Η κόντρα Ρώμης-Βρυξελλών στο Eurogroup και τα «γεράκια» του ευρώ

Μετωπική αναμένεται η κόντρα Ρώμης-Βρυξελλών στο σημερινό Eurogroup, στο επίκεντρο του οποίου θα βρεθεί ο ιταλικός προϋπολογισμός. Η Ελλάδα δεν είναι στην ημερήσια διάταξη και έτσι η απόφαση για τις συντάξεις μετατίθεται για το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου. Την ίδια ώρα ο ευρωπαϊκός βορράς θέτει  αυστηρότερους όρους για τις χώρες της ΕΕ που θα πέσουν στην ανάγκη στήριξης από τον ESM.

Η Κομισιόν θα παρουσιάσει σήμερα στους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης τους λόγους για τους οποίους απέρριψε τον ιταλικό προϋπολογισμό και αναμένεται να δώσει στην Ρώμη διορία έως τις 13 Νοεμβρίου προκειμένου να προχωρήσει σε αναθεωρήσεις.

Μεγάλο αγκάθι για την Επιτροπή είναι η πρόβλεψη για δημοσιονομικό έλλειμμα 2,4% του ΑΕΠ, το 2019, παρά την αρχική δέσμευση για μείωσή του στο  0,8%.  Άλλο σημείο αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Κομισιόν και την Ιταλία είναι ότι, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, η Ρώμη δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο σε ότι αφορά την μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ.

Οι διεργασίες

Στα ζητήματα αυτά αναφερόταν άλλωστε και ο γενικός διευθυντής της Οικονομικής Διεύθυνσης της Επιτροπής, Μάρκο Μπούτι, στην επιστολή που έστειλε προς την ιταλική κυβέρνηση, στις 30 Οκτωβρίου. Ο ίδιος άφηνε μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο να κινηθεί από την Επιτροπή  η διαδικασία παράβασης περί υπερβολικού χρέους εναντίον της Ρώμης.

Το ενδιαφέρον εστιάζεται πλέον στο τι θα προτείνει ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας Τζιοβάνι Τρία, ο οποίος, μέχρι τώρα χαρακτηρίζει υποχρεωτική την αύξηση του ιταλικού ελλείμματος το 2019, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει η χώρα  την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Ο ίδιος επαναλαμβάνει ότι η πρόβλεψη για 2,4% δεν θα ξεπεραστεί, επιμένει ότι η Ρώμη θα παραμείνει στο ευρώ και ότι οι ιταλικές τράπεζες δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα. Το τελευταίο φάνηκε άλλωστε και στα αποτελέσματα των πρόσφατων στρες τεστ που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή.

Κίνδυνο εγκατάλειψης του Ευρώ από την Ιταλία δεν βλέπει ούτε ο  Γιούνκερ, σημειώνοντας ωστόσο ότι η τακτική της Ρώμης να αψηφά τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ «θα έχει επιπτώσεις». Παραδέχθηκε μάλιστα ότι «για πρώτη φορά κάποιος λέει ότι οι κανόνες  δεν μας ενδιαφέρουν». Δεν είπε ωστόσο ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες για την «ανταρσία» της Ρώμης.

Η ιταλική κυβέρνηση πάντως παραμένει αρραγής με τον πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε να δηλώνει ότι οι διαπραγματεύσεις Ρώμης-Βρυξελλών για τον ιταλικό προϋπολογισμό δεν θα είναι «ανταλλαγή υποχωρήσεων». Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος Ματαρέλα, παρεμβαίνει στο θέμα και με επιστολή του προς την κυβέρνηση της ζητά «να προστατεύει την Ιταλία από την χρηματοοικονομική αστάθεια». Εμμέσως ωστόσο ζητά την γεφύρωση των διαφορών με την Κομισιόν.

Το ελληνικό ζήτημα

Το ελληνικό ζήτημα, το αν δηλαδή η κυβέρνηση θα καταθέσει στην ελληνική Βουλή σχέδιο προϋπολογισμού με περικοπή των συντάξεων ή όχι, δεν περιλαμβάνεται στην σημερινή ημερήσια διάταξη. Το θέμα, όπως επισημαίνουν αξιωματούχοι της Ευρωζώνης θα συζητηθεί σε έκτακτο Eurogroup που θα γίνει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου  και θα αφορά την εμβάθυνση της ΟΝΕ.

Στην σύνοδο αυτή θα κριθεί αν είναι αναγκαία η περικοπή των ελληνικών συντάξεων και εφαρμόσιμο το σύνολο των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ. Θα έχει προηγηθεί βεβαίως η τελική γνώμη της Κομισιόν για τα προσχέδια προϋπολογισμών των χωρών της ευρωζώνης, στις 21 Νοεμβρίου.

Στο σημερινό Eurogroup πάντως, στην διευρυμένη σύνθεσή του με τους 27 υπουργούς οικονομικών της ΕΕ, θα συζητηθεί και το θέμα της  εμβάθυνσης της ΟΝΕ. Η συζήτηση αναμένεται να επικεντρωθεί στο κοινό δίχτυ ασφαλείας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης των τραπεζών και στην μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).

Η αντεπίθεση του ευρωπαϊκού βορρά

Σε ότι αφορά τον ESM, δέκα κράτη της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης, τα οποία έχουν συγκροτήσει την σύγχρονη Χανσεατική Ένωση, με κείμενο που υπογράφουν οι υπουργοί Οικονομικών τους, ζητούν αυστηρότερα κριτήρια για την χορήγηση δανείων από τον Μηχανισμό. Οι δέκα χώρες της Χανσεατικής Ένωσης, τα «γεράκια του ευρώ» όπως τις αποκαλεί η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung που αποκάλυψε την επιστολή, είναι η Ολλανδία, η Ιρλανδία, η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Δανία, η Σουηδία και η Τσεχία.

Οι δέκα υπουργοί οικονομικών, εκτός από την επιβολή σκληρότερων μέτρων και πακέτων μεταρρυθμίσεων σε όσους αιτούνται δανείου, ζητά και αυτονόμηση του ESM. Συγκεκριμένα προτείνουν η γνώμη του Μηχανισμού να είναι ανεξάρτητη από την κρίση άλλων θεσμικών οργάνων, όπως το ΔΝΤ και η Κομισιόν. Η πρόταση αυτή θέτει σε κίνδυνο και το καθεστώς «προληπτικής χρηματοδότησης» στην οποία για την ώρα έχουν πρόσβαση κράτη-μέλη με «υγιή» οικονομική κατάσταση.

Μέσα σε αυτό το κλίμα οι πιέσεις προς τον Ιταλό υπουργό Οικονομικών αναμένεται να είναι ιδιαίτερα έντονες,  προκειμένου η Ρώμη να εγκαταλείψει το εθνικό σχέδιό της για την ανάταξη της οικονομίας και να περάσει στις αναποτελεσματικές πολιτικές της σκληρής λιτότητας. Πολιτικές που, όπως έδειξε η ελληνική τραγωδία των μνημονίων, έχουν μόνο ένα αποτέλεσμα: Την υποθήκευση των χωρών του ευρωπαϊκού νότου στους τραπεζίτες του ευρωπαϊκού βορρά.