Ασπιρίνη για την ακρίβεια η αύξηση του κατώτατου μισθού

Στις 14 Φεβρουαρίου 2012 (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ με πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήμο) είχε αποφασιστεί ο κατώτατος μισθός να καθορίζεται με απόφαση της κυβέρνησης και όχι με συλλογικές διαπραγματεύσεις. Τότε, μειώθηκε κατά 22% για τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών και κατά 32% για τους εργαζόμενους από 18 έως 25 ετών (δημιουργία υποκατώτατου μισθού) και διαμορφώθηκε ως εξής:

• Για τους άνω των 25 ετών μειώθηκε κατά 165,31 ευρώ για 12 πληρωμές ετησίως και διαμορφώθηκε στα 586,08 ευρώ για 12 πληρωμές ετησίως.
• Για τους εργαζόμενους από 18 έως 25 ετών μειώθηκε κατά 240,44 ευρώ για 12 πληρωμές ετησίως και διαμορφώθηκε στα 510,95 ευρώ για 12 πληρωμές ετησίως.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2019 ο κατώτατος μισθός παρέμεινε όπως ανωτέρω.

Οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό

Την 1η Φεβρουαρίου 2019, (κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα) για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 10,91% για τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών και κατά 27,22% για τους εργαζόμενους από 18 έως 25 ετών (κατάργηση υποκατώτατου μισθού) και διαμορφώθηκε ανεξαρτήτως ηλικίας, στα 650 ευρώ για 12 πληρωμές ετησίως.

Στη συνέχεια αναλαμβάνει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Τα έτη 2020 και 2021 δεν επήλθε καμία μεταβολή στον κατώτατο μισθό. Την 1η Ιανουαρίου 2022 έγινε μια μικρή αύξηση στον κατώτατο μισθό και διαμορφώθηκε σε 663 ευρώ μεικτά (ήτοι 2% αύξηση), με αποτέλεσμα ο καθαρός μισθός να ανέρχεται από τα 558 στα 569 ευρώ.

Στις 20 Απριλίου 2022 ανακοινώθηκε αύξηση κατά 50 ευρώ, δηλαδή στα 713 ευρώ μεικτά (612 ευρώ καθαρά) και με την καταβολή 14 μισθών το ποσό φτάνει τα 831,83 ευρώ. Η νέα αύξηση τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου 2022. Στις 17 Μαρτίου 2023, ο κατώτατος μισθός ανακοινώθηκε ότι θα έχει μια αύξηση 9.4% ανεβάζοντας τον μισθό στα 780€ (666.85€ καθαρά). Η νέα αύξηση τέθηκε την 1η Απριλίου 2023. Από την 1η Απριλίου του 2024, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε στα 830€ (705,96€ καθαρά). Συνοψίζοντας, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μητσοτάκη κατά 27,7% (από 650 σε 830 ευρώ).

Ποιους πλήττει περισσότερο η ακρίβεια

Την ίδια περίοδο η μεγέθυνση του ΑΕΠ (σε τρέχουσες τιμές) αυξήθηκε σωρευτικά κατά 20,5%. Επίσης σωρευτικά ο Ενιαίος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 16,0%. Ακόμη σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από το τέλος του 2020 ως το τέλος του 2023 η σωρευτική (ονομαστική) αύξηση των τιμών στα τρόφιμα ξεπερνά το 30% (30,56%, για την ακρίβεια). Παράλληλα σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ: «Το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,1% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 25,6%» (ΕΛΣΤΑΤ, Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών 2022, Πειραιάς, 28 Σεπτεμβρίου 2023).

Δεν θα είμαστε καθόλου μακριά από την πραγματικότητα, αν υποστηρίξουμε ότι όσοι λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό ανήκουν με υψηλότατη πιθανότητα στο φτωχότερο 20% του πληθυσμού το οποίο δαπανά περίπου το 60% του εισοδήματος του σε είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά, ο σωρευτικός πληθωρισμός των οποίων υπερβαίνει το 30,0%. Δηλαδή είναι σχεδόν διπλάσιος του σωρευτικού μέσου πληθωρισμού (16,0%).

Συνεπώς ο πληθωρισμός όσων λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό σε καμία περίπτωση δεν είναι 16,0% αλλά περίπου στο 25,0%. Συνεπώς οι αυξήσεις καλύπτουν μάλλον οριακά τον πληθωρισμό που αναλογεί σε όσους λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό. Όμως, υπάρχει ακόμη ένα στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη.

Πώς πρέπει να αποφασίζεται ο κατώτατος μισθός

Την αναφερομένη περίοδο (2019-2023) η μεγέθυνση του ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους, σωρευτικά ήταν 8,6% ή μέσος ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης 1,7% (ειρήσθω εν παρόδω δεν είναι και για θριαμβολογίες που ακούμε καθημερινά από πολλά στόματα και μάλιστα σε καθεστώς μη τήρησης των όρων για τα πρωτογενή και γενικά δημοσιονομικά ελλείμματα αλλά και εισροή σημαντικού όγκου πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανεκτικότητας).

Ο κατώτατος μισθός λαμβάνει αυτό που δικαιούται από την αύξηση της πίτας του προϊόντος; Προφανώς και όχι. Κάποιος άλλος την καρπώνεται προφανώς, χωρίς να του ανήκει. Άρα δεν αρκεί μόνο η κάλυψη του πληθωρισμού αλλά και η συμμετοχή στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Είναι δύσκολο για μια κυβέρνηση που θέλει να αυτοαποκαλείται “φιλελεύθερη” να αποφασίζει για το ύψος της αύξησης του κατώτατου μισθού που θα πληρώσουν (απολαύσουν) άλλοι.

Γιατί ο κάθε υπουργός Οικονομικών να δηλώνει ότι «αυξήσαμε τον κατώτατο μισθό» χωρίς “να βάζει το χέρι στην τσέπη” ή να επιχειρηματολογεί λέγοντας αυτές ήταν οι δυνατότητες της οικονομίας; Ακόμη περισσότερο επειδή ασκεί πολιτική με χρήματα άλλων, κάτι που προφανώς αντιβαίνει τους όρους του δίκαιου πολιτικού παιχνιδιού. Η καθυστέρηση επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων δε συνάδει με τον ευρωπαϊκό εργατικό πολιτισμό και αποτελεί κατάλοιπο των μνημονιακών ανορθόδοξων πολιτικών που εφαρμόστηκαν στη χώρα μας.