Coronavirous Economics – Το Σύμφωνο Σταθερότητας στον κάλαθο των αχρήστων

To ταξίδι στα αχαρτογράφητα νερά έχει ξεκινήσει προ πολλού για την παγκόσμια οικονομία. Ο κορονοϊός έβαλε τη σφραγίδα του εγκαινιάζοντας την εποχή που θα χαρακτηρίζεται από τα οικονομικά του φόβου. Ο φόβος αποτρέπει οποιαδήποτε οικονομική λειτουργία. Δεν καταναλώνουμε, δεν συναλλασσόμαστε, δεν διενεργούμε διεθνές εμπόριο, πολύ περισσότερο δεν επενδύουμε. Θα ήταν αφελές να προσπαθήσουμε να ποσοτικοποιήσουμε τις επιπτώσεις. Το βέβαιο είναι ότι το οικονομικό μοντέλο λειτουργίας θα μεταβληθεί ουσιαστικά. Και θα μεταβληθεί προς μια κατάσταση παρατεταμένης ύφεσης και αναγκαιότητας μεγάλων κρατικών παρεμβάσεων.

Φαίνεται ότι πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο σοκ που επηρεάζει την προσφορά και την ζήτηση της κάθε οικονομίας ταυτόχρονα. Η διαδικασία ανάταξης θα εξαρτηθεί από τις δυνατότητες και τους διαθέσιμους πόρους που έχει κάθε οικονομία προκειμένου να επαναφέρει την οικονομική ανάπτυξη.

Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις η ελληνική οικονομία αποχαιρετά το σύνολο των οικονομικών της στόχων. Δεν γίνεται λόγος πλέον για ανάπτυξη 2,8% ούτε για την επίτευξη δημοσιονομικού πλεονάσματος 3,5%. Θεωρώ επίσης ότι είναι αδύνατη και η αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων και της εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος. Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι η συνέχιση της κρίσης κάνει απαγορευτική ακόμα και την σκέψη για την έκδοση νέων ομολόγων.

Θα μπορούσε θεωρητικά να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) καθώς και τα ευρωπαϊκά όργανα προχωρώντας σε ένα μεγάλο πρόγραμμα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Δυστυχώς όμως το προηγούμενο (μάλλον αποτυχημένο) πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης έχει επιβαρύνει με αρκετά τρισεκατομμύρια τον ισολογισμό της ΕΚΤ που κάνει εξαιρετικά δύσκολη την περαιτέρω χρηματοδότηση. Ας σκεφτεί κανείς ότι πριν λίγες μέρες η ΕΚΤ για την χορήγηση 500 δισ. στις εμπορικές τράπεζες ζήτησε την υποθήκευση κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή από ότι έκανε η FED και η Τράπεζα της Αγγλίας.

Αντίο στο Σύμφωνο Σταθερότητας

Η περαιτέρω επέκταση των κρατικών προϋπολογισμών και η ενταφίαση του Συμφώνου Σταθερότητας φαίνεται να είναι μονόδρομος. Σ’ αυτή όμως την περίπτωση προκύπτει το ερώτημα για το πώς θα μπορέσει να λειτουργήσει η ΟΝΕ εφόσον το Σύμφωνο Σταθερότητας αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο της λειτουργίας της; Θα αποδεχτεί η Γερμανία την παραβίαση του χρυσού κανόνα και επιπλέον θα αποδεχτούν οι πλεονασματικές οικονομίες της Ευρωζώνης την μεταφορά πόρων προς τις ελλειμματικές; Αν η απάντηση είναι όχι τότε θα αρχίσουν τα μεγάλα προβλήματα.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα πρόβλημα όπου οι επιπτώσεις κλιμακώνονται για κάθε οικονομία της Ευρωζώνης. Στην Ελλάδα όμως υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά. Η λύση για το πρόβλημα του χρέους έχει μετατεθεί για τον επόμενο αιώνα και η παραβίαση της συμφωνίας των δημοσιονομικών πλεονασμάτων σημαίνει ότι πολύ απλά ότι πλέον το χρέος θα είναι μη βιώσιμο και με την σφραγίδα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Και επιπλέον δεν ξέρω κατά πόσο θα μπορεί να είναι και στοιχειωδώς εξυπηρετίσιμο.

Φαίνεται ότι αυτοί που σχεδίασαν την καμπύλη του ελληνικού χρέους και κατά την διάρκεια των πανηγυρισμών της μεγάλης επιτυχίας τους δεν σκέφτηκαν ότι κατά τα επόμενα 60 χρόνια θα μπορούσε να συμβεί κάτι απροσδόκητο που θα κάνει όλες αυτές τις προϋποθέσεις να φαντάζουν αδύνατες. Ελπίζω ότι με αυτόν τον τρόπο θα αναλάβουν την ευθύνη των λανθασμένων χειρισμών και δεν θα ξαναχρειαστεί η ελληνική οικονομία να πληρώσει το μάρμαρο μόνη της.