Άρχισε η κρυφή αναδιάρθρωση του αμερικάνικου χρέους

Μέσα στην αβεβαιότητα την διολίσθησης του δολαρίου και της διατήρησης των επιτοκίων της Fed για τα ομοσπονδιακά κεφαλαία στο 4,25%-4,5%, ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠA δεν πρόκειται ποτέ να χρεοκοπήσουν ούτε πρόκειται να αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους. Στην ουσία απάντησε με αυτό τον τρόπο στον CEO της JP Morgan, Τζέιμι Ντάιμον, που βλέπει κατάρρευση της αγοράς ομολόγων.

Η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων πιέζει πλέον συστηματικά το δολάριο. Αν και ο πρόεδρος Τραμπ έχει πει ότι «αν χάσουμε το δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα… αυτό θα ισοδυναμούσε με το να χάσουμε έναν πόλεμο» μοιάζει να αποδέχεται την διολίσθησή του, τουλάχιστον μέχρι το τέλος της χρονιάς που λήγουν τα ομόλογα των 9 τρισ. δολ. Οι εκτιμήσεις είναι πως το δολάριο έχει περιθώρια να χάσει ακόμη ένα 10% της αξίας του.

Φαίνεται λοιπόν pως έχει αρχίσει μια κρυφή αναδιάρθρωση του αμερικάνικου χρέους με ένα “έμμεσο default”, δηλαδή να τυπώνουν οι ΗΠΑ περισσότερα δολάρια για να αποπληρώσουν χρέος σε σημερινές τιμές, αλλά έτσι απομειώνεται η πραγματική αξία του χρέους λόγω πληθωρισμού. Οι πιστωτές πληρώνονται, αλλά τα δολάρια έχουν χαμηλότερη αγοραστική δύναμη. Αν ο πληθωρισμός είναι 10%, το χρέος “μειώνεται” σε πραγματικούς όρους κατά 10%. Αυτό είναι και το πιθανότερο σενάριο.

Υπάρχει και η δυνατότητα της τεχνικής αθέτησης. Αν το Κογκρέσο καθυστερήσει, ή μπλοκάρει την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους (debt ceiling), η κυβέρνηση θα χρειαστεί να καθυστερήσει πληρωμές ή να επιλέξει ποια χρέη εξυπηρετεί, όπως συνέβη το 2011 και 2023 ως πολιτική κρίση, χωρίς όμως να φτάσει σε πλήρες default. Σε μια τέτοια περίπτωση τα επιτόκια των αμερικανικών ομολόγων θα εκτιναχθούν, θα υπάρξει φυγή από το δολάριο, το κύρος των ΗΠΑ ως ασφαλούς επενδυτικού καταφυγίου θα τραυματισθεί καίρια και θα εδραιωθεί η αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές και στις αναδυόμενες οικονομίες με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Η αντεπίθεση του ευρώ

Ενθαρρυντικό πάντως για το δολάριο είναι ότι μετά την Ινδία και η Βραζιλία δήλωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στη λογική της αποδολαριοποίησης που επιχειρούν οι BRICS+, στους οποίους οι δύο αυτές χώρες είναι ιδρυτικά και κρίσιμα μέλη. Η μεν Ινδία απέχει διότι θέλει να ακολουθεί μια ουδέτερη στάση στις γεωπολιτικές και οικονομικο-εμπορικές διενέξεις, η δε Βραζιλία η οικονομία της οποίας εξαρτάται εν πολλοίς από αυτή των ΗΠΑ δεν θέλει να προκαλέσει.

Η πλειοψηφία των επενδυτών που εγκαταλείπουν το δολάριο και τις δολαριακές αξίες στρέφεται προς το ευρώ, το οποίο ανεβαίνει σταθερά. Το ευρώ έχει μια σημαντική ευκαιρία να αυξήσει τον διεθνή του ρόλο ως αποθεματικό νόμισμα από το επίπεδο του 20% που είναι τώρα. Η άνοδος του ευρώ διευκολύνει την ευρωπαϊκή ανάκαμψη καθώς, πέρα από το γεγονός ότι οι τιμές του πετρελαίου κρατιούνται στα 65 δολάρια/βαρέλι (BRENT), ενισχύεται από την πτώση του δολαρίου.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε πρόσφατη ομιλία της διατύπωσε μια στρατηγική τριών βημάτων για την ΕΕ, προκειμένου να ενισχύσει το δολάριο.

• Πρώτον, πρέπει να διασφαλίσει την σταθερότητα των γεωπολιτικών της θεμελίων και να κρατηθεί στο ανοικτό εμπόριο.
• Δεύτερον, πρέπει να μειώσει τα εμπόδια στη χρηματοδότηση των εταιρειών και στην εισαγωγή τους στα χρηματιστήρια, ώστε να γίνει πιο ελκυστική στους επενδυτές.
• Τρίτον, η ΕΕ να αποκτήσει ισχυρή άμυνα έναντι κάθε μορφής απειλής, ώστε να εξαλείψει τον γεωπολιτικό κίνδυνο.

Να σημειωθεί σε ό,τι αφορά την ελκυστικότητα της ΕΕ για τους επενδυτές, η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, μιλώντας στους Ιταλούς βιομηχάνους, τάχθηκε υπέρ της άρσης των εσωτερικών δασμών στους 27, πρόταση που είχε κάνει ο Μάριο Ντράγκι. Αναμφίβολα όλα αυτά είναι κρίσιμο να συμβούν, αλλά εκείνο που θα δώσει πραγματική ώθηση στο ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα είναι η έκδοση κοινού χρέους. Τα 150 δισ. ευρώ του αμυντικού προγράμματος SAFE είναι ένα βήμα, αλλά δεν επαρκεί, ούτε και οι ευκαιρίες περνούν κάθε μέρα.