Εφιαλτικές οι προοπτικές για τους συνταξιούχους του μέλλοντος

Εφιαλτικές οι προοπτικές για τους συνταξιούχους του μέλλοντος. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες, που δεν ανήκουν όλοι εισοδηματικά στις σχετικά προνομιούχες κατηγορίες των γιατρών ή των επιχειρηματιών, καθώς μεταξύ αυτών είναι και δεκάδες χιλιάδες που επιβιώνουν με δυσκολία, θα βρεθούν προ νέων αυξήσεων σε δύο μήνες. Πολλοί ήδη αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την αύξηση εισφορών του 2023 που ήταν της τάξης του 9,6%, ενώ τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ έχουν φτάσει το ιλιγγιώδες ποσό των 46 δισ. ευρώ, με τα περίπου 30 δισ. από αυτά να θεωρούνται στην ουσία μη εισπράξιμα. Η επόμενη αύξηση θα είναι κατά πάσα πιθανότητα 4%.

Η αύξηση αυτή σημειώνεται λόγω της αναπροσαρμογής των εισφορών, η οποία θεσπίστηκε το 2020. Ο νόμος έκτοτε συνδέει την εισφορά με τον πληθωρισμό και τον δείκτη τιμών καταναλωτή. Από το 2025, η μεταβολή στις ασφαλιστικές κατηγορίες θα καθορίζεται από το δείκτη μεταβολής μισθών, όπως αυτός τότε θα ανακοινώνεται από την ΕΛΣΤΑΤ, εκτός κι αν αλλάξει πάλι ο νόμος. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αυτή τη στιγμή αν θα “συμφέρει” ή όχι τους ασφαλισμένους ο δείκτης μεταβολής μισθών. Όμως παρά τις αυξήσεις στις εισφορές, η σύνταξη των ασφαλισμένων αναμένεται εξαιρετικά χαμηλή, μια που η συντριπτική πλειοψηφία επιλέγει την κατώτερη βαθμίδα της κλίμακας.

Εν τω μεταξύ, από τα συνολικά χρέη των 46,55 δισ. ευρώ, το ποσό των 29,81 δισ. ευρώ ή το 64% αποτελούν οφειλές που δημιουργήθηκαν πριν από το 2013 και το κράτος δεν έχει ελπίδες να εισπράξει. Από αυτά ένα μεγάλο κομμάτι αφορά μεγαλοοφειλέτες. Συγκεκριμένα 2.578 οφειλέτες χρωστούν 11,03 δισ. ευρώ ή το 23,7% του συνόλου των χρεών. Χονδρικά το 77% των οφειλετών, χρωστάει κατά μέσο όρο 15.000 ευρώ έκαστος, ποσό που αθροιστικά είναι τεράστιο για τον ΕΦΚΑ, αλλά που δύσκολα αντιμετωπίζεται ατομικά με δόσεις. Ήδη χάνουν πολλοί τις ρυθμίσεις τους. Όπως δείχνουν οι αριθμοί, ελάχιστοι δεν χρεωστούν στον ΕΦΚΑ, αφού ο αριθμός των οφειλετών φθάνει τα 2,5 εκατομμύρια.

Τι θα δίνει κάθε κλάση

Το 90% από τους ασφαλισμένους επιλέγει την χαμηλότερη ασφαλιστική κλίμακα, και θα πρέπει από τον Ιανουάριο να πρέπει να δίνει 10 ευρώ παραπάνω, δηλαδή 240 αντί των 230 που έδινε έως τώρα και των 210 ευρώ που έδινε το 2022. Αυξάνεται κατά τι και η επικουρική. Όσοι θέλουν δηλαδή ασφάλιση και για επικούρηση, και πληρώνουν ήδη 42,76 ευρώ το μήνα, θα δίνουν από το Γενάρη 44,59 ευρώ. Συνολικά θα δίνουν 12 ευρώ παραπάνω το μήνα. Όσον αφορά στο εφάπαξ, η εισφορά αυξάνεται κατά 1,2 ευρώ και από 28,51 ευρώ στην 1η κατηγορία, πάει στα 29,7 ευρώ.

Η δεύτερη ασφαλιστική κατηγορία θα ανέβει στα 288,2 ευρώ από 277,2, η τρίτη κατηγορία στα 345,5 από 332,2 ευρώ, η τέταρτη ασφαλιστική κατηγορία θα ανέβει στα 415,2 ευρώ από 399,3, η πέμπτη στα 497,6 από 478,5 ευρώ και η έκτη στα 647,5 από 622,6 ευρώ τον μήνα σήμερα. Σε όλα αυτά τα ποσά προστίθενται μηνιαίως και 10 ευρώ για την εισφορά ανεργίας.

Στην ειδική κατηγορία των νέων ασφαλισμένων, όσων δηλαδή πρωτομπήκαν το 2023 στο επάγγελμα και θεωρούνται νέοι για μια πενταετία, από 138 ευρώ που δίνουν, από τον Ιανουάριο θα δίνουν μηνιαίως 143,6 ευρώ. Όσον αφορά στους αγρότες, από 137,6 ευρώ τον μήνα που καταβάλλουν τώρα για κύρια σύνταξη, υγεία και Αγροτική Εστία στην κατώτατη βαθμίδα, θα καταβάλλουν 143 ευρώ τον μήνα.

Συντάξεις πείνας

Όμως πέραν από τις δυσκολία να διαθέτουν τουλάχιστον 3.000 ευρώ το χρόνο για ασφάλιση στην κατώτερη βαθμίδα, καθώς πολλοί έχουν χαμηλά εισοδήματα, τίθεται και το θέμα τι ακριβώς “αγοράζουν” αυτοί οι επαγγελματίες για τα γεράματά τους. Υπολογίζεται ότι όσοι επιλέγουν την χαμηλότερη βαθμίδα, θα βγάλουν σύνταξη μετά από 20 χρόνια μόλις 510 ευρώ με τις σημερινές τιμές. Αλλά ακόμα κι αν κάποιος μπορεί να ασφαλίζεται για 40 χρόνια αδιαλείπτως, δηλαδή από τα 20 χρόνια μέχρι τα 60, κάτι δύσκολο έως ανέφικτο, θα παίρνει το πολύ 770 ευρώ μικτά.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία και το 2023 το 80% των ασφαλιζομένων έχει επιλέξει εντούτοις και πάλι την κατώτερη ή 1η ασφαλιστική κατηγορία, καταβάλλοντας  240,25 ευρώ τον μήνα για κύρια ασφάλιση, υγεία και ανεργία (230 συν 10 ευρώ η ανεργία). Αν ένας άνθρωπος πληρώνει ή έχει ασφάλιση της κατώτερης κλάσης επί 20 χρόνια, καθώς ελάχιστοι ασφαλίζονται αδιάλειπτα από την ηλικία των 20 ετών μέχρι τα 60 τους, θα μπορεί να πάρει σύνταξη μόνον 506 ευρώ. Αυτή προκύπτει από την ελάχιστη εθνική σύνταξη των 384 ευρώ συν την λεγόμενη ανταποδοτική.

Η ανταποδοτική εξαρτάται από το πόσα ασφάλιστρα δίνει το άτομο καθώς αυτά αντιστοιχούν στις λεγόμενες “συντάξιμες αποδοχές” έτσι όπως αποφάσισε το κράτος να κάνει την αντιστοιχία. Αν επιλέξει κάποιος την φθηνότερη ασφάλιση των 230 ευρώ, θεωρείται ότι έχει “συντάξιμες αποδοχές” ύψους 775 ευρώ και αν επιλέξει την ακριβότερη ή 6η κατηγορία, όλα υπολογίζονται με βάση τις θεωρητικές “συντάξιμες αποδοχές” που για αυτήν, την ακριβή βαθμίδα στην κλίμακα, θεωρείται ότι είναι τα 2.200 ευρώ το μήνα.

Η ανταποδοτική για τα 20 χρόνια ασφάλισης στη φθηνότερη κλάση των 230 ευρώ, είναι  μόλις 122 ευρώ, επειδή από τα 775 ευρώ που έχουν οριστεί ως συντάξιμες αποδοχές και μέρος τους “δικαιούται” θεωρητικά ο ασφαλισμένος, θα χάσει χρήματα λόγω των λίγων ετών ασφάλισης. Πολλαπλασιάζεται συγκεκριμένα το 775 με το ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για τα 20 χρόνια ασφάλισης είναι 15,87% και προκύπτουν 122 ευρώ αντί των 775. Αυτά τα 122 ευρώ προστιθέμενα στα 384 της εθνικής σύνταξης, μας “κάνουν” 506 ευρώ.

Αν ο ίδιος άνθρωπος έχει δουλέψει ή ασφαλιστεί επί 40 χρόνια, το ποσοστό αναπλήρωσης φθάνει το 50%. Τότε το 775 πολλαπλασιάζεται με το 50% και “βγαίνει” ανταποδοτική σύνταξη 385 ευρώ, η οποία προστιθέμενη στα 384 της εθνικής, μας “βγάζει” σύνταξη 769 μικτά. Στην υψηλότερη κατηγορία ή την έκτη, αν κάποιος πληρώνει 576 ευρώ το μήνα ως ασφάλιστρα, τότε στα 20 χρόνια δουλειάς θα πάρει σύνταξη 800 ευρώ και στα 40 χρόνια 1.646.

Στην μεσαία κατηγορία με ασφάλιστρα 312 ευρώ τον μήνα, με 20 χρόνια ασφάλισης, θα βγάλει σύνταξη 582 ευρώ και με 40 χρόνια ασφάλισης, 980 μικτά. Για μια μέση ανθρώπινη σύνταξη 1.300 σημερινών ευρώ, πάντα μικτών, θα πρέπει να δίνει ή 445 ευρώ το μήνα επί 38 χρόνια ή 576 ευρώ για 34 έτη. Υπενθυμίζεται ότι τα 384 ευρώ της εθνικής σύνταξης τα δικαιούνται μόνον όσοι έχουν ασφαλιστεί για πάνω από 15 χρόνια.