Η μεγάλη κομπίνα με τους τόκους και η βόμβα του χρέους

Ας ξεκινήσουμε με το χρέος! Ποιο χρέος όμως; Διότι υπάρχει το χρέος του Δημοσίου (ή χρέος της Κεντρικής Διοίκησης ή χρέος του Κράτους) και το δημόσιο χρέος (ή χρέος Γενικής Κυβέρνησης) που δεν είναι ίδια και διαφέρουν πολύ. Ανάμεσα στους δύο ορισμούς, που θα διευκρινίσουμε στη συνέχεια, οι επίσημοι πίνακες της ΕΛΣΤΑΤ μπερδεύουν τα νούμερα όπως θα δούμε.

Χρέος του Δημοσίου (ή χρέος της Κεντρικής Διοίκησης ή χρέος του Κράτους) είναι οι σωρευμένες οφειλές του Δημοσίου προς όλους ανεξαιρέτως τους δανειστές του. Οι οφειλές αυτές δημιουργούνται από ελλείμματα του προϋπολογισμού του Δημοσίου, τα οποία καλύπτονται με δανεισμό. Επισημαίνεται ότι στο Χρέος του Δημοσίου δεν περιλαμβάνονται σημαντικού ύψους ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του(π.χ. ληξιπρόθεσμες επιστροφές φόρων, ληξιπρόθεσμες καταπτώσεις εγγυήσεων). Δημόσιο (ή Κεντρική Διοίκηση ή Κράτος) είναι η Προεδρία της Δημοκρατίας, τα Υπουργεία και οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, καθώς και οι Ανεξάρτητες Αρχές που δεν έχουν νομική προσωπικότητα. Για λόγους στατιστικής ταξινόμησης, η Βουλή των Ελλήνων περιλαμβάνεται και αυτή στο Δημόσιο.

Δημόσιο χρέος (ή χρέος Γενικής Κυβέρνησης) είναι το σύνολο των χρεών όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης προς φορείς και πρόσωπα εκτός Γενικής Κυβέρνησης. Η Γενική Κυβέρνηση περιλαμβάνει πάνω από 1600 φορείς, δηλ. το Δημόσιο, τις Περιφέρειες, τους Δήμους και τις δημοτικές επιχειρήσεις, τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, τον ΟΔΔΗΧ, τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, τα νοσοκομεία, τα πανεπιστήμια κ.α.

Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι ο δανεισμός του Δημοσίου από άλλους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης δεν προσμετράται στο δημόσιο χρέος (ή χρέος Γενικής Κυβέρνησης), καθώς και ότι οι τόκοι του χρέους του Δημοσίου προς άλλους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης δεν επιβαρύνουν το αποτέλεσμα, δηλαδή το ισοζύγιο του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης.

Αφού ξεκαθαρίσαμε όλα αυτά ας δούμε ποιο ήταν στις 31.12.24 το χρέος του Δημοσίου. Σύμφωνα με το ετήσιο Δελτίο Δημόσιου Χρέους (ΔΔΧ) 2024 στις 31.12.24: α) το χρέος του Δημοσίου ήταν 422.646 εκατ. ευρώ και β) το δημόσιο χρέος ήταν 364.885 εκατ. ευρώ. Όμως, σε έναν άλλο ανάριθμο πίνακα του ΔΔΧ το χρέος του Δημοσίου εμφανίζεται ως χρέος Κεντρικής Διοίκησης και είναι 403.861 εκατ. ευρώ στις 31.12.24.

Έτσι, εύλογα ανακύπτουν τα εξής ερωτήματα: (α) γιατί δημοσιεύονται δύο τιμές χρέους του Δημοσίου στις 31.12.24; (β) γιατί στον ένα πίνακα το χρέος του Δημοσίου εμφανίζεται ως χρέος του Κράτους και είναι 422.646 εκατ. ευρώ και στον άλλο πίνακα εμφανίζεται ως χρέος της Κεντρικής Διοίκησης και είναι 403.861 εκατ. ευρώ; (γ) γιατί στον δεύτερο πίνακα τα μακροπρόθεσμα δάνεια του Δημοσίου στις 31.12.24 είναι17.039 εκατ. λιγότερα; και (δ) ποιο ήταν τελικά το χρέος του Δημοσίου στις 31.12.24 και ποιο είναι σήμερα;

Οι αλχημιστές της ΕΛΣΤΑΤ

Αυτά, ούτε ο πολύς Κ. Χατζηδάκης όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, ούτε ο νυν υπουργός Πιερρακάκης με το ΑΙ δεν μας το εξήγησαν ποτέ. Όμως υπάρχει ένα ακόμη μυστήριο. Στις 17/9/24 η EUROSTAT υποχρέωσε την ΕΛΣΤΑΤ να καταγράψει στο δημόσιο χρέος τους απλήρωτους τόκους των δανείων διάσωσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΜΧΣ). Πράγματι, η ΕΛΣΤΑΤ στις 25/10/24 κατέγραψε αναδρομικά στο δημόσιο χρέος τους απλήρωτους τόκους από το 2013 και το δημόσιο χρέος εκτοξεύτηκε στα 369,1 δισ. ευρώ στις 31.12.23, ύψος που είναι 12,9 δισ. μεγαλύτερο από το επίπεδο χρεοκοπίας (356,2 δισ. στις 31.12.11).

Λογικά η προσθήκη των απλήρωτων τόκων του ΕΜΧΣ στο δημόσιο χρέος, θα οδηγούσε σε αύξηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ονομαστικού ΑΕΠ. Όλοι ξέρουμε ότι το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι κρίσιμης σημασίας δείκτης για την αξιολόγηση της δημοσιονομικής επίδοσης και του αξιόχρεου της χώρας. Έτσι, ο δείκτης αυτός από 161,9% που ήταν πριν την προσθήκη των τόκων στις 31.12.23 ανέβηκε στο 167,5% και ήταν μόλις 7,7 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερος από το επίπεδο χρεοκοπίας (175,2% στις 31.12.2011).

Όμως, τα Greek Statistics έκαναν και πάλι το θαύμα τους. Η ΕΛΣΤΑΤ για να περιορίσει τη ζημιά από την υποχρεωτική καταγραφή των απλήρωτων τόκων αναθεώρησε συγχρόνως το ονομαστικό ΑΕΠ των ετών 2012-23. Έτσι, το ΑΕΠ των ετών 2012-16 μειώθηκε και η μεγαλύτερη μείωση ήταν στο ΑΕΠ του 2012 (-2,5 δισ.), το ΑΕΠ των ετών 2017-18 αυξήθηκε οριακά και το ΑΕΠ των ετών 2019-23 αυξήθηκε σημαντικά και η μεγαλύτερη αύξηση ήταν στο ΑΕΠ του 2023 (+4,9 δισ.)! Με αυτήν την αναθεώρηση το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έπεσε στις 31.12.23 από 167,5% στο 163,9%, παρά την προσθήκη των τόκων μιας δεκαετίας (12,4 δισ.). Αντίθετα, η μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ 2012 (-2,5 δισ.) αύξησε το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ από 161,9% στο 164,1% στις 31/12/12.

Δεν καταλαβαίνουν ή δεν θέλουν να καταλάβουν

Επιπλέον, η αναθεώρηση του ονομαστικού ΑΕΠ είχε ως αποτέλεσμα το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στις 31/12/23 (163,9%) να είναι το μικρότερο της δωδεκαετίας 2012-23! Μικρότερο ακόμη και από το “κουρεμένο” δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ της 31.12.12. Η μετατροπή της αύξησης του δημόσιου χρέους κατά 12,4 δισ. το 2023 σε μείωσή του ως ποσοστό του ονομαστικού ΑΕΠ το ίδιο έτος στο χαμηλότερο επίπεδο της δωδεκαετίας 2012-13 είναι πράγματι στατιστικό θαύμα!

Το πρωτοφανές αυτό θαύμα των αλχημιστών της ΕΛΣΤΑΤ λογίζεται στα επιτεύγματα της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη και η παράβλεψη των Βρυξελλών οφείλεται μάλλον στην κρητική φιλοξενία της φίλης Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν. Εννοείται ότι η αξιωματική και η ελάσσων αντιπολίτευση δεν καταλαβαίνουν από αυτά ή δεν θέλουν να καταλάβουν.