Ελεύθεροι Επαγγελματίες: Τι εισφορές δίνουν, τι συντάξεις παίρνουν

Με βάση την ανακοίνωση του επιπέδου του πληθωρισμού τον Δεκέμβριο του 2022 (7,2%), ο ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 9,6%. Με αφετηρία την νομοθεσία, τα ποσά των ασφαλιστικών κλάσεων των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων αναπροσαρμόζονται ετησίως με βάση τον πληθωρισμό. Σε αυτή την περίπτωση οι ασφαλιστικές εισφορές μόνο για σύνταξη θα διαμορφωθούν όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.

Στον Πίνακα 2 που ακολουθεί παρουσιάζονται τα ποσά των κύριων συντάξεων που θα λάβει ένας ελεύθερος επαγγελματίας που θα συνταξιοδοτηθεί στην ηλικία των 67 ετών για 15, 20, 25, 30, 35 και 40 αντίστοιχα για κάθε ασφαλιστική κατηγορία. Τα ποσά των κύριων συντάξεων έχουν υπολογιστεί και στην περίπτωση που δεν αυξάνονταν οι ασφαλιστικές εισφορές κατά 9,6% και στην περίπτωση που οι εισφορές των ασφαλιστικών κατηγοριών αυξηθούν όσο ο πληθωρισμός του έτους 2022 (9,6%). Επίσης, στα ποσά που παρουσιάζονται στον Πίνακα 2 έχει ληφθεί υπόψη και η αύξηση της εθνικής σύνταξης κατά 7,75% (άθροισμα του 50% της αύξησης του ΑΕΠ και 50% του πληθωρισμού του έτους 2022) από τα 384 ευρώ στα 413 ευρώ.

Στον Πίνακα 3 που ακολουθεί παρουσιάζεται η απόδοση του ασφαλισμένου από το αναδιανεμητικό σύστημα της κύριας σύνταξης. Για παράδειγμα το ποσοστό 154% που παρουσιάζεται στον Πίνακα 3 για έναν ασφαλισμένο της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης με 40 έτη ασφάλισης μας δείχνει ότι ο ασφαλισμένος θα λάβει ως συνταξιούχος συνολικά ποσά συντάξεων που θα αντιστοιχούν στο 154% των εισφορών που είχε καταβάλλει ως εργαζόμενος. Όσο, αυξάνεται η ασφαλιστική κατηγορία τόσο μειώνεται το ποσοστό της απόδοσης και αυτό οφείλεται στην Εθνική σύνταξη. Δηλαδή, συμπεραίνουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η Εθνική σύνταξη για το τελικό ποσό της σύνταξης που θα λάβουν όσοι είχαν χαμηλό εισόδημα.

Όσον αφορά την επικουρική σύνταξη (όσοι έχουν) από τους ελεύθερους επαγγελματίες οι αντίστοιχες ασφαλιστικές κατηγορίες είναι αυτές που παρουσιάζονται στον Πίνακα 4 πριν και μετά την αύξηση του 9,6%.

Τα Ταμεία των ελεύθερων επαγγελματιών

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν έχουν όλοι δικαίωμα ασφάλισης για επικουρική σύνταξη στο υπάρχον Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑΕΠ) όμως σύμφωνα με τον νόμο δίνεται η δυνατότητα σε όποιον το επιθυμεί να ενταχθεί στην ασφάλιση του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ).

Στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα του ΤΕΚΑ, όπως και στο υπάρχον ΕΤΕΑΕΠ δεν μπορεί να υπάρξει υπεραπόδοση, όπως στην κύρια σύνταξη, γιατί ο κάθε ασφαλισμένος λαμβάνει ως σύνταξη ποσό το οποίο αντιστοιχεί ακριβώς στις εισφορές που έχει καταβάλλει μαζί με τις οποιεσδήποτε αποδόσεις θετικές ή αρνητικές (Πίνακας 5). Τα ποσά του Πίνακα 5 προκύπτουν από τις αυξημένες με τον πληθωρισμό ασφαλιστικές κατηγορίες και με μια μέση μακροχρόνια καθαρή απόδοση επενδύσεων 2% ετησίως. Τα ποσά του Πίνακα 5 θα είναι τα ίδια είτε ένας εργαζόμενος ήταν ασφαλισμένος στο ΕΤΕΑΕΠ, είτε στο ΤΕΚΑ εφόσον η “απόδοση” και των δύο ήταν κατά μέσο όρο ετησίως 2%.

Η σημαντικότερη όμως διαφορά, μεταξύ άλλων, του προϋπάρχοντος ΕΤΕΑΕΠ και του νεοϊδρυθέντος ΤΕΚΑ, η οποία εμπεριέχει τον υψηλό κίνδυνο των αποδόσεων, είναι ότι για το ΕΤΕΑΕΠ η απόδοση των επενδύσεων καθορίζεται από την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας (το ΑΕΠ, την μείωση της ανεργίας και την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας), ενώ για το ΤΕΚΑ η απόδοση των επενδύσεων καθορίζεται από την κρατική διαχείριση και τοποθέτηση των εισφορών των εργαζομένων σε χρηματοοικονομικά προϊόντα στις ελληνικές και διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου.