Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων χάθηκε κάπου στον δρόμο

«Από τις αρχές Μαΐου θα έχουν τη δυνατότητα επιχειρήσεις να λαμβάνουν δάνεια ύψους έως το 25% του τζίρου τους για το 2019, από τις τράπεζες, όπως τόνισε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ». Αυτό είχε ειπωθεί την 26η Απριλίου. Σχεδόν δύο μήνες μετά, το μέτρο αυτό είναι ακόμη στην αρχική του φάση ενώ η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μέσω ΤΕΠΙΧ (Ταμείο Επιχειρηματικότητας) αποδεικνύεται ανεπαρκής.

Η αστοχία των δηλώσεων του αρμοδίου υπουργού δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Δεν είναι η πρώτη φορά, ούτε θα είναι τελευταία, που ένας υπουργός δεν γνωρίζει πως λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα, είτε επειδή δεν διαθέτει σχετική επαγγελματική εμπειρία είτε γιατί ουδόλως διαθέτει επαγγελματική εμπειρία.

Όμως, δεν θα ασχοληθώ με τη –βασιμότατη– κριτική για την επάρκεια των μέτρων και την αδυναμία του οικονομικού επιτελείου να συντονισθεί και να παρουσιάσει εγκαίρως ένα συνεκτικό πακέτο μέτρων ούτε με την σύγχυση που έχει προκληθεί από τις ασυνάρτητες πρωτοβουλίες κάθε υπουργείου. Δέχομαι –όχι μόνον για την οικονομία της συζητήσεως– ότι η κρατική παρέμβαση για την ενίσχυση επιχειρήσεων και νοικοκυριών ήταν απολύτως απαραίτητη, μετά την –κατ’ εμέ βιαστική, ανώφελη και καταστρεπτική– απαγόρευση της κυκλοφορίας και της λειτουργίας της αγοράς. Δέχομαι, επίσης, ότι, λόγω διεθνούς καταρρεύσεως μεταφορών και τουρισμού, η κρατική παρέμβαση θα ήταν απαραίτητη ακόμη και αν είχαμε ακολουθήσει το σουηδικό μοντέλο.

Όμως, υπάρχουν διάφορες μορφές κρατικής παρεμβάσεως. Η χώρα μας έχει πικρή πείρα από την αλόγιστη παρέμβαση του κράτους μέσω επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων, οι οποίες μόνον στρέβλωση, νοθεία του ανταγωνισμού, διαφθορά και διαπλοκή επιφέρουν. Όσο και αν, σε πρώτη φάση, οι άμεσες επιχορηγήσεις ήταν αναπόφευκτες, δεν μπορούν να αποτελέσουν το μοναδικό τρόπο αντιμετωπίσεως της υφέσεως γιατί απλώς δεν την αντιμετωπίζουν. Οι επιδοτήσεις δεν μπορούν να επανεκκινήσουν την παραγωγή! Ούτε επαρκούν τα χρήματα για όλους, ούτε υπάρχει αξιόπιστος μηχανισμός αξιολογήσεως των επιχειρήσεων που αξίζουν και πρέπει να ενισχυθούν.

Δεν επαρκεί το τραπεζικό σύστημα

Το τραπεζικό σύστημα ούτε μπορεί ούτε είναι δουλειά του να μοιράζει επιδοτήσεις με τη μορφή δανείων και ασχέτως τραπεζικών κριτηρίων. Ούτε είναι δουλειά των εμπορικών τραπεζών να διασώζουν επιχειρήσεις. Δεν γνωρίζουν πως να το κάνουν, αλλά –και το κυριότερο– δεν τους επιτρέπεται να αναλάβουν τον κίνδυνο αφού διαχειρίζονται και δανείζουν τα χρήματα των καταθετών και όχι τα δικά τους κεφάλαια.

Επίσης, το τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμη απαλλαγεί από το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων (κόκκινων) δανείων. Αυτά, αναλόγως της προελεύσεώς των –αφενός επιχειρηματικές χορηγήσεις και αφετέρου στεγαστικά και προσωπικά δάνεια, κάρτες κλπ.– χρήζουν διαφορετικής αντιμετωπίσεως.

Οι μέχρι τώρα προσπάθειες έχουν αποβεί άκαρπες ενώ οι πωλήσεις σε funds και τα σχέδια τύπου ΗΡΑΚΛΗΣ, αφεενός, δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά το αποκρύπτουν και, αφετέρου, έχουν τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος! Εάν το πρόβλημα αυτό δεν λυθεί οριστικώς και με τον ορθό τρόπο, το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα δεν θα είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει την οικονομία με επάρκεια και αποτελεσματικότητα.

Τα ερωτήματα

Συνεπώς, οι κρατικές ενισχύσεις πρέπει να διοχετευθούν σε μηχανισμούς που λειτουργούν με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια άρα συνδυάζουν ταχύτητα με αποτελεσματικότητα. Ακόμη πιο σημαντικό, τέτοιοι μηχανισμοί θα μοχλεύσουν το κρατικό χρήμα με ιδιωτικά κεφάλαια.

Τέτοιοι μηχανισμοί είναι οι επενδυτικές τράπεζες (όπως ήταν η “αδικοχαμένη” Ε.Τ.Ε.Β.Α., που θυσιάστηκε για να ικανοποιηθεί η ματαιοδοξία της τότε διοικήσεως της Εθνικής…) και τα funds (distress, turn-around & private equities), που εκ φύσεως διαθέτουν τεχνογνωσία αναδιάρθρωσης (turn around) επιχειρήσεων και μη δεσμευόμενες, εκ φύσεως, από τους περιορισμούς των εμπορικών τραπεζών, με ταχύτατες ιδιωτικοοικονομικές διαδικασίες να διασώσουν ότι αξίζει να διασωθεί από τις χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις που παραπαίουν χωρίς ρευστότητα.

Αλλά και για όσες μόνη λύση είναι η πτώχευση, είναι καλύτερο να περιέλθουν στη διαχείριση εξειδικευμένων –ελληνικών!– funds, ώστε να υπάρξει η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της πτωχευτικής περιουσίας παρά να αφεθούν στις αβελτηρίες του πτωχευτικού μας δικαίου. Προφανώς, η όλη διαδικασία απαιτεί νομοθετικές παρεμβάσεις, αλλά αυτό προϋποθέτει μόνο πολιτική βούληση και δεν κοστίζει!

Επίσης, χρειαζόμαστε αναπτυξιακές τράπεζες, οι οποίες διαθέτουν την τεχνογνωσία και τα εργαλεία για την μακροχρόνια χρηματοδότηση της ανάπτυξης, δηλαδή επιχειρήσεων και έργων (projects) με μακροχρόνιο ορίζοντα. Μένει, λοιπόν, να απαντηθεί:

• Από πού θα βρεθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια;
• Πως θα δημιουργηθούν νέες επενδυτικές & αναπτυξιακές τράπεζες και ελληνικά funds;
• Με ποια διαδικασία και ποια χρηματοπιστωτικά εργαλεία θα αναμιχθούν δημόσια με ιδιωτικά κεφάλαια και πως η διαχείρισή τους θα είναι αποτελεσματική;

Η απάντηση είναι απλή, αλλά δεν είναι συμβατική! Είναι μια ιδέα out-of-the-box, την οποία θα αναλύσω στο επόμενο άρθρο μου.