Η ελληνική οικονομία αντιμέτωπη με τον καθρέπτη της
18/03/2024
Στον Πίνακα 1 που ακολουθεί παρουσιάζεται ο ΑΣΠΚ (Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου) στην ελληνική οικονομία την περίοδο 2022-2023, κατά επενδυτικό αγαθό. Η συνολική αύξηση είναι της τάξεως του 8,0%. Το επενδυτικό αγαθό που επηρεάζει την μεταποίηση και γενικότερα την παραγωγή της οικονομίας και που αναφέρεται ως : Μεταλλικά προϊόντα –μηχανήματα (αποτελείται από τον εξοπλισμό Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας καθώς και από εξοπλισμό μηχανολογικό και οπλικών συστημάτων ) παρουσίασε μείωση κατά -3,2% και είναι το μόνο που μειώθηκε.
Αντιθέτως, τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση παρουσίασαν οι επενδύσεις στις Κατοικίες (29,0%), Κατασκευές (14,6%) και στις Μεταφορές (17,1%). Συνεπώς, η παρουσιαζόμενη συνολική αύξηση στον ΑΣΠΚ για το 2023 σε σχέση με το 2022 οφείλεται στις αυξήσεις των τριών ανωτέρω επενδυτικών αγαθών.
Με τα στοιχεία αυτά προφανώς δεν μπορεί να τεκμηριωθεί οποιαδήποτε αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας. Μάλλον για σταδιακή επιστροφή φαίνεται, στο υπόδειγμα όπου οι επενδύσεις σε κατοικίες (Real Estate και συναφείς δραστηριότητες ) και σε κατασκευές, αποτελούσαν τον βασικό επενδυτικό προορισμό στην ελληνική οικονομία. Σε αυτές τις δραστηριότητες θα πρέπει να προστεθούν και οι επενδύσεις στις μεταφορές – κυρίως οι στόλοι των εταιριών και των τουριστικών γραφείων- που αυξάνουν και λόγω διαφόρων περιορισμών στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
Αναφέρομαι στην περίοδο 2002-2011 κατά την οποία ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου(σε τρέχουσες τιμές) στις κατοικίες , ήταν ο υψηλότερος μεταξύ όλων των υπολοίπων επενδυτικών αγαθών, όπως φαίνεται στο Γράφημα 1 (κάθετη κίτρινη γραμμή). Μάλιστα τα έτη 2004-2007 ήταν σχεδόν διπλάσιος από το αμέσως επόμενο επενδυτικό αγαθό.
Τι σημαίνει η άνοδος του Real Estate
Οι σταδιακές αυξητικές τάσεις της ποσοστιαίας συμμετοχής του τομέα των κατοικιών και της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας μπορούν να ερμηνευτούν ως πρώιμα σημάδια μιας ευάλωτης οικονομίας η οποία βασίζεται σε ένα υπόλοιπο ρηχό παραγωγικό σύστημα που παράγει συναθροιστικά μια ιδιαίτερα χαμηλή προστιθέμενη αξία.
Τώρα στα Γραφήματα 2,3,4 έχουμε προσθέσει τη γραμμή τάσης (περίοδος 2002-2023) του Συνολικού ΑΣΠΚ, του επενδυτικού αγαθού Κατοικίες και του επενδυτικού αγαθού Μεταλλικά Προϊόντα- Μηχανήματα. Παρατηρούμε τα εξής: Η τάση του συνολικού Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου είναι εμφανώς φθίνουσα (Γράφημα 2). Μετά από περίοδο πτώσης (2007-2013), ακολουθεί μια περίοδος σταθερότητας (2014-2020) και μια περίοδος μικρής ανόδου (2021-2022).
Αντίστοιχα η τάση για το επενδυτικό αγαθό Κατοικίες είναι επίσης φθίνουσα (Γράφημα 3)με ακόμη μεγαλύτερο ρυθμό από την τάση του συνολικού ΑΣΠΚ. Ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου στις κατοικίες ήταν ο ουσιαστικός υπεύθυνος για τη μείωση του συνολικού ΑΣΠΚ την περίοδο 2010-2020. Αρχίζει να ανακάμπτει την περίοδο 2021-2023, προσδιορίζοντας και το ρυθμό μεγέθυνσης του συνολικού ΑΣΠΚ.
Η τάση του Επενδυτικού αγαθού Μεταλλικά Προϊόντα-Μηχανήματα (Γράφημα 4) είναι οριζόντια γεγονός που υποδεικνύει ότι δεν υπήρξαν μεγάλες αλλαγές την εξεταζόμενη περίοδο. Ακόμη και τα δύσκολα πρώτα χρόνια των μνημονίων (2011-2016) οι επενδύσεις διατηρήθηκαν σε ικανοποιητικό επίπεδο και άρχισαν να ανακάμπτουν ελαφρά μετά το 2017.
Πάντως το 2023 δεν έχουν φθάσει στο επίπεδο του 2008. Δηλαδή με απλά λόγια δεν μπορούν, μέχρι τώρα, να κάνουν το απαιτούμενο άλμα ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή τους στο σύνολο του ΑΣΠΚ. Μάλιστα θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά του ΑΣΠΚ, συναρτάται ευθέως με τη δραματική μείωση του κόστους εργασίας , την περίοδο 2011-2015 κατά περίπου 27,0%.
