Η “σουλτάνα” της τουρκικής οικονομίας

Μετά τον επαναφορά του Μεχμέτ Σιμσέκ ως υπουργού Οικονομικών της Τουρκίας , ο επανεκλεγείς πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν διόρισε την Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν, 44 ετών, διοικητή της Κεντρικής Τραπέζης της χώρας (ΤΚΤ) στην προσπάθεια του να ανακόψη την κατηφόρα της τουρκικής λίρας και την άνοδο του πληθωρισμού.

Η Ερκάν έχει τουρκική και αμερικανική υπηκοότητα. Είναι ανύπανδρος κι άτεκνος. Έχει σπουδάσει στο Πρίνστον μαθηματικά και risk management (Phd στη διαχείρiση επιχειρηματικών κινδύνων).Υπήρξε επί δεκαετία στέλεχος της Goldman Sachs, μέλος της διοικήσεως της πτωχευσάσης τον περασμένο Μάρτιο, First Republic Bank για δύο χρόνια και επί εξάμηνον, της κτηματικής εταιρίας Greystars απ’ όπου απoχώρησε.

Δεν έχει σπουδάσει Οικονομικά και δεν γνωρίζει την “τέχνη” του κεντρικού τραπεζίτη. Ωστόσο επελέγη από τον Ερντογάν με σκοπό να αποκαταστήσει το κύρος της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας στις διεθνείς χρηματαγορές, πράγμα όχι εύκολο στο χαμηλό επίπεδο που ευρίσκεται σήμερα, έπειτα από μία τετραετία ετερορθοδόξου νομισματικής πολιτικής, η οποία μείωσε κατά 8,5 ποσοστιαίες μονάδες τα επιτόκια για να χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό, που όμως έφτασε το 80% και κυμαίνεται στο 40% επί του παρόντος.

Μία μικρά αύξηση των επιτοκίων και ελαφρά υποχώρηση του πληθωρισμού είναι τεχνικώς εφικτή αλλά η “διαχείριση του ρίσκου” επί 20ετίαν προέδρου Ερντογάν δύσκολη. Ο Ερντογάν προσφάτως επανεξελέγη με το 52% των ψήφων του τουρκικού λαού για άλλα πέντε χρόνια, με απέναντι του για πρώτη φορά ηνωμένη αντιπολίτευση, που απέτυχε μεν να τον ανατρέψει μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά πήρε 48% των ψήφων. Είχε προηγηθεί και στρατιωτικό πραξικόπημα το 2016 που κατέληξε σε φιάσκο. Ο Ερντογάν πιστεύει στο κισμέτ του και θεωρεί την Αμερική το μεγαλύτερο ρίσκο του…

Τι θα κάνει η Ερκάν

Η τουρκική οικονομία ευρίσκεται βεβαίως σε κακή κατάσταση. Τα συναλλαγματικά της αποθέματα εξαντλούνται στην προσπάθεια να μετριασθεί η υποτίμηση της λίρας. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξάνεται. Οι δαπάνες στεγάσεως των σεισμοπλήκτων του Φεβρουαρίου που άφησε πίσω του 60.000 νεκρούς, είναι τεράστιες. Η αγροτική παραγωγή έχει μειωθή 15% εφέτος. Τα τοκοχρεωλύσια του εξωτερικού χρέους πνίγουν την Τουρκία και σαν να μην αρκούσαν όλα αυτά, η κυβερνητική εγγύηση των λαϊκών καταθέσεων από την υποτίμηση της λίρας, επιβαρύνει δυσαναλόγως το έλλειμα του κρατικού προϋπολογισμού που πρέπει να αναθεωρηθή εφέτος με διψήφιο ποσοστό.

Δεν είναι γνωστή ποια προτεραιότητα δίδεται στη νομισματική πολιτική και ποία στην δημοσιονομική αλλά ο πολιτικός χρόνος πιέζει καθώς τον Μάρτιο του 2024 προβλέπονται δημοτικές εκλογές στην Τουρκία και η Ερκάν θα πρέπει να φέρει γρήγορα αποτελέσματα στο δίπολο υποτιμήσεως της λίρας και πληθωρισμού που πάνε χέρι-χέρι. Διαφορετικά θα χαθούν όλοι οι δήμοι για τον Ερντογάν.

Όλα τώρα εξαρτώνται από την εξωτερική πολιτική του. Εάν συμφιλιωθεί με την Δύση, πιθανόν να κληθεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την διάσωση της τουρκικής οικονομίας. Πάντως, η Ερκάν δεν είναι τόσον αφελής να αναλάβει τόσο μεγάλο προσωπικό ρίσκο εάν δεν έχει κάποιας μορφής διαβεβαίωση ότι η Τουρκία δεν θα αφεθεί να χρεοκοπήσει.

Η εγγύηση αυτή, όμως, δεν συμβιβάζεται με την πρόσφατη διαπίστωση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ ότι η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε απειλή δια την διεθνή ειρήνη. Άρα κάτι μπορεί να προκύψει από την διαχείριση του “πολιτικού ρίσκου” από την Τουρκοαμερικανίδα τραπεζίτη.