Γιατί δεν πρέπει να μειωθούν οι συντάξεις

Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι «η απόφαση (21/6/2018) του Eurogroup διασφαλίζει τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους, αναφέροντας ότι η Ελλάδα εξέρχεται από τα προγράμματα έχοντας εξαλείψει τις μακροοικονομικές ανισορροπίες». Παράλληλα, το ΔΝΤ επιμένει «στην αναγκαιότητα περαιτέρω περικοπής των συντάξεων από 1/1/2019, προκειμένου ο δείκτης συνταξιοδοτικές δαπάνες προς ΑΕΠ να διαμορφωθεί στο ανώτερο όριο (16% του ΑΕΠ) μέχρι το 2060, σημειώνοντας ότι οι εκκρεμείς μεταρρυθμίσεις και τα υψηλά πλεονάσματα αποτελούν εμπόδια για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας».

Κατά συνέπεια, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν επιβάλλονται ή όχι οι περαιτέρω μειώσεις των συντάξεων από την 1/1/2019; Διερευνώντας αναλυτικά τα σχετικά στατιστικά (πληθυσμός, προσδόκιμο όριο ζωής, ηλικία συνταξιοδότησης, κ.λ.π) και οικονομικά (ΑΕΠ, ποσοστό απασχόλησης, επίπεδο μισθών, πληθωρισμός, δημόσια έσοδα-δαπάνες, ποσά αποπληρωμής χρέους, κ.λ.π.) στοιχεία, με τη μεθοδολογία των χρηματοροών, αποδεικνύεται με τεκμηριωμένο τρόπο, όπως εξάλλου αποτυπώνεται στα διαγράμματα 1 και 2, ότι οι συντάξεις (κύριες και επικουρικές) δεν πρέπει να μειωθούν περαιτέρω από 1/1/2019 στη χώρα μας.

Πράγματι, από το Διάγραμμα 1 προκύπτει ότι ο δείκτης συνταξιοδοτικές δαπάνες προς ΑΕΠ, χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων την 1 Ιανουαρίου 2019, παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα του 16% του ΑΕΠ. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι η μη εφαρμογή των μειώσεων των συντάξεων το 2019, όπως αποτυπώνεται στο Διάγραμμα 1, επηρεάζει ανοδικά την συνταξιοδοτική δαπάνη, κυρίως την περίοδο 2020-2032, χωρίς όμως να υπερβαίνει το επίπεδο του 16% του ΑΕΠ.

Από το 2032 μέχρι το 2060, παρατηρείται ότι είτε με τις μειώσεις, είτε χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων, ο δείκτης έχει την ίδια τιμή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από το 2030 και μετά θα έχουν συνταξιοδοτηθεί όλοι οι λεγόμενοι παλαιοί ασφαλισμένοι, θα έχει αποβιώσει ο μεγαλύτερος αριθμός των σημερινών συνταξιούχων και οι νέοι πια συνταξιούχοι θα συνταξιοδοτούνται με τον Ν. 4387/2016. Αυτό σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος νόμος θα εφαρμόζεται για 15 έτη, θα λαμβάνει υπόψη για τις συντάξιμες αποδοχές τον μέσο όρο των μισθών όλων των ετών ασφάλισης και οι συντελεστές αναπλήρωσης θα είναι σημαντικά χαμηλότεροι.

Παράλληλα, η έρευνά μας αναφέρεται και σε έναν επιπλέον δείκτη ο οποίος συνίσταται στο άθροισμα της κρατικής συμμετοχής στη δαπάνη για συντάξεις και του ετήσιου ποσού αποπληρωμής του χρέους προς το ΑΕΠ. Ο δείκτης αυτός εξετάσθηκε για δύο περιπτώσεις: στη πρώτη περίπτωση θεωρήθηκε ότι θα εφαρμοστούν οι μειώσεις των συντάξεων την 1 Ιανουαρίου 2019 και στην δεύτερη περίπτωση ότι δεν θα εφαρμοστούν οι μειώσεις των συντάξεων την 1 Ιανουαρίου 2019.

Κρατική συμμετοχή στις συντάξεις

Ως ποσά των δόσεων για το χρέος, έχουν ληφθεί υπόψη αυτά που προκύπτουν μετά την απόφαση του Eurogroup και ως ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ θεωρείται 1% κατά μέσο όρο από το 2023 μέχρι το 2060. Από την επεξεργασία και ανάλυση (Διάγραμμα 2) αυτών των δεδομένων, προκύπτει ότι για το έτος 2019 ο δείκτης αυτός στην περίπτωση της μείωσης των συντάξεων θα έχει τιμή 12,2% του ΑΕΠ. Χωρίς δε τις μειώσεις των συντάξεων θα έχει τιμή 13,5% του ΑΕΠ, αντίστοιχα για το 2020 θα είναι 8,1% του ΑΕΠ με τις μειώσεις των συντάξεων και 9,4% του ΑΕΠ χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων. Το 2060 θα είναι 9,2% του ΑΕΠ με τις μειώσεις των συντάξεων και 9,2% του ΑΕΠ χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων.

Κατά συνέπεια, και από τις δύο μεθοδολογικές προσεγγίσεις της έρευνάς μας προκύπτει ότι δεν θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι συντάξεις από 1 Ιανουαρίου 2019 στη χώρα μας, δεδομένου ότι χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων:

1. Ο δείκτης συνταξιοδοτικών δαπανών προς ΑΕΠ καθόλη την περίοδο 2019-2060 δεν υπερβαίνει το όριο του 16% του ΑΕΠ και
2. ο δείκτης του αθροίσματος της ετήσιας κρατικής συμμετοχής στην συνταξιοδοτική δαπάνη και του ετήσιου ποσού για αποπληρωμή του χρέους προς το ΑΕΠ, διαμορφώνεται σε επίπεδα χαμηλότερα του 10% του ΑΕΠ, ποσοστό το οποίο δεν συνιστά εμπόδιο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Κι αυτό γιατί διαμέσου του πολλαπλασιαστή των συντάξεων, θα διευρυνθούν οι όροι αναπαραγωγής και ανάκαμψης της πραγματικής οικονομίας και ως εκ τούτου θα αποτραπούν οι υφεσιακές επιπτώσεις της μείωσης των συντάξεων και η επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των συνταξιούχων.