Γιατί το “Ολιστικό Πρόγραμμα” είναι ελληνικό Μνημόνιο

Στην τελική ευθεία του τρίτου “προγράμματος διάσωσης”, δεν ήταν διατεθειμένοι οι δανειστές να συζητήσουν περαιτέρω χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας. Οι βασικοί στόχοι έχουν πραγματοποιηθεί. Η θωράκιση του ευρωσυστήματος έχει προωθηθεί. Τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα έχουν θεσμοθετηθεί. Το πολιτικό σύστημα έχει σχεδόν υποταχθεί. Η φτωχοποιημένη κοινωνία έχει καθηλωθεί. Είχε φθάσει η ώρα για «πρόγραμμα ελληνικής ιδιοκτησίας», για ένα “ελληνικό μνημόνιο” που θα διασφαλίζει την αποπληρωμή του χρέους με όρους βρετανικού Δικαίου.

Η ανάληψη της ιδιοκτησίας των μνημονίων από τις ελληνικές κυβερνήσεις, αποτελούσε επιδίωξη των δανειστών από πολύ νωρίς. Μετά το «καλό κουράγιο» του Όλι Ρεν στην αρχή του πρώτου μνημονίου, οι Έλληνες άρχισαν να αναρωτιούνται τι ακριβώς σημαίνει «ελληνική ιδιοκτησία του προγράμματος». Στο τέλος του τρίτου μνημονίου, έμελλε να το μάθουν από τον Πιέρ Μοσκοβισί: «Θα χρειαστεί να συμφωνήσουμε σε μια διευθέτηση μετά το πρόγραμμα, η οποία θα υποστηρίζει τη συνέχιση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που έχουν υιοθετηθεί και την εφαρμογή τα επόμενα χρόνια, της ορθής δημοσιονομικής πολιτικής».

Σήμερα, υπάρχουν δύο μόνο λύσεις για διατηρήσιμη έξοδο της χώρας στις αγορές. Μια γενναία εμπροσθοβαρής μείωση του χρέους, ή μια προληπτική πιστωτική γραμμή. Η κυβέρνηση για πολιτικούς λόγους δεν δέχεται πιστωτική γραμμή, καθώς αυτή θα κατέστρεφε το αφήγημα περί «τέλους των μνημονίων». Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία αρνείται ουσιαστική ελάφρυνση χρέους. Έτσι, η ενσωμάτωση των μνημονιακών στόχων σε ένα «πρόγραμμα ελληνικής ιδιοκτησίας», προσφέρει διέξοδο για Ευρωπαίους δανειστές και κυβέρνηση.

Το πρόγραμμα ελληνικής ιδιοκτησίας

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, υπογραμμίζει συνεχώς ότι η ελληνική πλευρά θα πρέπει να επιμείνει σε πολιτικές, που θα παράγουν υψηλά πλεονάσματα μετά τα μνημόνια. Η φόρμουλα είναι ένα σχέδιο προγραμματικών δεσμεύσεων, που αποκαλείται στρατηγικό σχέδιο, με το οποίο η ελληνική κυβέρνηση θα αναλάβει να υλοποιήσει «οικειοθελώς» μία σειρά θέματα.

Πρώτον, όλα τα εκκρεμή προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης, δεύτερον, τις ήδη αναληφθείσες δημοσιονομικές και διαρθρωτικές δεσμεύσεις και «ό,τι άλλο απαιτηθεί», για την σε βάθος χρόνου αποπληρωμή του χρέους, μέσω των πλεονασμάτων και την πώληση δημόσιας περιουσίας. Η ελληνική ιδιοκτησία των μέτρων εκποίησης δημόσιας περιουσίας από το Υπερταμείο ευνοεί τους δανειστές σε περίπτωση μελλοντικής αμφισβήτησης στα βρετανικά δικαστήρια.

Το «ελληνικό σχέδιο» εμπεριέχει δύο βασικούς άξονες:

• Πρώτον, την εξασφάλιση πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% μέχρι το 2022, την ολοκλήρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής του τρίτου μνημονίου (συντάξεις και αφορολόγητο) και την σταδιακή μείωση των δαπανών του προϋπολογισμού στο 45% του ΑΕΠ.
• Δεύτερον, τις αποκρατικοποιήσεις και την διαχείριση κρατικών υποδομών (δίκτυα και κρατικά περιουσιακά στοιχεία). Το Ταμείο Επενδύσεων & Συμμετοχών θα πωλεί η μισθώνει την δημόσια περιουσία για να εξασφαλίζει την συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων, με σκοπό την αποπληρωμή του χρέους το οποίο υπάγεται στο βρετανικό δίκαιο.

Η εφαρμογή των υπολοίπων δράσεων εξαρτάται απολύτως από την υπέρβαση των υποχρεωτικών πλεονασμάτων, καθώς οι αναφορές σε χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς οργανισμούς (ΕΤΕ, EBRD..) και προγράμματα, προϋποθέτουν εγχώριους πόρους και υγιείς τράπεζες για συγχρηματοδότηση.

Το καθεστώς εποπτείας

Στη Σόφια, το Eurogroup αποφάσισε “ενισχυμένη εποπτεία”, που θα ασκηθεί με βάση το ελληνικό πρόγραμμα, με το οποίο οι δανειστές εξασφαλίζουν την «οικειοθελή» συνέχιση της σημερινής πολιτικής λιτότητας, χωρίς περιθώρια αλλαγής στόχων οικονομικής πολιτικής.

Το «Ολιστικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα», λοιπόν, είναι μάλλον κείμενο προγραμματικών δεσμεύσεων, που θα επιτρέπει την διαρκή εποπτεία της ελληνικής οικονομικής πολιτικής. Συνοδεύεται από κοινωνικές πολιτικές που εξαρτώνται από την διαρκή υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων, πράγμα αδύνατο. Πρόκειται μάλιστα να συνδυασθεί με «αιρεσιμότητα» στα μεσοπρόθεσμα μέτρα διευκόλυνσης της αποπληρωμής του χρέους (διευθέτηση), που θα εξετασθούν από το Βερολίνο λίγο πριν τον Αύγουστο.

Για την εξασφάλιση της υλοποίησης των δημοσιονομικών στόχων, οι δανειστές σχεδιάζουν έναν ελεγκτικό «μηχανισμό» που παραμένει σε εκκρεμότητα, επειδή το Βερολίνο έχει επιφυλάξεις για την αποκλειστική αρμοδιότητα της Κομισιόν στην εποπτεία αυτή.

Έτσι, παραμένει στο τραπέζι ο ρόλος του ΔΝΤ ως οργανισμού εποπτείας που θα πρέπει να λειτουργεί παράλληλα και σε συνάρτηση με τις διαδικασίες που προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας. Απομένει επομένως να δούμε στην Έκθεση Βιωσιμότητας του Χρέους τον Ιούλιο, αν το ΔΝΤ θα διευκολύνει την Γερμανία να μεταθέσει πάλι στο μέλλον, την απαραίτητη ονομαστική μείωση του ελληνικού χρέους.