Η άνοδος των επιτοκίων και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Είδανε και πάθανε οι ελληνικές τράπεζες να απαλλαγούν από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με τρομακτικό κόστος. Η δε άνοδος των επιτοκίων που εφαρμόζει η μαντάμ Λαγκάρντ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ), εντείνει τον κίνδυνο των “κόκκινων δανείων”, που επιστρέφουν στην ελληνική οικονομία. Τους φόβους αυτούς εξέφρασε η κα Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, υποδιοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, σε πρόσφατη ομιλία της στο Οικονομικό Επιμελητήριο.

Η άνοδος των επιτοκίων που επιβάλλουν οι νομισματικές αρχές για την χαλιναγώγηση του πληθωρισμού, συνεπάγονται εκτός των άλλων, την έκθεση του ελληνικού Δημοσίου στη μεγαλύτερη εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, το οποίο πλησιάζει –αν δεν υπερέβη– τα 200 δισ. ευρώ. Εξαλείφει τα περιθώρια χαλάρωσης των πρωτογενών ελλειμμάτων κατόπιν αποπληρωμής των τοκοχρεωλυσίων, περιορίζοντας την αντικυκλική δημοσιονομική και τις δυνατότητες της νομισματικής πολιτικής.

Με δυο λόγια η άνοδος των επιτοκίων πλήττει την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας. Δεν είναι, εν τούτοις, βέβαιον εάν η άνοδος των επιτοκίων συμβάλει στην ανάσχεση των πληθωριστικών πιέσεων. Η αύξηση των τόκων δρα όπως μία αύξηση των φόρων. Όπως συνέβη κατά την πιστωτική κρίση 2010-15 όχι μόνο δεν συνέβαλε στην μείωση του πληθωρισμού, αλλά και τον επέτεινε.

Γι’ αυτό σήμερα, έχομε μεγαλύτερη πραγματική αύξηση του κόστους ζωής στην Ελλάδα από ό,τι στην ΕΕ και την Αμερική – κι όχι μόνο λόγω των δανείων που αδυνατούν να πληρώσουν οφειλέτες στις τράπεζες. Τα εγχώρια καρτέλ μετακύλησαν την άνοδο του κόστους χρηματοδοτήσεώς τους στον καταναλωτή και οι ιδιώτες δανειστές έμειναν “μπουκάλα”.

Που οδηγούμαστε

Θεωρητικά, υποτίθεται, ότι η αύξηση των επιτοκίων πλήττει την συνολική ζήτηση που τροφοδοτεί τον πληθωρισμό, υπό την έννοια ότι αποθαρρύνει τον δανεισμό με υποθήκη ακίνητα και την κατανάλωση μέσω πιστωτικών καρτών. Αυτό όμως δεν είναι ικανή συνθήκη για την κάμψη της οικοδομικής δραστηριότητος και της καταναλωτικής δαπάνης. Αμφότερες βασικά εξαρτώνται από το διαθέσιμο εισόδημα και τις πληθωριστικές προσδοκίες.

Ας σημειωθεί ότι ταυτοχρόνως αυξάνεται το εθνικό προϊόν, από τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων από το εξωτερικό (πχ. 70 δισ. ευρώ αναμένονται από ταμεία της ΕΕ να εισρεύσουν στην Ελλάδα προσεχώς), όπως και η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας εκ του εξωτερικού, η οποία μεγαλώνει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (20 δισ. ευρώ το 2022). Τότε η άνοδος των επιτοκίων αυξάνει τον πληθωρισμό μαζί με τα “κόκκινα δάνεια”. Αλλά όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα για την μαντάμ Λαγκάρντ της ΕΚΤ, που δεν ξέρει ούτε καλά να οδηγεί αυτοκίνητο – εφ’ ω κι έπαθε προχθές αυτοκινητικό ατύχημα.