Γιατί η αύξηση του κατώτατου μισθού δεν θα επηρεάσει την ανεργία

Το περασμένος Φεβρουάριος ήταν ο μήνας που άρχισε να ισχύει το μέτρο της αύξησης του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα. Ένας λοιπόν καλός τρόπος για να εκτιμηθεί εάν ο κατώτατος μισθός μιας χώρας είναι υψηλός ή χαμηλός είναι να τον αποτιμήσουμε σε σχέση με τους υπόλοιπους μισθούς της χώρας. Έτσι, ο κατώτατος μισθός μιας χώρας μπορεί να εκφραστεί και να αποτιμηθεί ως αναλογία του μέσου ή του διάμεσου μισθού της χώρας. Βέβαια, όπως σημειώθηκε παραπάνω, ο κατώτατος μισθός της Ελλάδας μπορεί να ιδωθεί ως «χαμηλός» ή «υψηλός» σε σχέση με τα ισχύοντα σε άλλες χώρες, αναλόγως με το αν συγκρίνουμε τον κατώτατο μισθό ως αναλογία του μέσου μισθού ή του διάμεσου μισθού.

Μεθοδολογικά, ο μέσος μισθός μιας χώρας είναι πιο αντιπροσωπευτικός του συνολικού κόστους εργασίας και της ανταγωνιστικότητας («κόστους») μιας χώρας. Ο διάμεσος μισθός είναι πιο αντιπροσωπευτικός του επιπέδου διαβίωσης του μέσου εργαζόμενου μιας χώρας. Με άλλα λόγια ο διάμεσος μισθός προσεγγίζει καλύτερα τις αποδοχές των περισσότερων εργαζομένων.

Όταν, λοιπόν, αναφερόμαστε στον κατώτατο μισθό ως διάσταση κόστους παραγωγής, είναι ορθότερο να τον συγκρίνουμε ως αναλογία του μέσου μισθού. Όταν αναφερόμαστε στον κατώτατο μισθό ως διάσταση κοινωνικής ευημερίας τότε είναι ορθότερο να εκφράζουμε ως αναλογία του διάμεσου μισθού.

Ο κατώτατος μισθός προφανώς επηρεάζει το κόστος εργασίας των πιο χαμηλά αμειβομένων θέσεων εργασίας. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι το κόστος εργασίας δεν είναι συνάρτηση μόνο του μισθού, αλλά και του μη μισθολογικού κόστους εργασίας. Η επισήμανση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση των αμειβομένων με τον κατώτατο μισθό, για τους οποίους σε πολλές χώρες ισχύουν πολιτικές μειωμένων εργοδοτικών εισφορών.

Συνεπώς, είναι δυνατόν ο κατώτατος μισθός μιας χώρας να είναι ίσος με αυτόν μιας άλλης χώρας, αλλά το κόστος εργασίας της να είναι χαμηλότερο ή υψηλότερο για τις χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας, ανάλογα με την ύπαρξη ή μη πολιτικής επιδότησης του μη μισθολογικού κόστους.

Ως προς τον μέσο μισθό, ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα (στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2017) ανέρχεται στο 33% και είναι ο χαμηλότερος στην ΕΕ. Ως προς τον διάμεσο μισθό ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα ανέρχεται στο 48% και είναι από τους χαμηλότερους (5ος χαμηλότερος) μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Επομένως θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι υψηλός, αλλά αντιθέτως αρκετά χαμηλός.

Ένας τρόπος, λοιπόν, για να εξετάσουμε εάν ο κατώτατος μισθός τείνει να αυξάνει την ανεργία είναι να εξετάσουμε εάν υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ των δύο αυτών μεγεθών. Βεβαίως μια απλή συσχέτιση δεν αποτελεί κατηγορηματική απόφανση, αλλά όπως και να το κάνουμε είναι κάποια ένδειξη. Υπολογίσαμε, λοιπόν, τον συντελεστή συσχέτισης μεταξύ του ποσοστού μεταβολής της ανεργίας και του αντίστοιχου ποσοστού μεταβολής του κατώτατου μισθού την περίοδο 2001-2017. Δηλαδή την περίοδο που η Ελλάδα βρίσκεται στο ευρώ.

Ο συντελεστής συσχέτισης που προκύπτει είναι αρνητικός (–0,458) και δεν είναι σημαντικός. Ο κατώτατος μισθός δεν φαίνεται να επηρεάζει την απασχόληση-ανεργία, παρά τις θεωρητικές αιτιάσεις περί του αντιθέτου. Ή, τουλάχιστον, για να είμαστε περισσότερο ακριβείς, στο πλαίσιο της οικονομικής αβεβαιότητας, ο κατώτατος μισθός δεν επηρεάζει την ανεργία όσο άλλες οικονομικές μεταβλητές και άλλες πολιτικές απασχόλησης.

Το ύψος του κατώτατου μισθού και το επίπεδο ανεργίας της χώρας δεν φαίνεται, εκ του αποτελέσματος να συνδέονται ουσιαστικά μεταξύ τους. Με απλά λόγια, εκτιμάται ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού θα έχει σχεδόν ουδέτερη συνεισφορά στο συνολικό μέγεθος της ανεργίας.