Γιατί δεν χρειάζεσαι πολλά λεφτά για να αναπτύξεις τον Δήμο σου

Παρότι σημαντικό κριτήριο σχεδιασμού και υλοποίησης ενός έργου αποτελεί ο μεγάλος του προϋπολογισμός ώστε να ικανοποιεί διάφορα συμφέροντα μέσω των οποίων πάνε περίπατο ακριβά αποκτημένα κονδύλια (π.χ. εκκολαπτόμενο έργο της Θεσσαλονίκης Fly Over… the money, σε ελεύθερη μετάφραση “λεφτά απ’ το ελικόπτερο” για όσους δεν κρατούν ομπρέλα), υπάρχει η δυνατότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης να πραγματοποιήσει ουσιαστικές παρεμβάσεις βελτίωσης της ποιότητας ζωής των δημοτών.

Προϋπόθεση για τούτο αποτελούν δύο υπερβάσεις, η πρώτη των οποίων είναι να απαλλαγούν από το σύνδρομο ενταφιασμού χρημάτων (πεζοδρόμια/πλατείες κλπ.) χωρίς άμεσα ανταποδοτική προοπτική και η δεύτερη, από την έλξη του βραχυχρόνιου για τη μοριοδότηση της επόμενης εκλογής με πρόταξη των εκλογικών ωφελειών απ’ εκείνα της τοπικής κοινωνίας. Θέτοντάς το διαφορετικά, για να κάνω τον (μεγάλο ή μικρό) περίπατό μου πρέπει να είναι όρθια η σωματική και ψυχολογική μου ραχοκοκαλιά η οποία, αλίμονο, εδώ και καιρό έχει αποκτήσει μια κλίση που θυμίζει επίκυψη παρά τις υποσχέσεις για ανάκαμψη.

Το επιχείρημα “δεν υπάρχουν χρήματα” δεν αίρει εκείνο της έλλειψης πολιτικής βούλησης διαμόρφωσης και υλοποίησης μακρόπνοων προγραμμάτων με επίκεντρο την επιβίωση των πολιτών και την ποιότητα της ζωής τους. Υπάρχουν πράγματα που γίνονται χωρίς ή με πολύ λίγα χρήματα και άλλα δε μπορούν ούτε με τα πολλά όπως το να αγοράσει την αγάπη, το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους.

Απαραίτητο καταλύτη για τούτο αποτελεί η βούληση των τοπικών αρχόντων και η κινητοποίηση των υφιστάμενων υπηρεσιών και οργανισμών (γραφεία κοινωνικής αρωγής και ανεργίας, στέκια νεολαίας ή γραφεία επιχειρηματικότητας κλπ.), να περάσουν σε ένα πιο προχωρημένο στάδιο διαχείρισης των κοινωνικών αναγκών και επίλυσης προβλημάτων που μέχρι τώρα απαξιώνουν το ανθρώπινο κεφάλαιο. Με άλλα λόγια, οφείλει να δημιουργήσει κανάλια αξιοπρεπούς επιβίωσης αξιοποιώντας διαφορετικά τις όποιες δυνατότητες παρέχει η περιουσιακή υπόσταση του Δήμου και η οικεία νομοθεσία, αντί να καθηλώνει τους δημότες σε χαμηλό ψυχολογικό βαρομετρικό δίνοντάς του ένα πιάτο φαΐ ως ανίκανους να το “μαγειρέψουν πριν πεινάσουν”.

Φορτωμένη με περισσότερα απ’ όσα είναι σε θέση να υποστηρίξει η τοπική αυτοδιοίκηση, λόγω του τεράστιου γεωγραφικού και κοινωνικού εύρους της και της μικρής χρηματοδότησης από την κυβέρνηση η οποία προτάσσει την εξυπηρέτηση των “υποχρεώσεών” της έναντι της Γερμανίας, οφείλει να δημιουργήσει νέους πόρους ακόμη και για να προβεί στην αγαπημένης της ανακαίνιση ή χάραξη πεζοδρόμια.

Απαλλαγμένοι από αγκυλώσεις

Με βάση, λοιπόν, την εκτίμηση ότι τα περισσότερα έσοδά της τα οφείλει στην επιχειρηματική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην περιοχή της, επιβάλλεται να επενδύσει στην επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, προκειμένου να διασφαλίσει τις ολοένα κι αυξανόμενες ανάγκες της σε χρηματικούς πόρους προκειμένου να ανταπεξέλθει στις διογκούμενες υποχρεώσεις της.

Εν ολίγοις, η ανάληψη πρωτοβουλιών λήψης πρακτικών μέτρων ενίσχυσης της διαδικασίας δημιουργίας ατομικού και κοινωνικού πλούτου, πέρα από τον κοινωνικό τους προσανατολισμό, υπέχουν και θέση επενδύσεων για τη μελλοντική αύξηση των εσόδων της. Οι πρωτοβουλίες αυτές προϋποθέτουν ως αναγκαία και ικανή συνθήκη την ισχυρή βούληση των αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης για ενεργότερο ρόλο στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, προκειμένου να τύχουν σοβαρής μελέτης και αποδοχής με τις όποιες προσαρμογές στις κατά τόπους ιδιαιτερότητες.

Επιβάλλεται να σκεφτούν έξω από τα καθιερωμένα απαλλαγμένοι από αγκυλώσεις και νοοτροπίες του παρελθόντος ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θα εμφανιστούν, είτε λόγω της… ροπής αδρανείας των μηχανισμών του Δήμου, είτε των “πολιτικών” αντιπάλων ή και οπαδών του υφιστάμενου μοντέλου ανάπτυξης που βρίσκεται σε κατάσταση ζόμπι.

Στον σκεπτικισμό που θα προκληθεί με επίκληση την έλλειψη πόρων ή και τη θεσμική αδυναμία, οι προτάσεις που κατατίθενται εδώ μπορούν να ενταχθούν σ’ ένα πλαίσιο μέσο-μακροπρόθεσμου σχεδιασμού με επιλογή εκείνων που διευκολύνονται κι όχι επιβάλλονται από την εκάστοτε συγκυρία. Δηλαδή, αρχικά να επιλεγούν όσες έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν μέσα στις εν εξελίξει πολιτικές (κοινωνικές, πολιτιστικές, κλπ.) με δυνατότητα υποστήριξης από τις υφιστάμενες δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Οι εργαζόμενοι των Δήμων είναι σε θέση να το διασφαλίσουν αρκεί να πεισθούν ότι οι δημοτικοί άρχοντες είναι ειλικρινώς διατεθειμένοι να σταθούν δίπλα τους, τόσο στη χρέωση των λαθών, όσο και στην πίστωση των επιτυχιών. Θέτοντάς το διαφορετικά, οι δημοτικοί υπάλληλοι αποφεύγουν να προτάσσουν τα στήθια τους φοβούμενοι ότι θα τα… “αρμέξουν” οι πολιτικοί για να αποποιηθούν ευθύνες ή να ιδιοποιηθούν οφέλη.

Πέντε προτάσεις για κάθε Δήμο

Συγκεκριμένα, χωρίς πρόσθετες δαπάνες και υποδομές είναι εφικτή η λήψη μέτρων στο πλαίσιο των ακόλουθων πολιτικών τις οποίες ασκεί ήδη ο Δήμος:

1. Εκπαιδευτική πολιτική: Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι σ’ όλες τις χώρες του δυτικού, και όχι μόνο, κόσμου αποτελεί ένα βασικό όχημα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια. Ο ρόλος της έγκειται αφενός μεν στην αλλαγή -προς το θετικότερο- της στάσης απέναντί της και αφετέρου στη διεύρυνση των επαγγελματικών οριζόντων των νέων. Οι τρέχουσες δομές του Δήμου μπορούν να ασκήσουν με αποτελεσματικότητα μια τέτοια εκπαιδευτική πολιτική, κυρίως σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς των σχολείων της επικράτειάς του.
2. Πολιτιστική Πολιτική: Στο πλαίσιό της θεωρούμε αναγκαίο να προγραμματιστούν δράσεις που θα ενισχύσουν την κουλτούρα επιχειρηματικότητας και καινοτομίας μέσω της οποίας θα δημιουργηθεί το κατάλληλο οικοσύστημα που θα στηρίζεται στο όραμα, στην καινοτομία, στην δημιουργικότητα και την ευελιξία.
3. Πολιτική Οικονομικής Ανάπτυξης: Οι Δήμοι θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην τοπική οικονομική ανάπτυξη με βάση μια κατάλληλα διαμορφωμένη μακροπρόθεσμη στρατηγική ενίσχυσης της τοπικής επιχειρηματικότητας και της επιχειρηματικής δραστηριότητας που θα αυξήσει τα έσοδά της, τόσο μέσω των τελών, εισφορών κλπ., όσο και με την προσέλκυση υψηλών προσόντων εργαζομένων και επενδύσεων άλλων επιχειρήσεων οι οποίες έλκονται από το διανοητικό κεφάλαιό της.
4. Πολιτική Δημοσιότητας: Καθώς η δημοσιότητα έχει λάβει το χαρακτήρα πυροτεχνήματος σε κάθε έκφανση πολιτικής διαρκώντας όσο και ο χρόνος διατήρησης των εντυπώσεων στων οποίων την πρόκληση στοχεύει, για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας πρέπει να έχει στρατηγική χάραξη και διάρκεια που να δείχνει υπομονή κι επιμονή στην υλοποίηση των μέτρων που θα έχουν εξαγγελθεί.
5. Πολιτική ενίσχυσης υφιστάμενων ή και ίδρυσης νέων δομών: Έχοντας γνώση της στενότητας των πόρων της χώρας μας και της αναβαθμισμένης (σε υποχρεώσεις) τοπικής αυτοδιοίκησης παρά τις αυξημένες αρμοδιότητές της, ίσως αποδειχθεί αναγκαία η δημιουργία μιας νέας οργάνωσης των ανθρώπων της ή η αναδιοργάνωση υφιστάμενης. Υπάρχουν άνθρωποι με δεξιότητες μέσα στις ποικίλες δομές του Δήμου οι οποίοι προσδοκούν την απαλλαγή τους από το σύνδρομο της επίκτητης διανοητικής ανεπάρκειας στο οποίο έχουν περιέλθει λόγω της ανεξάντλητης “ευφυίας” και της “σοφίας” των πολιτευόμενων.

Λαμβάνοντας υπόψη το υφιστάμενο πλαίσιο των παραπάνω και τις λανθάνουσες δυνατότητες των ανθρώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα επανέλθουμε με συγκεκριμένες προτάσεις σε επόμενο κείμενό μας. Οι προτάσεις, χωρίς να διεκδικούν την απόλυτη σοφία, στοχεύουν να δημιουργήσουν σπίθες γνώσης για όσους νοιάζονται να ακονίσουν το μυαλό τους θέτοντάς το στη διάθεση του τόπου τους.