας δεν έγινε, όπως και δεν έγινε τίποτε τα τέσσερα και πλέον χρόνια για την τεράστια λαθρεμπορία πετρελαίου στην πηγή.

Το ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας είναι στο 2% περίπου έναντι της στασιμότητας στην ευρωζώνη είναι γεγονός θετικό, όπως και η ενθάρρυνση των οίκων αξιολόγησης, όμως απέχουμε πολύ από τα ΑΑΑ ενώ τα διπλά ελλείμματα, δημοσιονομικά και του εμπορικού ισοζυγίου, οδεύουν προς επιδείνωση. Αν δούμε και το δημόσιο χρέος που έχει εκτιναχθεί στα 404 δισ. ευρώ και το ιδιωτικό στα 260, δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.

Πάρτι κερδοσκοπίας

Ήδη από την αρχή του Σεπτέμβρη – πριν την καταστροφή του κάμπου της Θεσσαλίας – έχουν ξεκινήσει αυξήσεις σε όλα τα είδη διατροφής. Αν και το καλοκαίρι πρωταγωνίστησαν τα φασολάκια (8-10 ευρώ το κιλό), τα ντοματίνια και οι ντομάτες, αλλά και το καρπούζι πάνω από ένα ευρώ, τώρα πια είναι φανερό πως το ελαιόλαδο παίρνει το χρυσό, καθώς έχει περάσει αισθητά τα 10 ευρώ το λίτρο, παρουσιάζοντας σωρευτικά αύξηση 45%. Γενικά οι φετινές αυξήσεις έχουν κινηθεί μεταξύ 10-20%. Στα τρόφιμα και στα ποτά συνεχίζεται να γίνεται πάρτι κερδοσκοπίας, παρά τα προειδοποιητικά πρόστιμα που έπεσαν.

Aπό την άλλη όμως, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα τάσεων λιανεμπορίου και βιομηχανίας ταχυκίνητων αγαθών του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) τα σουπερμάρκετ έχουν απορροφήσει το 23-50% από τις αυξήσεις των προμηθευτών και ως εκ τούτου δεν μπορούν να κρατήσουν άλλο. Προβλέπει δε η έρευνα ότι στο β’ εξάμηνο του 2023 ο όγκος πωλήσεων θα μειωθεί κατά 1,1% σε σύγκριση με το 2022, ενώ ταυτόχρονα θα αυξηθεί η αξία των πωλήσεων.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό δεν είναι τυχαίο που οι φόροι που δεν πληρώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2023 έφτασαν τα 2,8 δισ. ευρώ. Που σημαίνει πως η βασική πηγή εσόδων παραμένει ο ΦΠΑ.

Είναι σαφές πως η οικονομία χρειάζεται μια γερή ώθηση μετά τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες. Ο πρωθυπουργός περιμένει μια πρώτη ευρωένεση ρευστότητας μέσα στο επόμενο τρίμηνο και χοντρά “τούβλα” το 2024 από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με πολύ δουλειά μπορεί το σύστημα να βγει σε ότι αφορά τα νούμερα. Είναι όμως αμφίβολο αν το καλό σενάριο θα ανθίσει και μέσα στο πορτοφόλι της νοικοκυράς που κάποτε πήγαινε κεφάτη στο σουπερμάρκετ και τώρα φυσάει και το γιαούρτι.