Η ευρω-αμερικανική κόντρα αγγίζει την Ελλάδα

Σχετικά με την παγκόσμια οικονομία, έχει διατυπωθεί το ακόλουθο συμπέρασμα ως προϊόν οικονομικο-στρατηγικής ανάλυσης: «Τον 19ο αιώνα, η παραγωγή και η κατανάλωση ήταν στην Δύση. Τον 20ο αιώνα η παραγωγή ήταν στην Ανατολή και η κατανάλωση στη Δύση. Τον 21ο αιώνα η παραγωγή και η κατανάλωση θα είναι στην Ανατολή. Αυτό θα επιφέρει πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία του δυτικού κόσμου».

Τα προφητικά αυτά λόγια για τον 21ο αιώνα διατύπωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Αγγλίας Γκόρντον Μπράουν (Gordon Brown), σε χαιρετισμό του προς την ολομέλεια οικονομικού forum του 2013, που διοργανώνεται κάθε χρόνο στη Doha. Επίσης επισήμανε ότι η μεταφορά της παραγωγής στην Ανατολή κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα ήταν μία συνειδητή επιλογή των δυτικών επιχειρηματιών, που στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης θέλησαν να αποκομίσουν τεράστια οικονομικά οφέλη, υπερκέρδη, εκμεταλλευόμενοι το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και τα φτηνά εργατικά χέρια σε χώρες όπως για παράδειγμα ήταν η Κίνα και η Ινδία.

Ο γράφων, συμμετέχοντας την τελευταία δεκαετία στις εργασίες του forum, είχε την τύχη να είναι αυτήκοος μάρτυρας τόσο του χαιρετισμού από τον πρώην Βρετανό Πρωθυπουργό, όσο και των σχολίων που αντηλλάγησαν σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που ακολούθησε.

Ο κύριος Gordon Brown δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο που σχολιάζει την διεθνή οικονομία με ευκαιριακή ελαφρότητα. Ήταν βουλευτής των Εργατικών (Labor Party) από το 1983 και Πρωθυπουργός την περίοδο της οικονομικής κρίσης, από το 2007 έως το 2010 οπότε και παραιτήθηκε αυτοβούλως από την πρωθυπουργία. Όχι τυχαία, θεωρείται γκουρού των οικονομικών. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της διεθνούς αποδοχής του, αρκεί να αναφερθεί ως παράδειγμα ότι κατά το οικονομικό έτος 2012-13, επιπλέον της βουλευτικής του αποζημίωσης που ήταν 65.738 λίρες Αγγλίας, κέρδισε και 1,37 εκατομμύρια λίρες ως αποζημίωση για τις διεθνείς ομιλίες και δημοσιεύσεις του (Skynews, 26-05-13). Το θέμα που πραγματεύεται ο κος Brown είναι η παγκόσμια οικονομική κρίση και οι τρόποι αντιμετώπισής της.

Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης

Στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων έχει κυκλοφορήσει και το βιβλίο του Gordon Brown με τίτλο: «Πέρα από το Κραχ: Ξεπερνώντας την πρώτη κρίση της παγκοσμιοποίησης». Την ελληνική αυτή έκδοση έχει προλογίσει ο πρώην υπουργός Οικονομικών και σημερινός Πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδας κος Γιάννης Στουρνάρας. Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός, ειδικά για την Ελλάδα είχε προφητεύσει σχετικά με την εξέλιξη της κρίσης χρέους στη Ευρωζώνη, καθώς και την πορεία που θα είχε το ελληνικό πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής. Είχε ακόμα περιγράψει τις εσωτερικές αδυναμίες της ευρωζώνης και τη σύγκρουση συμφερόντων μέσα στη ζώνη του ευρώ, μεταξύ Βορρά-Νότου.

Μία επιπλέον προφητική ρήση του κου Brown για την ελληνική περίπτωση ήταν ότι: «οι ευρωπαϊκές εγγυήσεις είναι το θεμέλιο της διάσωσης της Ελλάδας», ξεκαθαρίζοντας όμως ότι: «αυτές οι εγγυήσεις δεν εξαλείφουν τα ίδια τα χρέη, αντιμετωπίζουν μόνο τις συνέπειες και όχι την αιτία». Επίσης διατύπωσε την πρόβλεψη ότι: «μία δανειακή εγγύηση δεν μπορεί να επιλύσει ένα πρόβλημα υπερχρέωσης, διότι δεν μπορεί να εξαλείψεις ένα πρόβλημα αξιόχρεου απλά ταξινομώντας το ως πρόβλημα ρευστότητας». Αξιοσημείωτη επίσης είναι η πρόβλεψη ότι: «καμία άλλη χώρα δεν έχει καταφέρει να πληρώσει τα χρέη της και να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 4,5% του ΑΕΠ».

ΗΠΑ και ΕΕ σε ασυντόνιστη περιδίνηση

Η οικονομική κρίση του 21ου αιώνα ήταν αναμενόμενο να προκαλέσει «γκρίνια» και προστριβές στις δυτικές οικονομίες. Δύο θέματα της επικαιρότητας, που έχουν ήδη τεθεί, είναι η οικονομική συμμετοχή των κρατών μελών στο ΝΑΤΟ, καθώς και η οικονομική δραστηριοποίηση των δυτικών στο Ιράν. Πιο συγκεκριμένα:

ΝΑΤΟ: Ο πρόεδρος Τραμπ ζήτησε επιτακτικά από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ να διαθέσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα της Ευρώπης, σύμφωνα με τις θεσμικές δεσμεύσεις τους προς τον Οργανισμό. Επεσήμανε ότι δεν είναι πλέον αποδεκτό οι ΗΠΑ να καλύπτουν σχεδόν το 70% για την άμυνα της Ευρώπης, ενώ ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γερμανία, στην ουσία να μην διατηρούν αξιόλογες και επαρκείς αμυντικές δυνάμεις.

ΙΡΑΝ: Σε συνέχεια του αμερικανικού embargo κατά του Ιράν, οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι οι δυτικοί σύμμαχοι θα πρέπει να το σεβαστούν και να διακόψουν τις εμπορικές – επενδυτικές σχέσεις τους με τη χώρα αυτή. Ειδικά στον τομέα των υδρογονανθράκων, οι ΗΠΑ έδωσαν στους συμμάχους τους ένα εξάμηνο περιθώριο προσαρμογής και εφαρμογής της απαγόρευσης. Επισημαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος του πετρελαίου που εισάγεται στην Ελλάδα προέρχεται από το Ιράν. Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, πιέζουν τις ΗΠΑ για εξαίρεση από το embargo.

Η Ελλάδα στο επίκεντρο

Εμπειρογνώμονες από διεθνώς καταξιωμένα Ινστιτούτα των ΗΠΑ με έδρα την Ουάσινγκτον, δήλωσαν σε διεθνές συνέδριο τον Μάιο του 2018, λίγο πριν την Σύνοδο του ΝΑΤΟ: «Ο πρόεδρος Τραμπ θα αξιολογήσει την συνέπεια των συμμάχων σχετικά με την οικονομική συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ και τις επενδυτικές δραστηριότητες στο Ιράν, πριν ξοδέψει μία αμερικάνικη δεκάρα για το ΝΑΤΟ και την άμυνα της Ευρώπης». Είναι ολοφάνερο ότι ΗΠΑ και ΕΕ βρίσκονται σε μία ασυντόνιστη οικονομική περιδίνηση, με απρόβλεπτη μέχρι στιγμής κατάληξη.

Ο κίνδυνος έναρξης μίας νέας περιόδου απομονωτισμού των ΗΠΑ έναντι των δυτικών συμμάχων τους είναι προ των πυλών. Εάν αυτό συμβεί, θα είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης του 21ου αιώνα. Η εμπειρία του παρελθόντος καταδεικνύει ότι η δια του απομονωτισμού διάσπαση της δυτικής συμμαχίας, κυοφορεί κινδύνους διεθνούς ασφαλείας και πιθανών πολεμικών αναμετρήσεων. Αποφευκτό με κάθε μέσον.

Ένας Έλληνας πολυεκατομμυριούχος είχε πει: «Αν δεν έχεις λεφτά πάρε δάνεια. Ζήτα όσα χρειάζεσαι και πάντα να τα ξεπληρώνεις το συντομότερο δυνατόν». Ο Έλληνας αυτός ήταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης, που ήταν αποδεδειγμένα ένας μαέστρος σε θέματα σχετικά με το χρώμα του χρήματος. Στις μέρες μας η χώρα είναι υπερχρεωμένη, χωρίς να έχει δυνατότητα να ξεπληρώσει το συντομότερο δυνατόν τους διεθνείς δανειστές της. Όπως είπε ένας διανοούμενος, o R. Townsend σχολιάζοντας τα αποτελέσματα οικονομικής κρίσης: «Λόγω των περικοπών στις δαπάνες, το φως στην άκρη του τούνελ έχει σβήσει».