Μας δίνει η ΕΕ δισ. για την πανδημία και εμείς τα δίνουμε στη Γερμανία!

Εκείνο που με χτύπησε κατακέφαλα όταν άκουσα τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0”, αλλά και μετά όταν το διάβασα ήταν ότι, αυτό προβλέπει την προσθήκη επτά μονάδων στο ΑΕΠ σε ορίζοντα εξαετίας, πέρα και πάνω από τη φυσιολογική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Δηλαδή, τα 19 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και 13 δισ. ευρώ εγγυημένων δανείων (σύνολο 32) του ταμείου Ευρωανάκαμψης, που θα κινητοποιήσουν πόρους (ιδιωτικούς) 25 δισ. ευρώ, ήτοι 57 δισ. ευρώ, συνολικά θα προσθέσουν στην ελληνική ανάπτυξη μόνο 7% στο ΑΕΠ και μόνο «180.000-200.000 νέων καλών μόνιμων θέσεων εργασίας μέχρι το 2026».

Τα 57 δισ. ευρώ είναι δύο ΕΣΠΑ plus (που θα έλεγε κι ο Ευάγγελος Βενιζέλος) και το ερώτημα είναι γιατί το σχέδιο προβλέπει τόση λίγη ανάπτυξη. Ρώτησα λοιπόν δύο επώνυμους οικονομολόγους, οι οποίοι με διαβεβαίωσαν ότι πράγματι είναι όντως πολύ χαμηλός στόχος. Ο πρώτος είπε πως είναι «ανεξήγητα χαμηλό», αλλά και ότι σύμφωνα με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς στα 57 δισ. ευρώ αντιστοιχεί μια πρόσθετη ανάπτυξη της τάξεως του 15% του ΑΕΠ!

Ο δεύτερος έδωσε μια πολύ δυσάρεστη εξήγηση ότι δηλαδή τα κέρδη θα πάνε στην εξόφληση των 30+ δισ. ευρώ που δανειστήκαμε για να την βγάλουμε στην πανδημία!…Που σημαίνει, αν συνδυάσουμε τις δύο εξηγήσεις, ένα κρυφό 8% ανάπτυξης θα πάει για εξόφληση των δανείων του κράτους για την επιβίωση. Σε κάθε περίπτωση αυτή η εξήγηση είναι προβληματική κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά. Εννοείται ότι σχετικό ερώτημα δεν θα γίνει προς την κυβέρνηση από τα μέσα ενημέρωσης, αλλά το ζήτημα είναι πώς κατάπιε το 7% η αντιπολίτευση. Ή δεν διαβάζουν, ή διαβάζουν και δεν καταλαβαίνουν, ή καταλαβαίνουν και κάνουν την πάπια…

Το σχέδιο είναι όλο λάθος!

Η αλήθεια είναι πως κάτι κρύβεται πίσω από αυτό. Μια πολιτική εξήγηση είναι πως υποτιμάται το αναπτυξιακό αποτύπωμα, για να καρπωθεί την επιπλέον ανάπτυξη η κυβέρνηση ως αποτελεσματική, ως success story, ως εμπιστοσύνη των ξένων κεφαλαίων κ.ο.κ. Τη μέθοδο αυτή έχουν χρησιμοποιήσει πολλοί υπουργοί Οικονομίας για το έλλειμμα, την ανάπτυξη κ.ά.

Πάντως, εάν η κυβέρνηση έκανε σωστά τους υπολογισμούς, τότε το όλο σχέδιο δεν είναι καλό, είναι λάθος! Τόσο ως προς τους στόχους πολιτικής, όσο και προς τα επενδυτικά σχέδια. Δυστυχώς, δεν έχουμε δει τις υποτιθέμενες 3.000 σελίδες που το συνοδεύουν και το χειρότερο, δεν έγινε καμία εθνική διαβούλευση a posteriori για το σχέδιο που υποτίθεται ότι θα αναδιατάξει την οικονομία και θα της δώσει την ώθηση που χρειάζεται.

Τι έγινε; Όπως αναφέρεται στη σελίδα 155 ζητήθηκαν προτάσεις και απόψεις από την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) και άλλους φορείς (45 παρεμβάσεις) που ελήφθησαν υπόψη. Έτσι, όπως αναφέρεται «Μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, έγινε αξιολόγηση του συνόλου των απόψεων και συνεισφορών και η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση, κατά την εξειδίκευση του Σχεδίου, όσων εξ αυτών ανταποκρίνονταν στο πλαίσιο των προϋποθέσεων που θέτει ο οικείος Κανονισμός (Κανονισμός (ΕΕ) 2021/241/12.02.2021, L 57/17).

Οι παρεμβάσεις, στην μεγάλη πλειοψηφία τους, ήταν θετικές επί της αρχής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των βασικών στόχων που αυτό θέτει, αναγνωρίζοντας την καθοριστική σημασία που έχει για την χώρα μας και την μοναδική ευκαιρία που αυτό συνιστά για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Οι διατυπωθείσες επιφυλάξεις εστιάστηκαν κατά κανόνα στην απουσία πιο συγκεκριμένων ή/και μετρήσιμων στοιχείων και δράσεων, ειδικότερου επιμερισμού δαπανών, είδους επιχειρηματικών επενδύσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το τμήμα δανείων, συμπληρωματικότητας με ανάλογα έργα που χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές κ.ο.κ. Σημειώνεται ότι η διαβούλευση έγινε με αντικείμενο την στρατηγική του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ενδεικτικά έργα και δράσεις που αυτό περιλαμβάνει».

Η κατανομή των έργων και το ισοζύγιο

Κάπως έτσι, νομιμοποιείται ο κάθε πολίτης να σκεφτεί πως πρόκειται για μια απλή έκθεση ιδεών και μάλιστα χωρίς τίποτε το εντυπωσιακό, μία από τα ίδια συν μερικά αυτονόητα. Πρόκειται για ένα σχεδιασμό που αντικατοπτρίζει χωρίς έμπνευση τους κανόνες του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και θα έλεγε κανείς πως δεν διαμορφώνει εσωτερική δυναμική, με την έννοια της κάλυψης των εθνικών αναγκών της χώρας, απλώς δημιουργεί ένα περιβάλλον επάρκειας για την έλευση των ξένων επενδύσεων. Εννοείται ότι κι αυτό είναι αναγκαίο, αλλά δεν φθάνει, αντίθετα θα αναβαθμίσει τις συνθήκες εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας.

Βέβαια, το ιερατείο των Βρυξελλών εγκωμίασε το ελληνικό σχέδιο, το θεώρησε μάλιστα πρότυπο, κι αυτό γιατί είναι συμβατό με το νέο καταμερισμό των έργων που επιδιώκουν οι ισχυροί παράγοντες της ΕΕ (διάβαζε το Βερολίνο και λοιποί). Δηλαδή, εδραιώνει το μοντέλο “Ελλάδα των γκαρσονιών” και υποβαθμίζει τελείως τον παράγοντα βιομηχανία, με εξαίρεση ίσως το αγροτοβιομηχανικό σύμπλεγμα.

Αυτό που εκ πρώτης όψεως προκύπτει είναι ότι οι περισσότερες δράσεις για να υλοποιηθούν θα χρειαστεί να εισαχθούν μηχανές, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά κλπ που θα φτιάχνονται αλλού και όχι στην Ελλάδα, δηλαδή δεν υπάρχει πρόβλεψη για ελληνική προστιθεμένη αξία. Δεν υπάρχει πρόβλεψη για τις επιπτώσεις στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Συνεπώς, μια εύλογη σκέψη είναι εάν στην ουσία από το ελληνικό πρόγραμμα θα επωφεληθούν κυρίως οι ξένες επενδύσεις και οι ξένες εξαγωγές.

Εύλογα λοιπόν ο καθηγητής στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Διευθυντής του Κέντρου Ενεργειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης του πανεπιστημίου Δημήτρης Μαυράκης αναρωτιέται σε άρθρο του με τίτλο «Είναι σε θέση το σχέδιο “Ελλάδα 2.0” να απορροφήσει τα 57,5 δισ;». Αυτό το εύλογο ερώτημα παραπέμπει στην εξήγηση ότι τα λεφτά θα τα αρπάξουν οι ξένοι…