Γιατί ενώ πέφτει το πετρέλαιο δεν πέφτουν οι τιμές των καυσίμων;

Το ερώτημα του τίτλου αιωρείται, αλλά είναι λάθος, ή τουλάχιστον δεν τίθεται σωστά. Οι τιμές του αργού δεν πέφτουν. Για την ακρίβεια παραμένουν ακόμα πολύ υψηλά, με όποια περίοδο κι αν τις συγκρίνουμε ιστορικά. Όταν κάποιος θεωρεί, τα 85-90 $ το βαρέλι χαμηλή τιμή, κάνει λάθος, έστω κι αν είναι χαμηλή συγκρινόμενη με τα 125 $ που είχα ορθά προβλέψει μήνες πριν το ράλι ότι θα φτάσει. Η ορθή ερώτηση είναι: γιατί οι τιμές των καυσίμων στην αντλία, δεν ακολουθούν την πτώση του αργού;

Την δυσλειτουργία αυτή την είχα προβλέψει με δύο διαδοχικά άρθρα μου πέρυσι στο SLpress.gr, όταν έγραφα ότι η τιμή στα καύσιμα έχει αποσυνδεθεί από την τιμή του αργού, εξαιτίας του  λανθασμένου μείγματος κυρώσεων που επιβάλλονται στην Ρωσία. Υπό κανονικές συνθήκες, σήμερα στην Ευρώπη η τιμή στην αντλία έπρεπε να είναι μεσοσταθμικά 20% χαμηλότερα από ό,τι είναι.

Οι κυβερνήσεις δεν λένε την αλήθεια στους καταναλωτές για τους λόγους που συμβαίνει αυτό. Πότε ρίχνουν το φταίξιμο στους εφοπλιστές, πότε στα διυλιστήρια και πιο συχνά στους βενζινάδες, παρότι αυτοί φταίνε λιγότερο. Τη βασική ευθύνη έχουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Στην παγκόσμια αγορά υπήρχε έντονη ρωσική παρουσία όχι μόνο στις εξαγωγές πετρελαίου (η ρωσική παραγωγή αργού αγγίζει τα 11 εκατ. βαρέλια ημερησίως) αλλά κυρίως στις εξαγωγές διυλισμένων προϊόντων. Αυτά ήταν πολύ φθηνά, διότι επί δύο δεκαετίες η φορολογική πολιτική του Πούτιν επιβράβευε τις ρωσικές εταιρίες που εξήγαγαν διυλισμένα προϊόντα, σε αντίθεση με τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου στις οποίες η φορολογία ήταν μεγάλη.

Οι Ευρωπαίοι ξέχασαν αυτή την κρίσιμη λεπτομέρεια και σχεδίασαν με βάση τις εξαγωγές ρωσικού αργού. “Ξέχασαν” ότι την παγκόσμια οικονομία κινεί το διυλισμένο πετρέλαιο κίνησης, το ντίζελ. Έτσι, η Ρωσία διπλασίασε τα έσοδά της και το πλεόνασμα του ισοζυγίου της εκτοξεύτηκε σε ιστορικά υψηλά. Ήταν βέβαιο ότι ο Πούτιν θα εκτρέψει τις εξαγωγές αργού, ντίζελ, αμόλυβδης και νάφθας σε άλλες αγορές! Άλλωστε, συνεργάστηκε με τους Ιρανούς, “μάστορες” στην αποφυγή κυρώσεων. Και πολύ πριν την εισβολή στην Ουκρανία άνοιξε νέες αγορές σε χώρες, με τις οποίες δεν είχε ή είχε λίγες συναλλαγές σε πετρέλαιο. Μια από αυτές ήταν η Ινδία.

Μέχρι και το 2021, η Ευρώπη εισήγαγε ρωσικά προϊόντα. Το τελικό κόστος διαμορφωνόταν από ναύλους πλοίων, τα οποία χρειάζονταν 4-7 μέρες για να παραδώσουν το ρωσικό αργό από την Πορτόβαγια στα μεγάλα λιμάνια του ευρωπαϊκού Βορρά. Ίδιο χρόνο περίπου και για παραδόσεις από το λιμάνι του Νοβοροσίσκ (Μαύρη Θάλασσα) προς τα μεγάλα λιμάνια του ευρωπαϊκού Νότου! Πριν την άνοδο των ναύλων, ένα τάνκερ χρέωνε ημερησίως 2.000-3.000 δολάρια τον αγοραστή.

Πανάκριβη υπόθεση

Με τις κυρώσεις ξαφνικά βρέθηκε να απειλείται η ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης. Στις αγορές πλέον, δεν μιλούσαμε για υψηλές τιμές, αλλά για ανεπαρκείς ποσότητες. Έτσι οι εταιρίες στράφηκαν στις εισαγωγές διυλισμένων προϊόντων από άλλες χώρες, προσθέτοντας στο τελικό κόστος ένα μεγάλης διάρκειας (20-35 μέρες) ταξίδι. Η εισαγωγή καυσίμων από Κίνα, Ινδία και Λατινική Αμερική έχει καταστεί πανάκριβη υπόθεση. Γι’ αυτό και δεν πέφτουν οι τιμές στην αντλία.

Θα σταθώ σήμερα σε δύο παραδείγματα, τα οποία –εξ όσων γνωρίζω– δεν αναφέρονται ίσως γιατί πονάνε! Η ΕΕ έχει εξαιρέσει την Βουλγαρία από τις κυρώσεις στις εισαγωγές ρωσικού αργού. Έτσι, –σύμφωνα με πλήρως αξιόπιστα στοιχεία– η Βουλγαρία εισάγει 150.000 βαρέλια ρωσικού πετρελαίου την ημέρα. Πλοία του “σκοτεινού στόλου” –όπως ονομάζεται πλέον ο ρωσικός στόλος των 120 δεξαμενοπλοίων που σπάνε τις κυρώσεις– μεταφέρουν με χαμηλό κόστος από το κοντινό Νοβοροσίσκ, ρωσικό αργό στο διυλιστήριο του Μπουργκάς στην Βουλγαρία, το οποίο ανήκει στη ρωσική Lukoil.

Το διυλιστήριο παρουσιάζει ζημίες με αποτέλεσμα το βουλγαρικό δημόσιο να μη έχει εισπράξει πέρυσι ούτε δολάριο από φόρους, παρότι διυλίζει καθημερινά μέχρι σήμερα 140.000 βαρέλια ρωσικού πετρελαίου, εργαζόμενο κοντά στα όρια της δυναμικότητάς του. Και επειδή η ηλεκτροπαραγωγή στη Βουλγαρία καλύπτεται κατά 45% από πυρηνικούς αντιδραστήρες του Μπέλενε, η μεγαλύτερη ποσότητα ντίζελ και αμόλυβδης πάνε για εξαγωγές και ένα μικρό μέρος στην τοπική κατανάλωση.

Μην εκπλαγείτε: τη μερίδα του λέοντος την αγοράζει η Ουκρανία! Η “τρέλα” δεν σταματά εδώ! Μετά τις 3 Φεβρουαρίου, η ΕΕ σκέφτεται να απαγορεύσει στην Βουλγαρία να εξάγει ρωσικά διυλισμένα προϊόντα, με εξαίρεση την Ουκρανία, η οικονομία και ο στρατός της οποίας κινούνται με ακριβά ρωσικά καύσιμα! Κάποιοι περιμένουν φέτος ότι θα πέσει η τιμή του σταριού. Κούνια που τους κούναγε!

Το πρωί με Ζελένσκι το βράδυ με Πούτιν!

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ δηλώνει υποστηρικτής της Ουκρανίας. Η πολιτική του, όμως, βοηθάει περισσότερο την Ινδία, από όπου κατάγεται, παρά τη Βρετανία. H Ινδία πάντοτε εξήγαγε μεγάλες ποσότητες διυλισμένων προϊόντων στην Ευρώπη. Το μεγαλύτερο διυλιστήριο του πλανήτη, το Jamnagar, βρίσκεται στις δυτικές ακτές της Ινδίας. Η παραγωγική ικανότητά του είναι επταπλάσια του διυλιστηρίου στο Μπουργκάς, μιας και μπορεί να διυλίζει ημερησίως 1.300.000 βαρέλια αργού. Στον πλανήτη υπάρχουν περίπου 10.000 διυλιστήρια, αλλά το Jamnagar διυλίζει το 1,6% της συνολικής ποσότητας διύλισμένου πετρελαίου.

Πριν το 2021, η Ινδία δεν είχε σοβαρές συναλλαγές με την Ρωσία στην αγορά αργού. Μετά την συμφωνία Ρωσίας-Ινδίας (Σεπτέμβριος 2021), οι εισαγωγές ρωσικού αργού εκτοξεύτηκαν. Και παρά του ότι αγοράζει ρωσικό αργό με έκπτωση αρχικά 3 δολαρίων έναντι του Brent, στην πορεία η Ινδία αγόραζε μέχρι και με 42 δολάρια έκπτωση. Η Βρετανία απαγορεύει τις απ’ ευθείας αγορές ρωσικού αργού, αλλά επιτρέπει σε έξι βρετανικές εταιρίες να εισάγουν καύσιμα που διυλίστηκαν στην Ινδία από ρωσικό πετρέλαιο. Το 2022, η Βρετανία εισήγαγε –σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς– 225 φορτία καυσίμων από την Ινδία, ενώ το 2021 δεν είχε εισαγάγει ούτε ένα ινδικό φορτίο.

Η Ινδία αγοράζει φθηνά το ρωσικό αργό, αλλά επωμίζεται ναύλους 20 ημερών για να το φέρει από την Μαύρη Θάλασσα στο Jamnagar. Κατόπιν, η Βρετανία επωμίζεται το κόστος των ναύλων για ταξίδι περίπου 40 ημερών για να φτάσει το διυλισμένο καύσιμο από την Ινδία στα βρετανικά λιμάνια! Αυτό το υπέρμετρο κόστος κρατάει ψηλά τις τιμές στην αντλία, όπως και τις τιμές των αγροτικών προϊόντων στα ράφια. Για όλα αυτά είχα προειδοποιήσει στο SLpress.gr με ανάλυση που συνέδεε το ξεκαθάρισμα λογαριασμών στην αγορά πετρελαίου σε σχέση με την πανδημία.