Η θετική ατζέντα Δένδια-Τσαβούσογλου

H επίσκεψη του Νίκου Δένδια στην Άγκυρα σημαδεύτηκε από την ανοιχτή αντιπαράθεση με τον Τούρκο ομόλογό του, την οποία ο ίδιος ο Τσαβούσογλου προκάλεσε με την επανάληψη των παράλογων τουρκικών αιτιάσεων. Οι συζητήσεις του Έλληνα υπουργού και της ελληνικής αντιπροσωπείας περιείχαν όμως και “θετική ατζέντα”, στο πλαίσιο της σαφούς βούλησης της ελληνικής κυβέρνησης, όπως σημειώνει το υπουργείο Εξωτερικών.

Συνηθισμένος στην αφωνία των Ευρωπαίων αξιωματούχων, όταν επισκέπτονται την Άγκυρα, ο Τσαβούσογλου θεώρησε προφανώς ότι μπορούσε και στις κοινές δηλώσεις με τον Έλληνα ομόλογό του να συνεχίζει ανενόχλητος το παράλογο τουρκικό αφήγημα για την κατάσταση στην περιοχή. Έπεσε όμως πάνω  στην αποφασιστικότητα του Νίκου Δένδια και τίναξε στον αέρα την όποια προσέγγιση επιχειρήθηκε νωρίτερα στις συζητήσεις και με τον πρόεδρο Ερντογάν.

Με τις εικόνες της έντονης αντιπαράθεσης Δένδια-Τσαβούσογλου να κάνουν τον γύρο του κόσμου, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έκρινε ότι, χωρίς να παρακαμφθούν οι διαφωνίες, πρέπει να επισημανθεί και το τμήμα εκείνο των ελληνοτουρκικών επαφών που αποσκοπεί στην προώθηση μιας θετικής ατζέντα στις σχέσεις με την Τουρκία. Αυτός ο διττός χαρακτήρας εμπεριέχεται άλλωστε και στην ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της Τουρκίας, αν και τις περισσότερες φορές υπερτονίζεται από τους Ευρωπαίους με αντίκτυπο στην τουρκική προκλητικότητα.

Είχε και θετική ατζέντα

Μια “ θετική ατζέντα”, ιδιαίτερα στον οικονομικό και εμπορικό τομέα, μπορεί να συνεισφέρει στην εμπέδωση ενός κλίματος αποκλιμάκωσης και βελτίωσης των σχέσεων των δύο χωρών εκτιμά το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Σε αυτό η ελληνική πλευρά συνυπολογίζει προφανώς και τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει το τελευταίο διάστημα η τουρκική οικονομία, εξαιτίας της πανδημίας αλλά και των γεωπολιτικών επιλογών του Ερντογάν.

Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών  πρότεινε μάλιστα 15 σημεία συνεργασίας με την Τουρκία, στον οικονομικό τομέα. Ανάλογες προτάσεις έγιναν βεβαίως και από την τουρκική πλευρά. Παραλλήλως, εξετάσθηκε η ενίσχυση των επαφών μεταξύ των δύο λαών και στο πλαίσιο αυτό οι δύο πλευρές αντάλλαξαν απόψεις προς αυτή την κατεύθυνση. Η όποια εξέλιξη πάντως, στα ζητήματα αυτά, θα πρέπει να αναμένεται για το διάστημα μετά την πανδημία, καθώς τότε θα μπορούσε να ξεκινήσει η υλοποίηση των όποιων σχεδίων.

Στην ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο, αφού επισημαίνει την προσήλωση της χώρας μας στο Διεθνές Δίκαιο και στις Ευρωπαϊκές αξίες και το γεγονός ότι προβλήματα με την Τουρκία υπάρχουν τόσο σε διμερές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τονίζει ότι «υπάρχει σαφής βούληση της κυβέρνησης Μητσοτάκη για την προώθηση μιας θετικής ατζέντας στις σχέσεις των δύο χωρών και ενός φάσματος συνεργασίας». Στην επίσκεψη του και τις επαφές του Νίκου Δένδια στην Τουρκία τονίστηκε αυτή η διάσταση. Στην ελληνική αντιπροσωπεία μετείχε άλλωστε και ο Υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για την Οικονομική Διπλωματία, Κώστας Φραγκογιάννης, ο οποίος εξειδίκευσε στην τουρκική πλευρά το πλαίσιο αυτής της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας.

Οι εμπορικές σχέσεις

Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η οικονομική και εμπορική διάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων είχε τονιστεί και κατά την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα, επί πρωθυπουργίας Τσίπρα. Και τότε πάντως, μέσα σε ένα κλίμα επίσης έντονης ανοιχτής αντιπαράθεσης, ο Τούρκος πρόεδρος το προσπέρασε για να πάει στο θέμα που τον “έκαιγε” και δεν ήταν άλλο από την παροχή από την Ελλάδα ας΄υλου στους οκτώ Τούρκους στρατιωτικούς που αυτομόλησαν.

Ποια είναι όμως σήμερα η πραγματική εικόνα των ελληνοτουρκικών εμπορικών σχέσεων, εν μέσω πανδημία και υπό το πρίσμα των προβλημάτων που προκαλεί στην τουρκική οικονομία η πίεση στην λίρα; Σύμφωνα με τα στοιχεία του Φεβρουαρίου, το εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας-Τουρκίας παρέμεινε ελλειμματικό για την χώρα μας, το 2020, και διευρύνθηκε κατά 112,7% σε σχέση με το 2019.

Μάλιστα, όπως ανέφερε (τον Φεβρουάριο)  το ενημερωτικό δελτίο του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στην Άγκυρα, οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας κατέγραψαν πτώση 24% την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα το 2019. Η πτώση αυτή αποδίδεται βέβαια στην πανδημία, περιλαμβάνει ωστόσο χρονικά ένα μεγάλο διάστημα έντασης, από τα γεγονότα του Έβρου, την περαιτέρω όξυνση στην Κύπρο, και τις απειλές στο Καστελλόριζο.

Πάντα με βάση τα στοιχεία του Φεβρουαρίου, το εμπορικό ισοζύγιο παρέμεινε ελλειμματικό για την Ελλάδα, καθώς διαμορφώθηκε στα 182,7 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας εύρος 112,7% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019. Στο συγκεκριμένο μάλιστα εξάμηνο, οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν στα 968,8 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας πτώση 28,4%.

Αυτή η εξέλιξη έφερε την Τουρκία στην έκτη θέση των χωρών – προορισμών των ελληνικών προϊόντων, από την τέταρτη που ήταν το 2019. Μειωμένες κατά 19,9% ήταν όμως το ίδιο διάστημα και οι ελληνικές εισαγωγές από την Τουρκία, οι οποίες ανήλθαν στα 1,15 δισ. Ευρώ και έφεραν την γείτονα στην 13^η θέση των χωρών-προμηθευτών της Ελλάδας από την δέκατη που ήταν το 2019.

Σημειώνεται ότι, το 2020, συνολικά οι τουρκικές εξαγωγές σημείωσαν πτώση 6,9%, έναντι αύξησης  των εισαγωγών κατά 4,3%, γεγονός που είχε αρνητική επίδραση στο εμπορικό ισοζύγιο της γειτονικής χώρας. Το εμπορικό έλλειμμα σημείωσε ετήσια αύξηση 69% και διαμορφώθηκε στα 49,9 δισ. δολάρια. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι από τα 169,48 δισ. δολάρια ΗΠΑ που ήταν οι συνολικές τουρκικές εξαγωγές για το 2020, περίπου τα 70 απορροφήθηκαν από αγορές της ΕΕ. Σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας παρέμεινε σε, και το 2020, η Γερμανία.