Μαίνεται ο ακήρυχτος πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας για τα δίκτυα 5G

Οι γνωρίζοντες διαβεβαιώνουν πως η τεχνολογία των δικτύων 5G είναι το επόμενο παγκόσμιο “εργαλείο” κυριαρχίας, το υπέρτατο όπλο κατασκοπείας και το κλειδί για τον έλεγχο ζωτικής σημασίας υποδομών, όπως η ενέργεια, τα αμυντικά συστήματα, αλλά και τα προσωπικά δεδομένα.

Μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση ενεπλάκησαν σε μία πολυδάπανη διαμάχη που θύμιζε διαστημική κούρσα. Εκεί, στον αχανή χώρο όπου κινούνται όλα τα ουράνια σώματα, με τον περιβόητο “Πόλεμο των Άστρων” κρίθηκε η έκβαση του Ψυχρού Πολέμου. Σήμερα, κάποιες δεκαετίες αργότερα, πεδίο μάχης αποτελεί το 5G, που σαν άλλο “ιερό δισκοπότηρο” οδηγεί σε μετωπική σύγκρουση ΗΠΑ και Κίνα αυτή τη φορά.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν ο πρώτος που τον ονομάτισε ευθέως από το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, όταν έκανε λόγο για «τον τεχνολογικό παγκόσμιο πόλεμο που έχει ήδη ξεσπάσει». Πράγματι, η μάχη για τον έλεγχο των δικτύων κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς προκαλεί μια γεωπολιτική σύγκρουση που θα έχει τεράστιες επιπτώσεις σε ευρωπαϊκές εταιρείες και κυβερνήσεις.

Η αναμέτρηση, άλλωστε, των δύο ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη, με τον εμπορικό πόλεμο να έχει ήδη αρχίσει, αναμένεται να έχει βαρυσήμαντες επιπτώσεις στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας. Η ΕΕ παρακολουθεί σαστισμένη τα γεγονότα, αν και η αναμέτρηση δεν περιορίζεται στην πέμπτη γενιάς κινητή τηλεφωνία. Ακόμα, όμως, και αν κάποιος αναλογιστεί τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η υψηλή αυτή τεχνολογία, αναρωτιέται γιατί εγείρει τόσο σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στην παγκόσμια υπερδύναμη και τον “κινέζικο δράκο”.

Επικίνδυνη τεχνολογία αιχμής

Η απάντηση είναι τόσο απλή, όσο και μεγαλειώδης: γιατί ενδέχεται να καθορίσει την πορεία των παγκόσμιων συσχετισμών. Εκτός από τα τεράστια εμπορικά οφέλη, η τεχνολογία 5G σχετίζεται με την στρατιωτική τεχνολογία και την τεχνολογία ασφάλειας, δηλαδή με τη γεωστρατηγική. Αυτό το γεγονός εν μέρει ερμηνεύει τις προσπάθειες των υπερδυνάμεων να επιβληθούν, περιορίζοντας η μία την άνοδο της άλλης.

Το 5G θεωρείται εκτός από τεχνολογία αιχμής με τεράστιο οικονομική σημασία και το επόμενο εργαλείο πολιτικής κυριαρχίας. Η εκμετάλλευση των δικτύων του μοιάζει με τον “πόλεμο αγωγών” που διεξήχθη μία δεκαετία νωρίτερα, καθορίζοντας τη γεωοικονομική πραγματικότητα της μεταψυχροπολεμικής Ευρώπης. Πλέον, όμως, δεν είναι οι δρόμοι του πετρελαίου και η ενεργειακή εξάρτηση που αποτελεί το κορυφαίο διακύβευμα, αλλά ο έλεγχος της πληροφορίας.

Το μελλοντικό τοπίο του πολέμου και της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο θα μπορούσε να αλλάξει θεμελιωδώς με τον ερχομό του 5G. Αυτός είναι και ο λόγος που μαίνεται ένας παρασκηνιακός πόλεμος για τη στρατηγική υπεροχή στην υψηλή τεχνολογία, την οποία, προς το παρόν, δείχνει να κερδίζει η Κίνα, η οποία έκοψε πρώτη το νήμα, αποκτώντας προβάδισμα στην τεχνολογία πέμπτης γενιάς.

Αυτό κατέστη δυνατό μέσω της Huawei, του μεγαλύτερου προμηθευτή τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού στον κόσμο. Η εταιρεία εδρεύει στη Σενζέν και συνεργάζεται με τις τρεις κρατικές εταιρείες τηλεφωνίας της Κίνας. Τίποτα δεν έχει, όμως, ακόμα κριθεί, καθώς η κινεζική Huawei γίνεται συστηματική προσπάθεια από τη Δύση να περιοριστεί, εάν όχι να περιθωριοποιηθεί. Κατηγορήθηκε από τις ΗΠΑ ότι ο εξοπλισμός της θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από την κινεζική κυβέρνηση με στόχο την κατασκοπεία.

Η παρέμβαση Τραμπ

Ο ίδιος ο Αμερικάνος πρόεδρος έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι «η νοοτροπία του να χρησιμοποιεί ένα κράτος το 5G ως μέσο παρακολούθησης των πολιτών μας βρίσκει πλήρως αντίθετους». Παράλληλα, δεσμεύτηκε ότι οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν άμεσα στην μαζική εφαρμογή του 5G, ενώ τηλεφώνησε σε αρκετούς ομόλογούς του ανά τον κόσμο για να τους προτρέψει να διακόψουν κάθε είδους συνεργασία με την Huawei. Δεν έκρυψε, μάλιστα, πως έχει κάνει παρεμβάσεις σε διάφορες χώρες, προκειμένου να μην χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία της Huawei: «Μίλησα στην Ιταλία και φαίνεται πως δεν πρόκειται να προχωρήσει με αυτό. Μίλησα και με άλλες χώρες, δεν θα προχωρήσουν. Όλοι με τους οποίους μίλησα δεν θα προχωρήσουν».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, ο οποίος στα τέλη του 2019 είχε δηλώσει ότι «η Ουάσιγκτον εργάζεται τα τελευταία χρόνια ώστε να διασφαλίσει πως οι σύμμαχοί της ανά τον κόσμο γνωρίζουν ποιοι είναι οι κίνδυνοι που υπάρχουν όταν συνεργάζονται με εταιρείες». Δεν αναφέρθηκε ονομαστικά στην κινεζική τηλεπικοινωνιακή εταιρεία, αλλά χρησιμοποίησε τον όρo «δίκτυα που δεν είναι εμπιστοσύνης». Σχετικές πιέσεις έχει δεχτεί και η Ελλάδα από Αμερικανούς και Ευρωπαίους για να μην υπάρξει συνεργασία με τη Huawei για το 5G.

Παρ’ ότι η εταιρεία Huawei έχει επανειλημμένα αρνηθεί αυτούς τους ισχυρισμούς, πλήττεται. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η συμφωνία της με την Ολλανδία. Το ολλανδικό δημόσιο ανακοίνωσε ότι υπολογίζει να αποκομίσει 900 εκατ. ευρώ από την πρώτη δημοπράτηση συχνοτήτων για δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G). Στη δημοπράτηση συμμετέχει η κινεζική Huawei ως ένας από τους προμηθευτές τηλεπικοινωνιακού υλικού. Η ολλανδική κυβέρνηση, όμως, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποκλείσει ορισμένες εταιρείες, εάν «κρίνει ότι εγείρουν ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια της χώρας».

Διεσπασμένη η Ευρώπη

Οι συμμαχίες πάντως δεν είναι ακόμα απόλυτα καθορισμένες. Οι κυβερνήσεις της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας έχουν ευθυγραμμιστεί με τις ΗΠΑ. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2019 το ίδιο είχε ανακοινώσει ότι θα πράξει και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον. «Δεν θέλω αυτή η χώρα να είναι εχθρική χωρίς λόγο απέναντι σε επενδύσεις από το εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να ζημιώσουμε τα ζωτικής σημασίας εθνικά μας συμφέροντα».

Γενικότερα, η ΕΕ δεν τηρεί μία  ενιαία στάση. Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ξεκινήσει έρευνες για τα δίκτυα της Huawei και η Ισπανία δεν έχει ακόμη καθορισμένη θέση, περιμένοντας την κοινή απάντηση της Κομισιόν. Δεν είναι λίγες οι χώρες που αναμένουν τις επικείμενες γνωματεύσεις του ευρωπαϊκού Οργανισμού Κυβερνοασφάλειας, σχετικά με την ασφάλεια των δικτύων.

Από την πλευρά της, η Γερμανίδα καγκελάριος ανέφερε ότι η Γερμανία θα χρειαστεί εγγυήσεις ότι η Huawei δεν θα παραδώσει δεδομένα στο κινέζικο κράτος πριν μπορέσει να συμμετάσχει στον διαγωνισμό για το “χτίσιμο” των δικτύων 5ης γενιάς που θα συνδέσουν τα πάντα από οχήματα έως εργοστάσια με πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες. Η Ιταλία επίσης διέψευσε σενάρια που την ήθελαν να αποκλείει τις κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας Huawei & ZTE Corp από το να συμβάλλουν στην κατασκευή του δικού της 5ης γενιάς δικτύου κινητής τηλεφωνίας.

Η γαλλική Γερουσία έχει με τη σειρά της απορρίψει νομοθεσία που στόχευε στην αυστηροποίηση των ελέγχων τηλεπικοινωνιακού υλικού, σε συνέχεια προειδοποιήσεων των ΗΠΑ, σχετικά με τη Huawei. Παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ, όμως, η Huawei έχει βρει πελάτες για τα προϊόντα της. Έχει υπογράψει δεκάδες (πάνω από 60) εμπορικά συμβόλαια για 5G με εταιρείες κινητής τηλεφωνίας σε ολόκληρο τον κόσμο, ξεπερνώντας έτσι την Ericsson και τη Nokia.

Γεωπολιτική αναταραχή

Η γεωπολιτική αναταραχή που επικρατεί στο βωμό της τεχνολογίας είναι δικαιολογημένη, αν αναλογιστεί κανείς ότι ενώ τα υπάρχοντα δίκτυα συνδέουν ανθρώπους με ανθρώπους, η επόμενη γενιά 5G θα συνδέει ένα τεράστιο δίκτυο αισθητήρων, ρομπότ και αυτόνομων οχημάτων, μέσω εξελιγμένης τεχνητής νοημοσύνης. Θα επιτρέψει, δηλαδή, στα αντικείμενα να “επικοινωνούν” μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας τεράστιους όγκους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Ο έλεγχος, δηλαδή, στα παγκόσμια συστήματα κυβερνοασφάλειας θα άλλαζε όρους.

Τέλος, υπάρχει και το ζήτημα του κέρδους. Η Κομισιόν έχει εκτιμήσει ότι τα παγκόσμια έσοδα από το δίκτυο 5G θα φθάσουν τα 225 δισ. ευρώ μέχρι το 2025. Μεταξύ των άλλων, θα αλλάξει δια παντός την φυσιογνωμία πολλών διαφορετικών οικονομικών τομέων, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά και η γεωργία. Πρωτίστως, όμως, στο κάδρο μπαίνει η διακίνηση πληροφοριών και το θεμελιώδες ερώτημα της προστασίας αυτών.