Η υποφώσκουσα σύγκρουση Μακρόν – Βερολίνου

Έντονη δυσαρέσκεια έχει ξεσπάσει στη Γερμανία με αφορμή την απρόσμενη συνέχιση της πολιτικής λιτότητας από τον σοσιαλδημοκράτη υπουργό Οικονομικών Όλαφ Σολτς, με τη συνέχιση της λογικής των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και των ελάχιστων επενδύσεων. Οι επικρίσεις κάνουν λόγο για «εκλογική απάτη» με αποτέλεσμα να δημιουργείται ρήγμα στους κόλπους του ούτως ή άλλως ευρισκόμενου σε ελεγχόμενη κρίση Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD).

Ενδεχομένως αυτή η ένταση να είναι η απαρχή μιας ευρύτερης πολιτικής κρίσης που θα κλονίσει το Βερολίνο, καθώς τα γερμανικά πλεονάσματα θα δεχθούν έντονες πιέσεις από πολλές πλευρές στο επόμενο διάστημα και θα θέσουν σε δοκιμασία τον ρόλο της Γερμανίας στην Ευρωζώνη. Τα γερμανικά δημοσιονομικά και εμπορικά πλεονάσματα, από τα οποία αντλεί ισχύ το Βερολίνο εισέρχονται σε μια φάση τριπλής πίεσης και κατά πάσα πιθανότητα θα προκαλέσουν εξελίξεις.

Η πρώτη πηγή πίεσης είναι η εσωτερική που προαναφέραμε. Στο SPD που στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου περιορίστηκε στο 25%, καθίσταται σαφές πως στις επόμενες εκλογές η συρρίκνωση θα συνεχιστεί σε σημείο που να κινδυνεύει να χάσει τη δεύτερη θέση. Οι αλλαγές που έγιναν προεκλογικά με τον Μάρτιν Σουλτς δεν οδήγησαν πουθενά, παρά στην αναγκαστική συμμετοχή στον Μεγάλο Συνασπισμό, αλλά και στην αποκάλυψη των προσωπικών φιλοδοξιών που οδήγησαν στην παραίτηση Σουλτς.

Η Αντρέα Νάλες

Πριν δυο εβδομάδες εκλέχτηκε στην ηγεσία του κόμματος η Αντρέα Νάλες, από την αριστερή πτέρυγα του SPD, παλιά ευνοούμενη του Όσκαρ Λαφοντέν, τον οποίο όμως δεν ακολούθησε στο Die Linke. Ισχυρή προσωπικότητα, με μεγάλη πολιτική εμπειρία, ήταν η υπουργός στην προηγούμενη κυβέρνηση Μέρκελ που εφάρμοσε το κατώτατο ωρομίσθιο των 8,5 ευρώ.

Η Νάλες είναι προφανές ότι δεν θα αφήσει το κόμμα της στη σκιά της Μέρκελ, όπως συνέβη στην προηγούμενη τετραετία, αλλά θα περάσει συστηματικά στην γερμανική κοινή γνώμη ότι θεωρήσει θετικό από το έργο των υπουργών του SPD. Στο πλαίσιο αυτό θα δυσκολευτεί να καταπιεί τις κυβερνητικές δικαιολογίες ότι ο Σολτς εφαρμόζει υγιή και υπεύθυνη πολιτική και ότι απλώς υπάρχει υπεραπόδοση φόρων.

Εκεί είναι μάλλον λογικό η Νάλες να πιέσει για χαλάρωση της λιτότητας. Και αν δεν πετύχει, κάτι που θα γίνει αισθητό από την κοινωνία, θα πιέσει πολιτικά τη Μέρκελ για αλλαγή πολιτικής. Η αλλαγή αυτή θα επισφραγισθεί με την ανάληψη του χαρτοφυλακίου του Σολτς από κάποιον άλλον, ή ακόμη και την ίδια. Παρενθετικά, κάπου εδώ υπεισέρχεται και η διαχείριση του ζητήματος του ελληνικού χρέους που συζητείται έντονα στη Γερμανία, καθώς μία σημαντική μερίδα αντιλαμβάνεται πως δεν μπορεί να συνεχιστεί η εκβιαστική και τιμωρητική πολιτική εις βάρος της Ελλάδας.

Οι δασμοί Τραμπ

Η δεύτερη πηγή πιέσεων, που επικεντρώνεται κυρίως στα εμπορικά πλεονάσματα, είναι ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ. Η αναστολή των δασμών στο χάλυβα 25% και στο αλουμίνιο 10% έληξε και μένει να δούμε πως θα εφαρμοστούν στην ΕΕ. Οι δασμοί αυτοί θα θέσουν σε δοκιμασία τη γερμανική σιδηροβιομηχανία και αυτοκινητοβιομηχανία που είναι στο στόχαστρο του Τραμπ.

Η υποδοχή της καγκελαρίου Μέρκελ από τον πρόεδρο Τραμπ ήταν μάλλον ψυχρή και επανεπιβεβαίωσε τις διαφορετικές θέσεις των δύο πλευρών. Η αντιδιαστολή, άλλωστε, με την λαμπρή υποδοχή που ο Αμερικανός πρόεδρος επεφύλαξε στον Γάλλο ομόλογό του Εμμανουέλ Μακρόν, δείχνει πως οι ΗΠΑ θα πιέσουν την Γερμανία σε πολλά επίπεδα.

Ιδιαίτερα θα την πιέσουν στο ζήτημα των αμυντικών δαπανών, οι οποίες στην περίπτωση της Γερμανίας κινούνται μόλις στο 1,1% του ΑΕΠ της έναντι του προβλεπόμενου 2% για τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Αφήνοντας εκτός δασμολογικής τιμωρίας τις γαλλικές σαμπάνιες, ο Τραμπ θα επιδιώξει να περιορίσει δραστικά το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα των 64 δισ. δολαρίων έναντι της χώρας του, τερματίζοντας το μεταπολεμικό ευνοϊκό καθεστώς που οι Αμερικανοί δημιούργησαν, προκειμένου να αναστηθεί η Γερμανία ως αντίβαρο στην τότε σοβιετική επέκταση.

Ο παράγοντας Μακρόν

Η τρίτη πηγή πιέσεων στα γερμανικά πλεονάσματα που ενδεχομένως να αποδειχθεί και η πιο ισχυρή, είναι ο Γάλλος πρόεδρος. Οι προτάσεις Μακρόν για την αναδιάρθρωση της Ευρωζώνης αποβλέπουν στον εκδημοκρατισμό της και στον έλεγχο της γερμανικής αυθαιρεσίας, που δημιουργεί προβλήματα όχι μόνο στην Ιταλία και στον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά και στην ίδια τη Γαλλία.

Γι’ αυτό και το Βερολίνο αντιδρά. Ξεκίνησε με την γνωστή υποκριτικά τακτική «να μελετήσουμε τις σπουδαίες προτάσεις Μακρόν», όσο είχαν υπηρεσιακή κυβέρνηση. Ο Μεγάλος Συνασπισμός δεν έγινε από το φόβο της ανόδου του ευερωσκεπτικιστικού κόμματος “Εναλλακτική για τη Γερμανία”, αλλά για να εμποδιστεί η δυναμική Μακρόν που βρήκε χώρο ενός εξαμήνου για να αλωνίσει.

Τώρα, ενάμισι μήνα πριν από τις κοινές γαλλογερμανικές προτάσεις για την Ευρωζώνη, το Βερολίνο λέει όχι σε όλα. Ζητάει να περνούν οι αλλαγές από την έγκριση του γερμανικού Κοινοβουλίου αντί ενός Κοινοβουλίου της Ευρωζώνης. Έτσι θα μπορεί να μπλοκάρει την πλειοψηφία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης ποιεί τη νήσσαν σε ότι αφορά την εγγύηση των καταθέσεων μέχρι 100.000 ευρώ για να προχωρήσει η τραπεζική ενοποίηση.

Ο Γάλλος πρόεδρος ξέρει ότι με την βοήθεια και των Αμερικανών μπορεί να διαμορφώσει πλειοψηφίες απέναντι στην ομάδα των έξι, της οποίας ηγείται το Βερολίνο. Παρενθετικά να θυμίσουμε ότι ο Μακρόν είχε παραιτηθεί από υπουργός στην κυβέρνηση Βαλς, αντιδρώντας στην πολιτική επικυριαρχίας του Βερολίνου. Συνεπώς, στο επόμενο διάστημα ο γαλλογερμανικός άξονας θα δοκιμαστεί στο πλαίσιο της αναδιανομής της εξουσίας στο πλαίσιο της Ευρωζώνης.

Ο κρυφός άσσος του Μακρόν

Ο Μακρόν έχει ένα κρυφό άσσο. Τα «άγνωστα» γερμανικά πλεονάσματα που ανεπίσημα μετρώνται πολύ παραπάνω από το πλαφόν του 6% του ΑΕΠ που θέτει η ΕΕ, δεδομένου ότι στο περίπλοκο και αδιαφανές σύστημα των γερμανικών lander κρύβονται πολλά νούμερα. Όπως, λοιπόν έβαλε η Μέρκελ την Ολλανδία να δηλώσει πως απορρίπτει τις προτάσεις Μακρόν, μπορεί και ο Γάλλος πρόεδρος να βάλει κάποια άλλη χώρα να ζητήσει πολλαπλό έλεγχο των γερμανικών πλεονασμάτων, της γερμανικής οικονομίας και των τραπεζών από τη Eurostat, το Ευρωκοινοβούλιο και ίσως ένα ανεξάρτητο auditor. (Σ.Σ: προ ημερών έγινε μια απίστευτη μεταβίβαση 35 δισ. ευρώ προς ένα μεγάλο χρηματιστήριο από την Deutsche Bank που ανακλήθηκε. Ήταν μια απλή γερμανική γκάφα ή κάτι άλλο;).

Υπάρχουν σοβαροί λόγοι, αλλά και ενδείξεις, που παραπέμπουν σε μια ισχυρή γαλλογερμανική αντιπαράθεση, η οποία άλλωστε εξυπηρετεί τον Μάκρον στην αντιμετώπιση του τεραστίου κύματος αντιδράσεων που αντιμετωπίζει στο εσωτερικό της Γαλλίας.

ΥΓ: Στο πλαίσιο αυτό, η παράταση της ιταλικής πολιτικής εκκρεμότητας αποτελεί μαζί με αυτή των διαπραγματεύσεων του Brexit καλή ευκαιρία για αναβολή πολλών αναγκαίων αλλαγών. Κάτι που εξυπηρετεί το Βερολίνο. Δεν είναι τυχαίο που επανεμφανίστηκε στο προσκήνιο ο Μπέμπε Γκρίλο για να επαναφέρει το ζήτημα του δημοψηφίσματος με το ερώτημα της αποχώρησης από την Ευρωζώνη…