Λεφτά υπάρχουν, πολιτική βούληση υπάρχει;

Σε προηγούμενο άρθρο μας δείξαμε ότι το υφιστάμενο τραπεζικό σύστημα αδυνατεί να εξυπηρετήσει τις μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες της παραγωγής, αλλά και ολόκληρης της οικονομίας. Ξεκαθαρίσαμε, επίσης, ότι η λύση του προβλήματος δεν μπορεί να δοθεί μόνον με έξυπνες και ριζοσπαστικές λύσεις out of the box.

Στο σημερινό άρθρο παραθέτω την πρότασή μου για την ταχεία χρηματοδότηση των παραγωγικών κλάδων. Ταυτοχρόνως, η πρόταση αυτή δίνει λύση και στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων (κόκκινων) δανείων που ταλανίζει το τραπεζικό σύστημα. Ας ξεκινήσουμε με το βασικότερο: Πως θα βρεθούν οι -εκτός τραπεζικού συστήματος- πόροι για την χρηματοδότηση της οικονομίας.

Πρώτη -και σχεδόν αυτονόητη- πηγή είναι κεφάλαια δημοσίου χαρακτήρος, όπως αυτά που η χώρα θα λάβει από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, αλλά ακόμη και η αναδρομολόγηση μέρους των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ. Ας μην ξεχνάμε ότι, μέχρι τώρα, η διαχείριση των κεφαλαίων των ευρωπαϊκών πλαισίων στηρίξεως (πρώην ΚΠΣ νυν ΕΣΠΑ) υπήρξε από κακή έως καταστροφική, αφού μέσω του συστήματος των επιδοτήσεων καμία πραγματική αναδιάρθρωση της οικονομίας δεν επιτεύχθηκε. Μόνον σπατάλη πόρων, νόθευση του ανταγωνισμού, διαφθορά και διαπλοκή!

Εκτός των κεφαλαίων της ΕΕ μπορούμε, συμπληρωματικώς, να αντλήσουμε κεφάλαια και από το European Investment Fund της ΕΤΕπ, την γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW, το IFC της Παγκοσμίου Τραπέζης, τα διάφορα sovereign funds αναπτυγμένων χωρών (π.χ. Νορβηγία) κ.α.

Τα ελληνικά κεφάλαια

Εντός της χώρας υπάρχουν σημαντικά κεφάλαια στα χέρια χιλιάδων μικροεπενδυτών, που κάνουν ουρά στις εκδόσεις του δημοσίου, αλλά και των διάφορων κρατικοδίαιτων -δήθεν- μεγαλοεπιχειρηματιών. Όμως, τα πολύ μεγάλα και ευχαρίστως διαθέσιμα ελληνικά κεφάλαια είναι στις τράπεζες της αλλοδαπής είτε επειδή οι ιδιοκτήτες τους δεν εμπιστεύονται την ελληνική οικονομία είτε επειδή δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την προέλευσή τους. Οι πρώτοι δεν μας ενδιαφέρουν, δεν θα αναλάβουν ποτέ ελληνικό ρίσκο.

Όμως, οι υπόλοιποι, όσοι έχουν κεφάλαια που δεν πληρούν το κριτήριο του πόθεν έσχες, είναι ο στόχος μας! Αυτοί δεν μπορούν να διακινήσουν τα κεφάλαιά τους αν πρώτα δεν τα νομιμοποιήσουν χωρίς πολύ υψηλό κόστος και σε σύντομο χρονικό ορίζοντα. Θα άκουγαν με μεγάλο ενδιαφέρον μια “γενναία” πρόταση της ελληνικής κυβερνήσεως για πλήρη αμνήστευση άνευ της ελάχιστης επιβαρύνσεως & δεσμεύσεως, αλλά με ένα μόνον όρο: Να αγοράσουν μια σειρά ομολόγων του ελληνικού δημοσίου με κλιμακούμενη λήξη από 5 έτη και μετά.

Όποιος τοποθετήσει τα κεφάλαιά του σε μια σειρά τέτοιων εκδόσεων θα μπορεί, την επόμενη μέρα, να διακινήσει τα ομόλογά του στην διεθνή δευτερογενή αγορά και να τα ρευστοποιήσει με κόστος υψηλό μεν για μια επίσημη συναλλαγή, αλλά μακράν χαμηλότερο του συνήθους κόστους “νομιμοποιήσεως”.

Προφανώς, μια τέτοια πρόταση θα προκαλέσει κραυγές διαμαρτυρίας από τις “ιέρειες” της πολιτικής ορθότητος, δηλαδή από όσους -ευθέως ή εμμέσως- έχουν κάθε συμφέρον να μένουν ανενεργά και μακριά από την πατρίδα μας τα περίπου 60 δισ. των ελληνικών καταθέσεων της αλλοδαπής! Δεν περιμένω να επιστρέψει ολόκληρο αυτό το τεράστιο ποσόν, αλλά και μόνον 10 έως 20 δισ. υπεραρκούν.

Η έκτακτη οικονομική συγκυρία, η επερχόμενη σκληρή ύφεση, μας δίνει την δυνατότητα να υπερβούμε κάθε αντίδραση και να επαναπατρίσουμε κεφάλαια τα οποία δεν υπάρχει άλλος τρόπος να καταστούν ωφέλιμα για την εθνική μας οικονομία! Όλες οι παρόμοιες προσπάθειες του παρελθόντος απέτυχαν επειδή έθεταν όρους που τις καθιστούσαν ασύμφορες και ανούσιες. Δεν είναι ώρα για μεμψιμοιρίες, αλλά για ριζοσπαστικές αποφάσεις.

Αν, λοιπόν, υποθέσουμε ότι επιτυγχάνουμε το ελάχιστο, δηλαδή να συγκεντρώσουμε 10 δισεκατομμύρια από την πώληση ομολόγων και, ας πούμε, ακόμη 5 δισεκατομμύρια από τους ευρωπαϊκούς πόρους, θα έχουμε ένα κεφάλαιο 15 δισεκατομμυρίων ευρώ έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για την χρηματοδότηση της παραγωγής μας. Πολύ μεγάλο ποσόν, αλλά αρκεί; – Όχι, δεν αρκεί! Ούτε το δημόσιο χρήμα μπορεί μόνο του, χωρίς μόχλευση από ιδιωτικά κεφάλαια και χωρίς ιδιωτική διαχείριση να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα σε ορατό μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα.

Ο ορθολογικός μηχανισμός αξιοποιήσεως των κεφαλαίων

Είναι sine qua non, για την επιτυχία της προσπάθειας, τα δημόσια κεφάλαια να μοχλευθούν με ιδιωτικά και η όλη διαχείριση να γίνει από πεπειραμένους ιδιώτες managers, Έλληνες & ξένους. Βεβαίως, κάτι τέτοιο ίσως να είναι απαράδεκτο για την ευαίσθητη «επαναστατική» συνείδηση των αμετανόητων δήθεν αριστερών και -ανεξαρτήτως ιδεολογίας- κρατιστών, αλλά μια κυβέρνηση που θα επιλέξει να ακολουθήσει ένα τόσο τολμηρό σχέδιο μάλλον δεν πτοηθεί από τις αντιδράσεις τους. Το πως θα γίνει αυτό είναι σχετικώς απλό, αλλά προϋποθέτει μια καλή νομοθετική ρύθμιση. Η διαδικασία είναι η εξής:

1. Η κυβέρνηση θα προκηρύξει έναν πλειοδοτικό διαγωνισμό προσελκύσεως μακροπρόθεσμων επενδυτικών κεφαλαίων.
2. Προϋποθέσεις συμμετοχής επενδυτικών σχημάτων είναι η εμπειρία σε διαδικασίες αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων (distress & turn-around financing) ή/και χρηματοδοτήσεως αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων (bridge/mezzanine & growth financing).
3. Κάθε επενδυτικό σχήμα (επενδυτική τράπεζα ή private equity fund)θα προσφέρει για συνεπένδυση δικά του κεφάλαια ζητώντας ένα συγκεκριμένο ποσόν δημοσίων κεφαλαίων (π.χ. 1:1 ή 1:2 κλπ.) και μια αναλογία κατανομής των μελλοντικών κερδών ή κάποιου είδους επιτόκιο.
4. Η κυβέρνηση (το υπουργείο Οικονομικών ή η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα) θα κατανείμει τα δημόσια κεφάλαια ξεκινώντας από την καλύτερη πρόταση και θα σταματήσει εκεί που θεωρεί ότι έχει συγκεντρώσει ένα ποσόν κεφαλαίων επαρκές για την χρηματοδότηση & αναδιάρθρωση της ελληνικής παραγωγής. Το ποσόν αυτό μένει να εκτιμηθεί, αλλά πιστεύω ότι -σε πρώτη φάση- πρέπει να είναι μικρότερο των 30 δισεκατομμυρίων ευρώ.
5. Εκ του νόμου, όσα επενδυτικά σχήματα λάβουν κρατική χρηματοδότηση, θα πρέπει να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους σε ελληνικές επιχειρήσεις, είτε για να τις αναδιαρθρώσουν χρηματοπιστωτικώς (αύξηση κεφαλαίου και ταυτόχρονη εξαγορά κόκκινων δανείων από τράπεζες) είτε για να τους εξασφαλίσουν κεφάλαια για νέες επενδύσεις και επέκταση.
6. Κάθε επενδυτικό σχήμα θα έχει προβλέψει την ρευστοποίηση των επενδύσεών του σε εύλογο χρονικό ορίζοντα, μέχρι π.χ. 10 έτη. Άρα, το δημόσιο θα λάβει πίσω τα κεφάλαιά του, πλέον των συμφωνηθέντων κερδών, ώστε να είναι σε θέση να αποπληρώσει τα ομόλογα που εξέδωσε στην πρώτη φάση. Θα υπάρξουν και απώλειες, αλλά το τελικό αποτέλεσμα θα είναι οπωσδήποτε θετικό.
7. Πλέον των όποιων κερδών, το δημόσιο θα έχει ήδη ωφεληθεί από την αύξηση των φορολογικών εσόδων που θα προκαλέσει η χρηματοδοτική αναζωογόνηση της οικονομίας. Προβληματικές εταιρείες θα καταστούν κερδοφόρες ενώ θα ανοίξουν πολλές νέες και αληθώς υγιείς θέσεις εργασίας.
8. Παράπλευρο και επίσης πολύ μεγάλο, όφελος η αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος αφού πολλά κόκκινα δάνεια θα εξαγορασθούν σε καλές τιμές και όχι στη σημερινή εξευτελιστική αποτίμηση των vulture funds, ενώ ο κύκλος εργασιών του συστήματος θα μεγαλώσει αφού οι αναδιαρθρωμένες επιχειρήσεις θα χρειασθούν πλήρη τραπεζική υποστήριξη για κεφάλαια κινήσεως, εισαγωγές-εξαγωγές κλπ.

Στο επόμενο άρθρο θα ολοκληρώσουμε την παρουσίαση του συστήματος και θα δείξω πως μπορεί να βοηθήσει στην ολοκληρωτική εξυγίανση του υφιστάμενου τραπεζικού συστήματος.