Κινδυνεύει ο ελληνικός εφοπλισμός από τον κινεζικό δράκο;

Το 1943 ο εμπορικός στόλος της Ελλάδας είχε μειωθεί δραματικά εξαιτίας του πολέμου. Οι εφοπλιστές που είχαν απομείνει με ελάχιστα πλοία, πρότειναν μέσω της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον, να της παραχωρηθούν ορισμένα από τα νεοκατασκευαζόμενα πλοία τύπου «Liberty». Στις 7 Ιανουαρίου 1947, με παρέμβαση του Αμερικανού ναυάρχου Smith της αμερικανικής Ναυτιλιακής Επιτροπής, παραχωρήθηκαν 100 πλοία τύπου Liberty στην Ελλάδα. Οι Αμερικανοί αποφάσισαν να δώσουν αυτά τα πλοία στην Ελλάδα λίγο πριν τον Εμφύλιο Πόλεμο.

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνέβαλαν ουσιαστικά όχι μόνον στην ελληνική αλλά και στην αμερικανική οικονομία, καθώς από το 1948 μέχρι και το 1960 έκαναν παραγγελίες μεγάλων δεξαμενόπλοιων σε ναυπηγεία των ΗΠΑ. Ο ελληνικός εφοπλισμός, με την τεράστια μεταφορική δυνατότητα που διαθέτει σε προϊόντα και πρώτες ύλες, αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό γεωπολιτικό εργαλείο ήπιας ισχύος. Μη ξεχνάμε τη φράση του Περικλή: «Μέγα το της θαλάσσης κράτος».

Ως εκ τούτου, ο ελληνικός εφοπλισμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ελληνικές γεωστρατηγικές «υποδομές». Ίσως δεν είναι τυχαίο το γεγονός της επίθεσης που δέχτηκε στο παρελθόν ο ελληνικός εφοπλισμός από συγκεκριμένο γεωπολιτικό «κέντρο». Η όλο και μεγαλύτερη διείσδυση των κινεζικών κρατικών εταιρειών στις αγορές της Δύσης μέσω επιθετικών εξαγορών (hostile takeover) Δυτικών εταιρειών είναι σχεδόν αδιαμφισβήτητο γεγονός. Η Ευρώπη υπήρξε αρκετά αφελής όσο αφορά τη συγκεκριμένη κινεζική στρατηγική. Ωστόσο, είχαμε επισημάνει τους κινδύνους.

Ήδη έχουν αρχίσει να εκφράζονται οι ανησυχίες της Δύσης, καθώς, όπως φαίνεται, δεν πρόκειται απλώς για εμπορικές συναλλαγές, αλλά για στρατηγικό σχέδιο του Πεκίνου το οποίο θέλει να ελέγξει σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της Δύσης (λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμους, εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και ενέργειας, ορυχεία κρίσιμων ορυκτών κλπ.). Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία εμπεριέχουν γεωστρατηγική διάσταση. Αυτή είναι η Μεγάλη Στρατηγική (Grand/High Strategy) της Κίνας.

Η Κίνα ως νεο-αποικιοκρατική δύναμη

Ο Κινέζος ηγέτης κ. Xi Jinping το 2018 δήλωσε ότι από εδώ και στο εξής «η Κίνα θα έχει λόγο για όλα τα διεθνή θέματα». Πρόκειται απλώς γα την επίσημη επιβεβαίωση μίας κατάστασης η οποία υφίσταται π.χ. στην Αφρική πολλά χρόνια: η Κίνα έχει πατήσει το πόδι της στους αφρικανικούς ορυκτούς πόρους εδώ και δεκαετίες. Ο κ. Jinping με λίγα λόγια δήλωσε ότι η Κίνα μετατρέπεται επισήμως σε ιμπεριαλιστική νεο-αποικιοκρατική δύναμη. Η δήλωση αυτή σημαίνει επισήμως το τέλος του κινεζικού απομονωτισμού που είχε καθιερώσει με εντελώς ξαφνικό τρόπο η δυναστεία των Ming το 1435. Ένας απομονωτισμός ο οποίος κράτησε περίπου 583 χρόνια.

Η απόφαση των Ming για την απομόνωση της Κίνας ήταν ρηξικέλευθη και προέκυψε απότομα αμέσως μετά την επιστροφή του Κινέζου εξερευνητή ναυάρχου Zheng He από τα πολύχρονα ταξίδια του εκτός Κίνας. Ο Κινέζος ναύαρχος He δεν ήταν ένας απλός εξερευνητής. Μεταξύ των ετών 1405-1433 εξερεύνησε περισσότερες από 30 χώρες. Η Κίνα διέθετε απίστευτα δυνατό ναυτικό κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Ming.

Ας αντιληφθούν οι αναγνώστες την παρακάτω σύγκριση: ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1492 διέθετε στις εξερευνήσεις του τρία πλοία και 90 άντρες. Ο Βάσκο Ντε Γκάμα το 1498 διέθετε μόλις τέσσερα πλοία και 150 άνδρες. Ο Κινέζος He διέθετε περισσότερα από 250 πλοία, εκ των οποίων τα 60 ήταν γιγαντιαία φορτηγά χωρητικότητας άνω των 500 επιβατών το καθένα. Στο σημείο αυτό ας γίνει η εξής υπενθύμιση: ο νέος “Δρόμος του Μεταξιού” περιλαμβάνει αρκετές ναυτικές διαδρομές, στις οποίες θα πραγματοποιείται μεταφορά των κινεζικών προϊόντων με πλοία.

Κίνα και ελληνικός εφοπλισμός

Τον περασμένο Φεβρουάριο γνωστός Έλληνας εφοπλιστής δήλωσε χαρακτηριστικά όσο αφορά τους Κινέζους: «Σε συζητήσεις που έχω με τους Κινέζους σε πολύ υψηλό επίπεδο μου έχουν πει: ‘Σκέψου να ήσασταν 100 εκατομμύρια τι θα κάνατε. Τώρα είστε μόλις 10 εκατομμύρια και μας έχετε κάνει άνω-κάτω στη ναυτιλία’». Αυτή η δήλωση, μεταξύ σοβαρού και αστείου, θα μπορούσε να έχει δύο όψεις: η μία όψη αφορά καθαρά το αστείο της υπόθεσης, η οποία βεβαίως τιμά ιδιαίτερα τους Έλληνες εφοπλιστές.

Η άλλη όψη ωστόσο είναι η σοβαρή: οι Έλληνες εφοπλιστές, ίσως, διαταράσσουν τη Μεγάλη Στρατηγική του Πεκίνου για την επικράτησή του στις θάλασσες. Η γεωπολιτική διαταραχή στη Νότια Σινική Θάλασσα το καταδεικνύει. Στο σημείο αυτό ας ανοίξει μία παρένθεση: Το παίγνιο της Νότιας Σινικής Θάλασσας προσομοιάζει με το παίγνιο της Ανατολικής Μεσογείου.

Το Πεκίνο προσπαθεί να επιβεβαιώσει την επικράτησή του στη Νότια Σινική Θάλασσα με τα ίδια επιχειρήματα που το 1920 Κεμάλ Ατατούρκ προσπαθούσε να επιβεβαιώσει το ίδιο καθεστώς στα Τουρκικά Στενά. Κατ’ ουσίαν, στη Νότια Σινική Θάλασσα το Πεκίνο ζητά ό,τι η Τουρκία ζητούσε την περίοδο του Ατατούρκ. Με λίγα λόγια, δεν υιοθετεί μόνο η Τουρκία κινεζικά επιχειρήματα. Υιοθετεί και η Κίνα τουρκικά επιχειρήματα. Κίνα και Τουρκία ανταλλάσσουν, ίσως, μεταξύ τους επιχειρηματολογία και γεωπολιτική τεχνογνωσία. Τουρκία-Κίνα πάνε χέρι-χέρι σε Μεσόγειο και Σινική Θάλασσα. Εδώ κλείνει η παρένθεση.

Ας επαναληφθεί: ο ελληνικός εφοπλισμός αποτελεί την πλέον κρίσιμη «υποδομή» της χώρας μας με παγκόσμιες γεωστρατηγικές διαστάσεις. Διαστάσεις οι οποίες ίσως αγγίζουν τα υπεραντλαντικά συμφέροντα. Θα μπορούσε λοιπόν ο ελληνικός εφοπλισμός να βρεθεί κάποια στιγμή στο στόχαστρο του Πεκίνου; Υπό όρους Επιχειρησιακής Διαχείρισης Επικινδυνότητας-ORM, όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν παρά μία Εκτίμηση Κινδύνου (Risk Assessment), η οποία μπορεί να είναι και παντελώς λανθασμένη. Μακάρι να είναι έτσι και ας πεταχτεί στο καλάθι των σκουπιδιών.

Ωστόσο, μετά από όλα όσα ο γράφων είχε κατά καιρούς εκτιμήσει στο παρελθόν σχετικά με τη Μεγάλη Στρατηγική της Κίνας, η παραδοχή του Γάλλου Προέδρου Μακρόν για την αφέλεια των Ευρωπαίων καταδεικνύει ότι μέχρις στιγμής τουλάχιστον οι ανωτέρω εκτιμήσεις διέπονται από σημαντικές πιθανότητες επιβεβαίωσης. Δεν απομένει παρά να φανεί η σοβαρότητα της συνολικής επικινδυνότητας.