Κρίσιμη συνεδρίαση της ΕΕ για φυσικό αέριο και πετρέλαιο

Με στόχο να κλείσει τις ρωγμές στην ευρωπαϊκή πολιτική για την αγορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία, συνεδριάζει σήμερα το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Στη συνεδρίαση θα συζητηθούν οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προμήθεια φυσικού αερίου από τη Gazprom και την διαδικασία πληρωμής μέσω της Gazprombank που έχει ορίσει η Μόσχα, με λογαριασμούς σε ευρώ που θα μετατρέπονται σε ρούβλια και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η διαδικασία αυτή είναι αντίθετη με το πλαίσιο των κυρώσεων που έχει επιβάλει η ΕΕ στη Ρωσία.

Η Μόσχα διέκοψε τις προμήθειες στη Βουλγαρία και την Πολωνία την περασμένη εβδομάδα, μετά την άρνησή τους να συμμορφωθούν προς την απόφαση να πληρώνουν το αέριο με τη διαδικασία του μετατρεπόμενου λογαριασμού. Η Σόφια και η Βαρσοβία διαβεβαιώνουν πως σκόπευαν να σταματήσουν να προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη Ρωσία μέσα στη χρονιά και μπορούν να αντιμετωπίσουν τη διακοπή των παραδόσεων. Ωστόσο, η κίνηση της Μόσχας προκάλεσε φόβους πως μπορεί και άλλες χώρες να βρεθούν αντιμέτωπες με παρόμοια μεταχείριση, ανάμεσά τους η Γερμανία, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, που εξαρτάται από το ρωσικό αέριο.

Οι εξελίξεις στο ζήτημα δεν αποκλείεται να προκαλέσουν πολιτικούς τριγμούς, καθώς πολλές χώρες-μέλη της ΕΕ εκφράζουν αντίθετες απόψεις για την πολιτική που θα ακολουθήσουν. Με πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες του τομέα να πιέζονται καθώς έχουν προθεσμίες πληρωμής εντός του μήνα (οι ελληνικές εταιρείες έχουν λήξεις στο τρίτο δεκαήμερο) οι κυβερνήσεις ζητούν πιεστικά να αποσαφηνιστεί το αν μπορούν να συνεχίσουν να αγοράζουν αέριο με αυτόν τον τρόπο χωρίς να θεωρηθεί πως παραβιάζονται οι κυρώσεις.

Σύμφωνα με αναφορές του διεθνούς πρακτορείου Blοomberg τουλάχιστον δέκα ευρωπαϊκές εταιρείες συζητούν να ανοίξουν λογαριασμό στην Gazprombank, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ρωσίας, ενώ τέσσερις από αυτές, το έχουν ήδη κάνει προκειμένου να τακτοποιήσουν τις επόμενες πληρωμές τους. Από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αυτή της Ουγγαρίας δηλώνει ότι θέλει να προχωρήσει σε πληρωμές με τον τρόπο που έχει ορίσει η Ρωσία.

Όχι σε εμπάργκο λέει η Ουγγαρία

Η Ουγγαρία παραμένει αντίθετη στην επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος της ουγγρικής κυβέρνησης Ζόλταν Κόβατς. «Η ουγγρική θέση σχετικά με την επιβολή οποιουδήποτε εμπάργκο στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο δεν έχει αλλάξει: δεν το υποστηρίζουμε» ανέφερε ο Κόβατς σε γραπτή απάντησή του, μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος, σε ερωτήσεις του Reuters.

Η Μόσχα ξεκαθάρισε ότι οι ευρωπαίοι αγοραστές φυσικού αερίου υποχρεούνται στο εξής να καταθέτουν ευρώ ή δολάρια σε ειδικούς λογαριασμούς στην ιδιωτική ρωσική τράπεζα Gazprombank, η οποία εν συνεχεία θα μετατρέπει τα ποσά σε ρούβλια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε τους 27 ότι η συμμόρφωση προς αυτή τη ρωσική απαίτηση θα μπορούσε να θεωρηθεί παραβίαση των κυρώσεων της ΕΕ. Ωστόσο, πρότεινε μια παράκαμψη: οι εταιρείες να δηλώνουν πως εκτέλεσαν τις πληρωμές σε ευρώ, πριν από τη μετατροπή των καταβληθέντων ποσών σε ρούβλια. Η Βουλγαρία, η Δανία, η Ελλάδα, η Πολωνία, η Σλοβακία και άλλα κράτη μέλη ζήτησαν πιο σαφείς οδηγίες. Οι Βρυξέλλες διαβεβαιώνουν πως τις ετοιμάζουν.

Οι ελληνικές προετοιμασίες

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας σε συνεργασία με όλους τους φορείς της ενεργειακής αγοράς προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, που περιλαμβάνουν και το σενάριο της διακοπής της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία, αλλά και την αναμενόμενη (λόγω καιρικών συνθηκών) αύξηση της ζήτησης όσο πλησιάζουμε προς το καλοκαίρι.

Κλειδί για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού χαρακτηρίζεται η προσθήκη της νέας πλωτής δεξαμενής υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Ιούλιο. Η νέα δεξαμενή αυξάνει τη χωρητικότητα αποθήκευσης της Ρεβυθούσας, σε περισσότερα από 380.000 κυβικά μέτρα (από 225.000 που είναι σήμερα). Η προσθήκη της δεξαμενής αυξάνει και την ευελιξία της αλυσίδας εφοδιασμού με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Σε περίπτωση άμεσης διακοπής εξετάζονται, σύμφωνα με το ΑΠΕ, οι εξής εναλλακτικές:

• Χρήση πετρελαίου ντίζελ αντί για φυσικό αέριο στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, ισχύος 1,7 γιγαβάτ που έχουν δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο.
• Διασφάλιση των απαιτούμενων ποσοτήτων λιγνίτη για την τροφοδοσία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ.
• Εξασφάλιση πρόσθετων φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου.
• Διερεύνηση της δυνατότητας προμήθειας πρόσθετων ποσοτήτων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του αγωγού ΤΑΡ.

Προς εμπάργκο στο πετρέλαιο με…εξαιρέσεις

Παράλληλα αναμένεται να τεθεί προς συζήτηση και το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δραστικό περιορισμό και διακοπή των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, καθώς και το πολιτικό σχέδιο επιβολής εμπάργκο, που αν συμφωνηθεί θα περιληφθεί στο επόμενο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας.

Η ΕE εξετάζει την επιβολή εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέχρι το τέλος του έτους, δήλωσαν σύμφωνα με το ΑΠΕ Ευρωπαίοι διπλωμάτες, μετά από συνομιλίες μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των μόνιμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών, που έγιναν μέσα στο Σαββατοκύριακο. Για να διατηρήσει ενωμένο το ευρωπαϊκό μπλοκ των 27, η Επιτροπή ενδέχεται να προσφέρει στη Σλοβακία και την Ουγγαρία «εξαίρεση ή μια μακρά μεταβατική περίοδο», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.

Οι Βρυξέλλες ετοιμάζουν ένα έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που θα στοχεύει το ρωσικό πετρέλαιο, ρωσικές και λευκορωσικές τράπεζες, καθώς και άλλα πρόσωπα και εταιρείες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε συνομιλίες με μικρές ομάδες κρατών μελών της ΕΕ και θα επιδιώξει να οριστικοποιήσει εγκαίρως το σχέδιο κυρώσεων ενόψει της συνάντησης των πρεσβευτών της ΕΕ την Τετάρτη.

Η Γερμανία εμφανίζεται πρόθυμη να ακολουθήσει την προθεσμία αυτή στο τέλος του 2022, είπαν οι διπλωμάτες, εντούτοις χώρες όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ιταλία και η Σλοβακία εξακολουθούν να έχουν επιφυλάξεις. Ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν προτείνει την επιλογή καθορισμού ενός ανώτατου ορίου τιμών που είναι διατεθειμένες να πληρώσουν για ρωσικό πετρέλαιο. Ωστόσο, αυτό το μέτρο δεν συνεπάγεται ότι οι τιμές από άλλους προμηθευτές δεν θα ανεβούν περαιτέρω.

Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ διαβεβαίωσε ότι το Βερολίνο τάσσεται υπέρ της επιβολής εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Σε δηλώσεις της στο δημόσιο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ARD, η Μπέρμποκ είπε ότι «η Γερμανία είναι πλέον έτοιμη να ανταπεξέλθει στις ενεργειακές της ανάγκες σε πετρέλαιο χωρίς να αγοράζει αργό από τη Ρωσία». Συμφωνίες για την προμήθεια αργού από άλλες χώρες μείωσαν κατά πολύ την εξάρτηση του Βερολίνου από τη Μόσχα ανέφερε η επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας. Το ποσοστό του πετρελαίου της Ρωσίας έπεσε από το 35% που ήταν πριν τις 24 Φεβρουαρίου, όταν άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία, στο 12% σήμερα.

Οι χώρες μέλη της ΕΕ υπολογίζεται πως έχουν πληρώσει 45 δισεκατομμύρια ευρώ στη Ρωσία για αέριο και πετρέλαιο αφότου τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου, σύμφωνα με δεδομένα που συγκέντρωσε το Centre for Research on Energy and Clean Air. Η Ρωσία προμηθεύει το 40% του αερίου και το 26% του πετρελαίου που εισάγει η ΕΕ. Αυτός ο βαθμός εξάρτησης ωθεί τη Γερμανία και άλλα κράτη να αντιστέκονται μέχρι τώρα στις πιέσεις να τερματιστούν οι εισαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων, εξαιτίας των πληγμάτων που θα υφίσταντο οι οικονομίες τους.