Κόντρα στο κυβερνητικό αφήγημα και τα στοιχεία για τις εμπορευματικές συναλλαγές (2021-23)

Η μείωση της αξίας των εισαγωγών συναρτάται πρωτίστως με τη μείωση του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ και δευτερευόντως από άλλους συγκυριακούς παράγοντες (πχ. τιμές εισαγωμένων και ειδικά των τιμών του πετρελαίου). Αντιθέτως η μείωση της αξίας των εξαγωγών συναρτάται με τη μειωμένη διεθνή ζήτηση, κυρίως από την ΕΕ, λόγω του χαμηλού ρυθμού μεγέθυνσης των οικονομιών της (οι εξαγωγές της Ελλάδος είναι εισαγωγές για τις ευρωπαϊκές χώρες).

Σύμφωνα με τα παρουσιαζόμενα μηνιαία στοιχεία στο Γράφημα 1, η αξία των εξαγωγών της Ελλάδος έφθασαν στο ανώτερο σημείο τους τον Ιούνιο 2022 και από τότε ακολουθούν φθίνουσα πορεία. Η μείωση οφείλεται πρωτίστως στη μείωση της αξίας των πετρελαιοειδών, αλλά από τον Μάρτιο του 2023 αυτή συνοδεύεται και από τη μείωση των υπολοίπων αγαθών (Γράφημα 2).

Οι εξαγωγές των εμπορικών συναλλαγών χωρίς πετρελαιοειδή το 2023 μειώθηκαν κατά -23% σε σχέση με το 2022. Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε βελτίωση κατά 2,6% επειδή η αξία των εισαγωγών μειώθηκε κατά 2,8%, δηλαδή με ρυθμό μεγαλύτερο από τον αντίστοιχο των εξαγωγών. Η μείωση της αξίας των εισαγωγών συναρτάται πρωτίστως με τη μείωση του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ και δευτερευόντως από άλλους συγκυριακούς παράγοντες (πχ. τιμές εισαγωμένων).

Οι εμπορευματικές συναλλαγές χωρίς τα πετρελαιοειδή φθάνουν στο υψηλότερο σημείο τους τον Μάρτιο του 2023 και στη συνέχεια ακολουθούν φθίνουσα πορεία (Γράφημα 2), για τους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω. Αναφέρω τις εξαγωγές του τομέα της Βιομηχανίας, με βάση τα στοιχεία των Μηνιαίων Δελτίων για την “Εξέλιξη της Βιομηχανίας” που δημοσιεύουν οι Ελληνική Παραγωγή σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ:

• «Μείωση των εξαγωγών της Βιομηχανίας, 5,3% τον Οκτώβριο σε ετήσια βάση».
• «Μείωση των εξαγωγών της Βιομηχανίας, 15,9% τον Σεπτέμβριο σε ετήσια βάση».
• «Υποχώρηση των εξαγωγών της Βιομηχανίας, 21,8% τον Αύγουστο σε ετήσια βάση».
• «Μείωση των εξαγωγών της Βιομηχανίας, 5,6% τον Ιούλιο σε ετήσια βάση».
• «Μείωση των εξαγωγών της βιομηχανίας, 3,1% τον Ιούνιο σε ετήσια βάση».
• «Οριακή αύξηση των εξαγωγών της βιομηχανίας, 0,4% τον Απρίλιο σε ετήσια βάση».

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα 3, το ισοζύγιο (σε όρους αξίας) του διεθνούς εμπορίου καυσίμων την περίοδο 2021-2023 είναι αρνητικό και επιβαρύνει το εμπορικό – αλλά και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας. Η επιβάρυνση εξαρτάται από τη διακύμανση των τιμών του πετρελαίου.

Εμπορικές συναλλαγές και πετρελαιοειδή  

Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα με το εμπόριο πετρελαιοειδών όπως σημειώνουν οι παρακάτω αναφορές που προκαλούν έντονο προβληματισμό, τόσο για το μέγεθος των εξαγωγών, όσο και για την ΑΠΑ των μεγάλων εταιριών διύλισης πετρελαίου: «Οι μεγάλες εταιρικές μονάδες διύλισης πετρελαίου χαρακτηρίζονται παραγωγικά από έναν υψηλότατο βαθμό περιεκτικότητας άμεσα αναλώσιμων ενδιάμεσων εισροών. Επίσης, εισάγουν και τα κεφαλαιουχικά αγαθά που ενσωματώνουν και την εξειδικευμένα μεταποιητική τεχνογνωσία διύλισης ενεργειακών προϊόντων που χρησιμοποιούν. Συγκεκριμένα, η κλίμακα μόνον των αναλώσιμων αγαθών ως ποσοστού των ετήσιων πωλήσεων των εταιρειών διύλισης και των συναφών ενεργειακών προϊόντων ξεπερνούσε το 90,0% ή και το 95,0%…

Ως γνωστόν, τουλάχιστον η εμπορία του πετρελαίου εμφάνιζε από τη δεκαετία του 2000 ιδιαίτερες συνθήκες νόμιμης αλλά και μη νόμιμης και συνεχώς αυξανόμενης διακίνησης του παραχθέντος προϊόντος. Και αυτό, μεταξύ άλλων παραγόντων, εξαιτίας της παρουσίας ειδικών μηχανισμών λαθρεμπορίου ενδεχομένως σε πολλά επίπεδα διακίνησης του. Οι συνθήκες αυτές μεταφράστηκαν συνδυαστικά σε ραγδαία διευρυνόμενα περιθώρια στις καταγραμμένες κλαδικές πωλήσεις και, κυρίως, στις αντίστοιχα δηλωθείσες “εξαγωγές”. Βασικό κίνητρο για τις τελευταίες ήταν η φοροαποφυγή ή και η φοροκλοπή των εμπλεκομένων υψηλών έμμεσων φορολογικών επιβαρύνσεων, με αποτέλεσμα να αποτυπώνεται μια εικονική πραγματικότητα στην κλίμακα των καταγραμμένων εξαγωγικών δραστηριοτήτων της ελληνικής οικονομίας» .

Εκτός των παραπάνω σημασία έχει να τονισθεί ότι ουσιαστικά ο κλάδος της διύλισης πετρελαίου δεν συμπεριλαμβάνεται στους βιομηχανικούς κλάδους της οικονομίας, γι’ αυτό και οι στατιστικές απεικονίσεις τον διαχωρίζουν από τους υπολοίπους.

Στον Πίνακα 4, παρουσιάζονται οι εξαγωγές-αποστολές της ελληνικής οικονομίας το 2023, κατά ομάδα προϊόντων. Στην πρώτη θέση βρίσκονται, «τα ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά» κτλ, με συμμετοχή 32,35% στις συνολικές εξαγωγές. Ακολουθεί , με μεγάλη διαφορά, «τα τρόφιμα και ζώα ζωντανά» με συμμετοχή 14,9% και έπονται «τα βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κυρίως κατά πρώτη ύλη», με συμμετοχή 14,5%.

Στον Πίνακα 5, παρουσιάζονται οι εισαγωγές-αποστολές της ελληνικής οικονομίας το 2023, κατά ομάδα προϊόντων. Στην πρώτη θέση βρίσκονται, «τα ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά» κτλ, με συμμετοχή 27,8% στις συνολικές εισαγωγές. Ακολουθούν τα «μηχανήματα και υλικό μεταφορών» με συμμετοχή 20,2% και έπονται τα «χημικά προϊόντα και συναφή» με συμμετοχή 14,2% στις συνολικές εισαγωγές*.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

Και το Α’ δίμηνο του 2024 παρατηρείται η τάση μείωσης των εξαγωγών αγαθών και αύξηση του εμπορικού ελλείμματος.

 

---

 

* (βλ. δεύτερο επισυναπτόμενο σύνδεσμο). Κατά την άποψή μου είναι παρακινδυνευμένο να συμπεριλαμβάνουμε τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου στα μεταποιητικά προϊόντα.