Η Αυστραλία τα βάζει με Google και Facebook

Πονοκέφαλο έχει προκαλέσει στις ψηφιακές πλατφόρμες Google και Facebook η πρόθεση της κυβέρνησης της Αυστραλίας να τις αναγκάσει με νόμο να πληρώνουν τους δημιουργούς των ειδήσεων που προβάλλουν στους χρήστες τους. Η υπόθεση έχει εξελιχθεί σε θρίλερ, εδώ και κάποιο καιρό, με τους δύο πολυεθνικούς κολοσσούς να ασκούν τεράστιες πιέσεις για τροποποιήσεις στο σχετικό νομοσχέδιο που προωθεί η Καμπέρα.

Η έκβαση αυτής της ιστορίας είναι κρίσιμης σημασίας και αφορά όλο τον κόσμο, καθώς θα πρόκειται για την πρώτη νομοθέτηση στον πλανήτη που θα αναγκάζει τις πλατφόρμες να πληρώνουν τα ΜΜΕ για το περιεχόμενο που αντλούν. Στην επεξηγηματική έκθεσή του, το υπουργείο Οικονομικών της Αυστραλίας προχωρεί σε επισημάνσεις που απασχολούν τα ΜΜΕ στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Για παράδειγμα «οι μεγάλες πλατφόρμες αποτελούν αναπόφευκτους εμπορικούς εταίρους» για τα ΜΜΕ, και «γι’ αυτό διαθέτουν μεγάλη διαπραγματευτική ισχύ απέναντί τους». Από τα μέσα του 2019 είχε ξεκινήσει μια προσπάθεια, κατόπιν παρότρυνσης της κυβέρνησης, για “συνεννόηση” μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, με τη μεσολάβηση της αρμόδιας Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Όπως ήταν αναμενόμενο, όμως, δεν επήλθε καμία συμφωνία τους επόμενους μήνες, ενώ «ο τομέας των ΜΜΕ στην Αυστραλία, που αντιμετώπιζε ήδη σοβαρά προβλήματα, δέχθηκε μεγάλο πλήγμα στα διαφημιστικά του έσοδα λόγω της κρίσης του κορωνοϊού». Η κυβέρνηση Μόρισον υποστηρίζει ότι απαιτείται ρυθμιστική παρέμβαση για την προστασία του κλάδου των ΜΜΕ στη χώρα.

Ο νέος υποχρεωτικός κώδικας “Διαπραγμάτευσης Μέσων Ενημέρωσης και Ψηφιακών Πλατφορμών”, κατά δήλωση του υπουργού Οικονομικών Τζος Φρίντενμπεργκ, «θα εξασφαλίσει ότι οι δημοσιογραφικές επιχειρήσεις θα αποζημιώνονται δίκαια για το περιεχόμενο που δημιουργούν ώστε να υποστηριχθεί η δημοσιογραφία υπέρ του δημοσίου συμφέροντος».

Πιέσεις και απειλές από τις πολυεθνικές

Από την άλλη μεριά, η Google και το Facebook έχουν εκφράσει σφοδρή αντίδραση στο νέο νόμο, φοβούμενες ότι θα λειτουργήσει ως προηγούμενο και για άλλες χώρες. Μεταξύ άλλων, υποστηρίζουν ότι δεν έχει ληφθεί υπόψη η αξία που οι πλατφόρμες τους προσφέρουν στις ενημερωτικές ιστοσελίδες, όταν ανακατευθύνουν χρήστες σε αυτές.

Η μητρική εταιρεία της Google, Αlphabet, μετά από μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις με τις Αρχές της Αυστραλίας, έκανε λόγο για συμβιβασμό. «Ζητάμε μόνο να είναι δίκαιος» [ο νόμος]. Το Facebook ήταν πιο αδιάλλακτο, φτάνοντας στο σημείο να απειλήσει ότι, αν περάσει ο νόμος, θα μπλοκάρει την κοινοποίηση ειδήσεων στους Αυστραλούς χρήστες.

Τελικά, η αρμόδια Επιτροπή Ανταγωνισμού (ACCC) της χώρας έδωσε δείγματα συμβιβασμού, μέσα στον Οκτώβριο. Το τελικό νομοσχέδιο περιλαμβάνει μια τροποποίηση υπέρ των Google και Facebook, η οποία προβλέπει ότι κατά τη διαπραγμάτευση που θα γίνεται μεταξύ των ΜΜΕ και των εταιρειών, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αξία που προσφέρουν αμφότερες οι πλευρές. Επίσης, η κυβέρνηση δέχθηκε να εξαιρέσει το Youtube, το Google News και το Instagram από τη λίστα των ιστοσελίδων που θα υπάγονται στο νέο νόμο. Παραμένουν εντός το Facebook NewsFeed και οι αναζητήσεις στο Google.

Όλες οι λεπτομέρειες βέβαια θα τεθούν επί τάπητος κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή και δεν αποκλείεται να υπάρξουν και περαιτέρω τροποποιήσεις. Στο μεταξύ το Facebook μετρίασε τη στάση του, εκδίδοντας ανακοίνωση στην οποία ανέφερε ότι θα συνεχίσει τις διαβουλεύσεις για να βρεθεί ένα «λειτουργικό πλαίσιο υποστήριξης του οικοσυστήματος ειδήσεων της Αυστραλίας».

Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι με βάση το νέο κώδικα, αν τα ΜΜΕ και οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν καταλήξουν σε συμφωνία, θα αποφασίσει ανεξάρτητη διαιτητική επιτροπή. Η απόφαση της τελευταίας θα είναι δεσμευτική κι αν οι πλατφόρμες δεν συμμορφωθούν, θα έρθουν αντιμέτωπες με πρόστιμο έως 10 εκατ. δολαρίων Αυστραλίας (6,2 εκατ. ευρώ).

Πιθανή αλλαγή του “τοπίου” διεθνώς

Η υπόθεση της Αυστραλίας, όπως αναφέρθηκε, θα έχει διεθνή αντίκτυπο, ακριβώς γιατί ο τρόπος προβολής και διάδοσης ειδήσεων από τα ενημερωτικά και ειδησεογραφικά site απασχολεί όλες τις χώρες όπου κυριαρχούν οι δύο ψηφιακές πλατφόρμες. Οι Επιτροπές Ανταγωνισμού και τα αρμόδια υπουργεία παρακολουθούν στενά την εξέλιξη του θέματος στην Αυστραλία για να αναλάβουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες με βάση το νομοθετικό προηγούμενο, που ίσως αποτελέσει και βέλτιστη πρακτική.

Ανέκαθεν αυτό ήταν ζητούμενο για τους παραγωγούς ειδήσεων και άρθρων, που σε μεγάλο βαθμό, ιδίως στο εξωτερικό, πρόκειται για πρωτότυπο περιεχόμενο. Κι αυτό, επειδή η επισκεψιμότητά τους εξαρτάται σημαντικά από την προβολή τους στις παραπάνω πλατφόρμες. Οι αντιδράσεις υπήρξαν έντονες και δεν είναι τυχαίο ότι ήδη η Google έχει ανακοινώσει το δικό της πρόγραμμα αποζημίωσης ΜΜΕ, που καλύπτει ορισμένες επιχειρήσεις σε Αυστραλία, Βραζιλία, Γαλλία και Γερμανία.

Η “πέτρα του σκανδάλου”, βέβαια, δεν είναι μόνο οι ειδήσεις και ο τρόπος διαχείρισής τους, αλλά και το γεγονός ότι οι δύο πολυεθνικές αντλούν τη μερίδα του λέοντος από την online διαφημιστική δαπάνη. Όπως σχολίασε ο Φρίντενμπεργκ, τα τέσσερα πέμπτα της online διαφημιστικής δαπάνης στην Αυστραλία μοιράζεται μεταξύ Google και Facebook. Αυτά είναι χρήματα που ειδάλλως θα διοχετεύονταν κυρίως σε ενημερωτικές και κλαδικές ιστοσελίδες αυστραλιανών επιχειρήσεων.