Η ελληνική οικονομία σε κλοιό – Σε πελάγη αισιοδοξίας η κυβέρνηση!

Καθώς η Ελλάδα βουλιάζει σε βούρκο, που σταδιακά την εξαφανίζει, διαπιστώνω ότι σε προηγούμενες αναφορές μου ήμουν λιγότερο απαισιόδοξη, από όσο προμήνυαν οι μελλοντικές εξελίξεις. Να παρατηρήσω ότι η ελληνική οικονομία ήταν ήδη σε απελπιστική κατάσταση, και πριν από την πανδημία, σε πείσμα της αβάσιμης κυβερνητικής αισιοδοξίας που έβλεπε ανάπτυξη και πακτωλό άμεσων ξένων επενδύσεων, που δήθεν θα την έσωζαν. Απλώς, τώρα, η πανδημία ετοιμάζεται να θέσει, επάνω της, την ταφόπετρα.

Χρέος: Να αρχίσω με τη δαμόκλειο σπάθη του χρέους. Με βάση τα γενικώς παραδεδεγμένα στο χώρο των οικονομικών, το χρέος που ήταν γύρω στο 120% το 2010, ήταν απολύτως βιώσιμο. Σήμερα έχει ήδη φθάσει το 207% και οδεύει ταχύτατα προς 220-225% του ΑΕΠ. Σε πείσμα των αλχημειών, με βάση τις οποίες ορισμένοι υποστηρίζουν τη βιωσιμότητά του, είναι σαφές ότι απέχει έτη φωτός από αυτό που είναι. Η παντελής αδυναμία αντιμετώπισης αυτού του χρέους, για γενεές γενεών από σήμερα, καθιστά τη χώρα μόνιμη ευρωπαϊκή αποικία χρέους, και συνεπώς έρμαιο ξένων συμφερόντων.

Φτωχοποίηση. Το ΑΕΠ μας σήμερα, αντιπροσωπεύει μόνο το 65% του αντίστοιχου του 2010 και προβλέπεται, ότι συνεπεία της πανδημίας, θα καταποντιστεί ακόμη περισσότερο. Συγκεκριμένα, εξαιτίας της απάνθρωπης λιτότητας των Μνημονίων, το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 25%, σε σχέση με το επίπεδο, πριν από την κρίση. Εκτιμάται ότι η πανδημία, μέχρι τώρα, έχει συμβάλλει σε περαιτέρω υποχώρηση, κατά 10%. Αν, συνεπώς, υποθέσουμε (με πολύ συντηρητικές εκτιμήσεις, καθώς τα χειρότερα δεν έχουν ακόμη καταγραφεί) ότι η τελική πτώση του ΑΕΠ, εξαιτίας του ιού, θα φθάσει το 20% του ΑΕΠ, θα είμαστε, τότε, το 2021, 45% φτωχότεροι σε σύγκριση με το 2010, όταν δηλαδή άρχισε η ευρωπαϊκή “επιχείρηση σωτηρίας μας”. Παρόμοιας έκτασης καταποντισμός δεν απαντιέται ούτε σε περίοδο πολέμου.

Ακόμη, το κατά κεφαλή μας εισόδημα αντιπροσώπευε το 84% του αντίστοιχου μέσου κοινοτικού το 2010, ενώ τώρα έχει πέσει, αντίστοιχα, στο 67%. Και ενώ το 2010 αφήναμε πίσω μας τις χώρες της πρ. Σοβιετικής Ένωσης, σήμερα στην ΕΕ φτωχότερες από εμάς είναι μόνον η Κροατία και η Βουλγαρία. Αλλά, και αυτές, θα παύσουν πια να είναι στο τέλος του 2021, όταν θα έχουμε σίγουρα απολέσει τουλάχιστον ένα επιπλέον 10% του ΑΕΠ μας.

Όταν, αφελώς, συγκρινόμαστε με άλλες χώρες, σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του ιού, και καταλήγουμε σε ενθαρρυντικά συμπεράσματα, ότι δήθεν εμείς τα πάμε καλύτερα, λησμονούμε δυστυχώς ότι οι οικονομίες, με τις οποίες αντιπαραβαλλόμαστε, δεν είχαν ήδη απολέσει το 25% του ΑΕΠ τους, όπως εμείς, όταν άρχισε η πανδημία. Η λήψη υπόψη αυτού του στοιχείου, αποκλείει κάθε ενθαρρυντικό συμπέρασμα αυτής της μορφής, για το μέλλον της χώρας.

Τι γίνεται με την ανάπτυξη

Ανάπτυξη. Οι κυβερνήτες μας, υπεραισιόδοξοι πάντοτε αναμένουν δήθεν μεγάλη ανάπτυξη για το 2021. Ανάπτυξη, ωστόσο, με την παραδεδεγμένη έννοια του όρου δεν είναι δυνατόν να υπάρξει στην Ελλάδα, ούτε το 2021, ούτε και δεκαετίες αργότερα, έστω και αν έχει τιθασευτεί ο ιός, υπόθεση που δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στο ορατό μέλλον. Και τούτο, έστω και αν παραβλέψουμε τις οπωσδήποτε ορθές προβλέψεις του ΔΝΤ, με βάση τις οποίες ο μέσος ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, ως το 2060, θα κυμαίνεται γύρω στο 1% ετησίως.

Πόσα χρόνια, λοιπόν, θα χρειαστούν, για να αγγίξει η χώρα μας το επίπεδο που είχε το 2010; Διότι, μόνον μετά από το σημείο αυτό θα δικαιολογείται η επίκληση της ανάπτυξης. Ωστόσο, ανεδαφικές εξάρσεις ενθουσιασμού, που εκδηλώνονται, ακόμη και τώρα, αρκετά συχνά, υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα μπορεί, τα επόμενα χρόνια, να επιτύχει ταχείς ή και ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης. Δυστυχώς, δεν το μπορεί.

Δυνητική ανάπτυξη. Για να είναι σε θέση μια οικονομία, μετά από οικονομική καταστροφή, να επιτύχει ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης, με κάποια διάρκεια, είναι απαραίτητο να έχει διατηρήσει σημαντικό τμήμα της δυνητικής της ανάπτυξης. Της δυνατότητας, δηλαδή, της οικονομίας της, να φθάσει στο μέγιστο σημείο των αναπτυξιακών της δυνατοτήτων, όταν οι συνθήκες ομαλοποιηθούν.

Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει αυτής της μορφής η ανάπτυξη, στη χώρα μας, είναι τόσο καταθλιπτική, ώστε φράζει το δρόμο για καλύτερες ημέρες στο μέλλον. Να αρχίσω με τον πληθυσμό μας ο οποίος, λόγω της αθρόας μετανάστευσης νέων, της υπογεννητικότητας και των κορυφούμενων εκτρώσεων έχει καταστήσει την Ελλάδα τη χώρα με τον γηραιότερο πληθυσμό της ΕΕ. Το 2060 εκτιμάται ότι το 30% του πληθυσμού της θα είναι πάνω από 65ετών, έναντι 14% σήμερα. Πρόσφατες μελέτες καταλήγουν στο ότι η αύξηση κατά 10% του τμήματος εκείνου του πληθυσμού, που υπερβαίνει το 60ό έτος ηλικίας, έχει ως συνέπεια τη μείωση της κατά κεφαλήν ανάπτυξης κατά 5.5%.

Ανεργία και σχέδιο Πισσαρίδη

Αλλά, και πέρα από την δυσμενή αυτή πληθυσμιακή εξέλιξη, πώς να δικαιολογηθεί η αισιοδοξία για δυνητική ανάπτυξη, όταν έχει εγκαταλειφθεί η συντήρηση των έργων υποδομής, όταν έχει επιδεινωθεί σε ακραίο βαθμό η δημόσια υγεία και εκπαίδευση, όταν οι απαισιόδοξες προβλέψεις των επιχειρηματιών και καταναλωτών βρίσκονται στο απόγειο, αλλά και όταν ξεπουλιέται το σύνολο σχεδόν της δημόσιας περιουσίας. Και όλα αυτά τα δεινά υπήρχαν και πριν από την πανδημία.

Με την πανδημία, ωστόσο, και με την προβλεπόμενη εφαρμογή του σχεδίου της Επιτροπής Πισσαρίδη η κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, εξαιτίας της αναμενόμενης καταστροφής της εναπομείνασας μεσαίας τάξης, ως συνέπεια των εκεί προτεινόμενων μέτρων.

Η ανεργία, που πριν από την πανδημία εμφάνισε εικονική μείωση, καθώς αυξήθηκαν οι μακροχρόνιοι άνεργοι που έχουν αποθαρρυνθεί και δεν αναζητούν πια απασχόληση, αλλά και καθώς χιλιάδες νέοι εγκατέλειψαν τη χώρα, θα απογειωθεί με δραματικό τρόπο. Και λόγω της καθίζησης του τουρισμού, και λόγω του ότι δεν θα ξανανοίξει το 30-40% των ΜΜΕ επιχειρήσεων, και λόγω της κατακόρυφης μείωσης της οικοδομικής δραστηριότητας, και λόγω της αναγκαστικής πώλησης ξενοδοχείων, εστιατορίων και ακινήτων, σε μηδαμινή τιμή, κυρίως σε αλλοδαπούς.

Αλλά, επιπλέον, και λόγω της υπόδειξης του σχεδίου Πισσαρίδη, για εξαφάνιση των παραδοσιακών ΜΜΕ επιχειρήσεων, που ανοίγει το δρόμο σε μεγάλες και προφανώς ξένες επιχειρήσεις. Να μην επεκταθώ και στους μισθούς, που η περαιτέρω μείωσή τους αποτελεί ένα από τα προτεινόμενα μέτρα της έκθεσης, για την ανάκαμψη της οικονομίας.

“Ένα απαγορευμένο ζήτημα”

Πάντα υπάρχει ελπίδα. Για την οικονομία, θα επανέλθω σε μεταγενέστερο άρθρο μου. Όσο για τη γενικότερη αντιμετώπιση της καταστροφής μας, θα αναφερθώ στο 1ο συνέδριο της ΤΙΜΗΣΤΟ 21 με θέμα το ακόλουθο ερώτημα: “Οι στόχοι της Επανάστασης του 1821 για ελευθερία και ανεξαρτησία επιτεύχθηκαν”;. Οι τοποθετήσεις των εξαιρετικών ομιλητών, που κυκλοφορούν σε βίντεο στο διαδίκτυο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα περισσότερα δεινά μας στα 200 αυτά χρόνια οφείλονται στην έλλειψη εθνικής κυριαρχίας, δηλαδή στη στραγγαλιστική μας εξάρτηση έξωθεν.

Και ακριβώς, η ΤΙΜΗΣΤΟ 21 υποστηρίζει ότι η αναζήτηση ενός ελάχιστου βαθμού ανεξαρτησίας, που άλλωστε διευκολύνεται σε σημαντικό βαθμό από τις εξελίξεις, θα μπορούσε να βοηθήσει αποφασιστικά την καταποντιζόμενη πατρίδα μας. Πρόκειται πρώτον για το ομολογούμενο, από τα επίσημα χείλη του Μπαράκ Ομπάμα, έγκλημα της καταστροφής της Ελλάδας, για να σωθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες, για το οποίο έχω ήδη τοποθετηθεί σε άρθρα και ΜΜΕ, αλλά πρόκειται και για το τεράστιο κατοχικό δάνειο Ελλάδας προς τη Γερμανία, που μας το θύμισαν πρόσφατα και πάλι τα επίσημα χείλη του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας.

Και πρόκειται τρίτον για την αναγκαστική εγκατάλειψη, λόγω πανδημίας, της νομισματικής ορθοδοξίας, που ευλόγησε τη διάθεση 25τρισ. δολαρίων από “ελικόπτερο”, και που έπεισε την επί κεφαλής του ΔΝΤ και όχι μόνο, να προβεί στην εκπληκτική δήλωση ότι “το χρέος δεν αποτελεί πρόβλημα”.

Ήδη εκτιμάται ότι 32 αναπτυσσόμενες χώρες δεν θα κατορθώσουν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους, ενώ και οι προηγμένες οικονομίες έχουν συνάψει δάνεια, που δεν θα είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν. Φαίνεται, έτσι, να είναι η ιδανική στιγμή για την Ελλάδα, πρώτον να καταγγείλει διεθνώς το έγκλημα εναντίον της, και να απαιτήσει διαγραφή του χρέους (που μέσα στα παγκόσμια αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό), και δεύτερον να απαιτήσει από τη Γερμανία πληρωμή των χρεών της για το κατοχικό δάνειο.

Όμως, όσο και αν είναι αδιανόητο, οι συγκλονιστικές, και για πρώτη φορά τόσο επίσημες αυτές αποκαλύψεις, που θα μπορούσαν την απαρχή καλύτερων ελληνικών ημερών, έγιναν δεκτές από απόλυτη του τάφου σιωπή. Από την κυβέρνηση, από τα ΜΜΕ, από συνεντεύξεις και αναφορές. Ένα απαγορευμένο ζήτημα! Τελικά, η διαπίστωση της ΤΙΜΗΣΤΟ 21, στο πρώτο της συνέδριο, ότι δηλαδή για την κατάντια μας, οικονομική, αλλά φευ και εθνική, φταίει η δουλική μας εξάρτηση από τις «Μεγάλες Δυνάμεις» ανταποκρίνεται πλήρως στα πράγματα