Και τα ελληνικά λιμάνια στο κέντρο του ψυχρού πόλεμου ΗΠΑ-Κίνας

Διακηρυγμένος στόχος των ΗΠΑ είναι να περιοριστεί η «κινεζική επιρροή μέσω του λιμανιού του Πειραιά», κατά την έκφραση της Αμερικανίδας πρέσβεως κ. Γκιλφόϊλ σε συνέντευξή της στον “Αντέννα”, προσθέτοντας ότι «υπάρχουν τρόποι να παρακαμφθεί, να βρεθεί λύση (εν. για τον περιορισμό της κινέζικης επιρροής). Είτε επιδιώκοντας την αύξηση της απόδοσης σε άλλες περιοχές, ή ίσως κάποια μέρα βγει [ο ΟΛΠ] προς πώληση».

Καθώς, όμως, η πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών του ΟΛΠ από την κρατική κινέζικη COSCO δεν φαίνεται στον… ορίζοντα, η συζήτηση επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της γειτονικής Ελευσίνας και άλλων περιοχών, καθώς οι ΗΠΑ φέρονται να έχουν αυξημένο ενδιαφέρον για τη Θεσσαλονίκη και τον Βόλο.

Η νέα πρέσβης των ΗΠΑ επανήλθε στο ζήτημα μιλώντας στο συνέδριο Greece Talks του Travel.gr και της εφημερίδας “Πρώτο Θέμα”, όπου προανήγγειλε επίσκεψη στην Ελλάδα του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, που θεωρείται από τους υπέρμαχους της σκληρής γραμμής απέναντι στη Κίνα.

Το ενδιαφέρον της πρέσβεως για την υπόθεση επισφραγίστηκε πολύ σύντομα καθώς τη Τρίτη 18/11 συναντήθηκε με τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο, με βασικό θέμα την διεύρυνση των δραστηριοτήτων της ΟΝΕΧ, ιδιοκτήτριας των ναυπηγείων Ελευσίνας, με τη συμμετοχή της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας των ΗΠΑ, DFC, διαμορφώνοντας τον λιμενικό χώρο τους σε ενεργειακό, εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο.

Η αναγκαία νομοθετική ρύθμιση προωθήθηκε την ίδια μέρα στη Βουλή και εντάχθηκε ως άρθρο (το 52) σε νομοσχέδιο του Υπουργείου που συζητείται στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου. Όπως εξήγησε ο υπουργός η ρύθμιση δίνει «τη δυνατότητα να επεκτείνει τις δραστηριότητές της εκτός από την ναυπηγική βιομηχανία και στον εμπορικό, διαμετακομιστικό, λιμενικό, ενεργειακό και αμυντικό τομέα».

«Η παρέμβαση κρίνεται κρίσιμη για την ενίσχυση της λειτουργικής συνοχής μεταξύ των ναυπηγικών εγκαταστάσεων και των λιμενικών υποδομών, δεδομένου ότι οι διεθνείς τάσεις στην αμυντική βιομηχανία, στο θαλάσσιο εμπόριο, στην εφοδιαστική αλυσίδα (logistics) και στις ενεργειακές μεταφορές απαιτούν ολοκληρωμένες υπηρεσίες», αναφέρεται σε σύνοψη στόχων του άρθρου, που συνοδεύει το νομοσχέδιο.

«Με τον τρόπο αυτό, διευρύνεται και ενισχύεται η δραστηριότητα των ναυπηγείων μέσω της δυνατότητας συνδυασμού των με συναφείς δραστηριότητες, (…) με την ανάγκη αναβάθμισης του ρόλου των ναυπηγικών και συναφών υποδομών ως κόμβων παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών προς τη ναυτιλία, την άμυνα και την ενέργεια».

Η σύμβαση για την 6η προβλήτα

Την επόμενη μέρα (19/11) ήρθε η πρώτη επίσημη αντίδραση από την Πρεσβεία της Κίνας με τον εκπρόσωπο Τύπου της Πρεσβείας να μέμφεται την Αμερικανίδα πρέσβη για τις δηλώσεις της λέγοντας πως έκανε «κακόβουλη συκοφάντηση της φυσιολογικής σινοελληνικής εμπορικής συνεργασίας και σοβαρή παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας».

Ταυτόχρονα, ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) ανακοίνωσε την υπογραφή της σύμβασης με κατασκευαστική εταιρεία για την επέκταση της 6ου προβλήτας, ένα κρίσιμο έργο, για την αναβάθμιση των δυνατοτήτων εξυπηρέτησης πλοίων κοντέινερ. Το έργο προβλεπόταν ως υποχρεωτική επένδυση στη σύμβαση παραχώρησης του ΟΛΘ και είχε καθυστερήσει.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται μια περίοδο, όπου εξελίσσεται η διαγωνιστική διαδικασία για την αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου για τη δημιουργία του δεύτερου μεγαλύτερου κέντρο logistics στην Ελλάδα, για το οποίο υπάρχει αμερικανικό ενδιαφέρον. Αντίστοιχο ενδιαφέρον υπάρχει και για το λιμάνι του Βόλου, για το οποίο σύμφωνα με δημοσιεύματα του ηλεκτρονικού οικονομικού Τύπου oι Αμερικανοί, μέσω DFC, πιέζουν για την επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, θεωρώντας το λιμάνι κομβικής σημασίας για τη διαμόρφωση ενός εναλλακτικού άξονα μεταφορών στην Κεντρική Ελλάδα.

Σύμφωνα με ίδια δημοσιεύματα το θέμα τέθηκε πρόσφατα και στο Μέγαρο Μαξίμου από στελέχη της αμερικανικής κρατικής επενδυτικής τράπεζας DFC, οι οποίοι «κατέστησαν σαφές ότι η αμερικανική πλευρά βλέπει τον κλάδο των logistics ως κρίσιμο πεδίο συνεργασίας με την Ελλάδα. Το μήνυμα ήταν διπλό: αφενός στήριξη στα υφιστάμενα projects σε Γκόνου και Θριάσιο και αφετέρου έντονο ενδιαφέρον για νέες ευκαιρίες, με πρώτο στη λίστα τον λιμένα Βόλου».

Η κυβέρνηση και τα λιμάνια

Σε αυτό το περιβάλλον, με την κλιμακούμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας, η κυβέρνηση επιδιώκει να αξιοποιήσει επικοινωνιακά την “επενδυτική καταιγίδα”, αλλά γίνεται φανερή και η προσπάθεια ισορροπίας ανάμεσα στους δύο οικονομικούς κολοσσούς.
Η επίσημη τοποθέτηση εκφράστηκε(18/11) από την εκπρόσωπο του Υπουργείου Εξωτερικών Λάνα Ζωχιού όταν ρωτήθηκε στην ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών.

Συγκεκριμένα, η κ. Ζωχιού επανέλαβε την πρωθυπουργική αναφορά ότι «το λιμάνι του Πειραιά, το 67% του λιμένος, παραχωρήθηκε στους Κινέζους κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα και ήταν οι μόνοι, οι οποίοι κατέθεσαν προσφορά» και έδωσε διαβεβαιώσεις και προς τις δύο κατευθύνσεις. Προς τις ΗΠΑ ότι «δεν τίθεται θέμα ευθυγράμμισης με τις ΗΠΑ ως στρατηγικό εταίρο σε θέματα που αφορούν την προστασία των κοινών μας συμφερόντων» και προς την Κίνα ότι «η Ελλάδα σέβεται τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί στο παρελθόν».

Επίσης, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης σε συνέντευξή του στο Blue Sky, που συνέδεσε τις αμερικανικές επενδύσεις στην Ελευσίνα με τις συμφωνίες για τις εξορύξεις, προφανώς για να τονίσει τη σημασία τους, πρόσθεσε πως «η χώρα μας δεν μπορεί να αποκρούει προτάσεις». Ωστόσο, θέλοντας να ρίξει τους τόνους απέναντι στη Κίνα είπε πως «ο Πειραιάς είναι ένα λιμάνι για κοντέινερς σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αντιλαμβάνομαι ότι η ιδέα για την Ελευσίνα, (…) αφορά περισσότερο τα λεγόμενα χύδην φορτία, τα bulk carriers, έτσι ώστε να υπάρξει εξειδίκευση και σε ένα άλλο τομέα. Άρα το ένα [λιμάνι] δεν αποκλείει το άλλο».

Προφανώς, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης γνωρίζει ότι τα χύδην φορτία (άνθρακας, μεταλλεύματα, σιτηρά κ.α.) είναι ελάχιστα στον ελληνικό χώρο και όπως όλοι αναφέρουν στο Θριάσιο, στον χώρο του ναυπηγείου και σε συνδυασμό με το εμπορευματικό κέντρο, θα δημιουργηθεί ένα κέντρο διαμετοκόμισης, προφανώς για κοντέινερ, με τα οποία διακινείται πλέον σχεδόν το σύνολο των αγαθών.

Τι γίνεται στην Ελευσίνα

Σε αυτό το σημείο να πούμε ότι ο σχεδιασμός για την Ελευσίνα, ώστε να διαμορφωθεί και να λειτουργήσει ένα πλήρες εμπορευματικό κέντρο, έχει ορίζοντα τετραετίας. Όπως έχει φανεί οι λιμενικές εγκαταστάσεις θα δημιουργηθούν σε μια έκταση 440 στρεμμάτων, που βρίσκεται μεταξύ του ναυπηγείου Ελευσίνας και του υπάρχοντος λιμανιού, για το οποίο (μέχρι τώρα) δεν υπάρχει πρόβλεψη παραχώρησης.

Οι νέες λιμενικές εγκαταστάσεις, που θα διαμορφωθούν, με χρηματοδότηση από την DFC (πιθανόν πρόκειται για τη εγκεκριμένη χρηματοδότηση των 125 εκατομμυρίων δολαρίων προς την ΟΝΕΧ, ιδιοκτήτρια του ναυπηγείου), θα συνδεθούν με το εμπορευματικό κέντρο του Θριάσιου. Σύμφωνα με δημοσιεύματα οικονομικών site το έργο της κατασκευής του κέντρου ανατέθηκε από το κοινοπρακτικό σχήμα Goldair-ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, σε τεχνική εταιρεία με 4ετές ορίζοντα ολοκλήρωσης (σταδιακά), με στόχο την έναρξη λειτουργίας του project των 265.000 τ.μ.

Σύμφωνα με άλλα δημοσιεύματα η χρηματοδότηση του έργου, που υπολογίζεται στα 260 εκατομ. ευρώ, θα πραγματοποιηθεί από κοινού από την DFC και την Τράπεζα Πειραιώς. Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της κατασκευής των αναγκαίων υποδομών για τη λειτουργία του νέου εμπορευματικού κέντρου ανακοινώθηκε και η κατασκευή του οδικού τριπλού κόμβου του Σκαραμαγκά, ένα έργο “παγωμένο” εδώ και 20 χρόνια.

«Είναι ειδικά χρήσιμο και ενόψει της λειτουργίας του Θριασίου, που από το 2026 επιτέλους αποκτά ζωή», είχε πει σε δηλώσεις του  ο
αναπληρωτής υπουργός Κώστας Κυρανάκης κατά την ανακοίνωση της προκήρυξης του διαγωνισμού για την κατασκευή του έργου.
Το οδικό έργο προϋπολογισμού 70 εκατομ. € αναμένεται να ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια.