Η ρευστότητα που δεν ρέει και ποια μέτρα θα την κάνουν να ρεύσει…

Μεγάλο θόρυβο δημιούργησε το άρθρο της κας Τζώρτζη, στην “Καθημερινή της Κυριακής”, με τίτλο “Η ρευστότητα της ΕΚΤ δεν φθάνει στην αγορά”. Δεν κομίζει γλαύκα εις Αθήνας η έμπειρη δημοσιογράφος, αφού διαπιστώνει αυτό που χρόνια τώρα λέω εγώ και άλλοι συνάδελφοι του χρηματοπιστωτικού χώρου: Το υφιστάμενο σύστημα εμπορικών (δηλαδή μη επενδυτικών/αναπτυξιακών) τραπεζών αδυνατεί να χρηματοδοτήσει την παραγωγή!

Λέω την παραγωγή και όχι γενικώς την οικονομία γιατί –δεν αναφέρεται στο άρθρο της “Καθημερινής”– είναι κυρίως οι παραγωγικές επιχειρήσεις που δεν χρηματοδοτούνται σε αντίθεση με την πλειοψηφία των επιχειρήσεων υπηρεσιών ή εν γένει επιχειρήσεων καθημερινής ροής εισπράξεων. Αυτό που επίσης δεν αναφέρεται είναι ότι το πρόβλημα δεν έγκειται στις επιχειρήσεις και στην πιστοληπτική τους ικανότητα, αλλά στους εξής παράγοντες:

• Στα λανθασμένα τραπεζικά κριτήρια, που αδυνατούν να κρίνουν τις επιχειρήσεις με βάση τις -ασφαλείς- προοπτικές τους, αλλά εμμένουν στα ιστορικά οικονομικά στοιχεία, τα οποία εκ φύσεως αδυνατούν να δείξουν τις πραγματικές προοπτικές.
• Στην πραγματική αδυναμία της πλειοψηφίας των τραπεζικών στελεχών να επεξεργασθούν σοβαρά αιτήματα χρηματοδοτήσεως. Ποτέ το τραπεζικό μας σύστημα δεν φημίζονταν για την ικανότητά του να αξιολογεί επιχειρήσεις, αλλά, πλέον η κατάσταση είναι χειρότερη από κάθε προηγούμενη. Προφανώς, η προϊούσα “κεντροποίηση” των αποφάσεων (το καταφανώς λανθασμένο μοντέλο Europbank που υιοθέτησε μέχρι και η Εθνική Τράπεζα επί διοικήσεως Καρατζά) και τα επαναλαμβανόμενα προγράμματα εθελουσίας εξόδου έχουν αποψιλώσει το σύστημα από έμπειρα στελέχη.
• Στην παρανοϊκή γραφειοκρατία που έχει επιβάλλει η Τράπεζα της Ελλάδος, μετατρέποντας την χορήγηση δανείου σε διαδικασία, κυριολεκτικώς, φακελώματος τόσο των επιχειρήσεων όσο και κυρίως των επιχειρηματιών! Όμως, τα στοιχεία των επιχειρήσεων υπάρχουν ήδη στο ΓΕΜΗ, ενώ τα στοιχεία των επιχειρηματιών απλώς δεν δικαιούται να τα γνωρίζει τόσο η τράπεζά τους όσο και η Τράπεζα της Ελλάδος, στο βαθμό που αυτά δεν σχετίζονται με τα δανειακό αίτημα, ή που η κατοχή τους παραβιάζει την νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. Επίσης, είναι απαράδεκτο να τίθεται ως προϋπόθεση η φορολογική ή/και η ασφαλιστική ενημερότητα, ιδίως μάλιστα όταν τα δάνεια είναι εγγυημένα με εμπράγματες ασφάλειες.

Όμως, δεν χρειάζεται να γνωρίζει κάποιος τα “τεχνικά” αυτά ζητήματα. Αρκεί η απλή και εύλογη σκέψη ότι η 10ετής κρίση κυριολεκτικώς ξεκαθάρισε την αγορά από μη βιώσιμες ή αδύναμες επιχειρήσεις και όσες επιβίωσαν αξίζει να στηριχθούν, ώστε να αναπτυχθούν και η εθνική μας οικονομία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για καλοπληρωμένες θέσεις, που ονειρεύεται ο πρωθυπουργός! Αυτός είναι ο τρόπος και όχι οι επιδοτήσεις και οι φαντασιώσεις περί νεοφυών επιχειρήσεων, ή περί πράσινης ενέργειας. Αμφότερες αυτές οι δραστηριότητες μειώνουν και δεν προσθέτουν θέσεις εργασίας.

Επιβαλλόμενες ρήτρες

Με ποιο τραπεζικό και, εν γένει, χρηματοπιστωτικό σύστημα θα στηριχθούν αυτές οι επιχειρήσεις το έχουμε πει σε προηγούμενα άρθρα. Όμως, επειδή αυτή η λύση, και όποια παρόμοια, απαιτεί χρόνο που δεν υπάρχει, πρέπει αμέσως η κυβέρνηση να νομοθετήσει ρήτρες “επιτοκιακών κυρώσεων” για όσες τράπεζες δεν διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού των χορηγήσεών τους σε χρηματοδότηση επιχειρήσεων.

Νομικό προηγούμενο υπάρχει, με την Πράξη της Τράπεζας Ελλάδος επί Παπαδήμου το 1998, όταν επιχειρήθηκε να ελεγχθεί η πιστωτική επέκταση. Οι τράπεζες που υπερέβαιναν το όριο που είχε τεθεί πλήρωναν επιτοκιακό πρόστιμο. Βεβαίως, το μέτρο εκείνο είχε αποβεί εις βάρος της παραγωγής επειδή το χαμηλό ύψος του προστίμου ώθησε τις τράπεζες να ρίξουν το βάρος στην λιανική τραπεζική, τα υψηλότατα περιθώρια της οποίας απορροφούσαν το κόστος του προστίμου!

Οι ρήτρες που πρέπει να νομοθετήσει η κυβέρνηση, ακόμη και αν διαφωνεί η Τράπεζα της Ελλάδος, πρέπει να είναι ισχυρές και ξεκάθαρες:

1. Υψηλά πρόστιμα, της τάξεως του 15%, για όσες τράπεζες δεν διαθέτουν τουλάχιστον το 50% των χορηγήσεών τους σε επιχειρήσεις.
2. Κατανομή τουλάχιστον του 80% των χορηγήσεων αυτών υπέρ μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
3. Κατανομή τουλάχιστον του 70% των χορηγήσεων προς επιχειρήσεις σε μεταποιητικές επιχειρήσεις, εξαιρουμένης της εστίασης.

Καταλαβαίνω ότι τέτοια ριζοσπαστικά μέτρα προκαλούν ανατριχίλα αγανακτήσεως στο οικονομικό επιτελείο της κυβερνήσεως, προεξάρχοντος του αρμοδίου, περί τραπεζών, υφυπουργού. Αυτός, όμως, αντί να κόπτεται μην γίνει bad-bank και χάσουν τα funds τη δουλειά τους, καλά θα έκανε να ασχοληθεί με τα πραγματικά προβλήματα, όπως αυτά που περιγράψαμε.

Αν ο κ. υφυπουργός δεν θέλει ή δεν μπορεί να το αντιληφθεί, μάλλον θα πρέπει να το κάνει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ο οποίος, είμαι βέβαιος, έχει πληροφορηθεί την δριμεία κριτική που ασκείται στην οικονομική του πολιτική ακόμη και από σχολιαστές φιλικώς προσκείμενους όχι μόνον στη ΝΔ, αλλά και στον ίδιο! Είναι θέμα χρόνου να λήξει η καραντίνα και τότε η κατάσταση στην αγορά θα είναι εκτός ελέγχου. Το φαινόμενο των κλειστών επιχειρήσεων και των πτωχεύσεων θα πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας και τότε θα είναι πολύ αργά.