Μεσοπρόθεσμο: υπερπλεονάσματα και αντίμετρα

Μονιμοποίηση της ανάκαμψης της οικονομίας με μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,2% του ΑΕΠ, υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου για πρωτογενές 3,5%, αλλά και πολύ σφικτή δημοσιονομική πολιτική είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα  Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019-2022. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα, το οποίο κατατέθηκε το βράδυ της Παρασκευής στην Βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί τις επόμενες ημέρες με την διαδικασία του κατεπείγοντος.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο στόχος για μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,2% του ΑΕΠ από το 2019 έως και το 2022 θα επιτευχθεί μέσω της αύξησης των επενδύσεων κατά 8,6% των εξαγωγών κατά 4% και της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,2 % του ΑΕΠ. Αυτά έως το 2022. Η ανάπτυξη ωστόσο, πάντα σύμφωνα με το Πρόγραμμα, θα έρθει χωρίς η Ελλάδα να αποκλίνει στο ελάχιστο από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, οι οποίες αποτυπώνονται κυρίως στο δημοσιονομικό σκέλος του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019-2022. Το πρόγραμμα λοιπόν περιλαμβάνει τις δεσμεύσεις για περικοπές των συντάξεων το 2019 και του αφορολόγητου το 2020, από τις οποίες προσβλέπει δημοσιονομική απόδοση κάποιων δισ. ευρώ.

Τα αντίμετρα

Στο πρόγραμμα, κατά την προσφιλή μεθοδολογία της κυβέρνησης, περιλαμβάνονται και τα αντίμετρα, με τα οποία επιδιώκεται να αντικριστούν οι περικοπές των συντάξεων και του αφορολόγητου. Έτσι για το 2019 περιλαμβάνονται κοινωνικά αντίμετρα, όπως σχολικά γεύματα, προνηπιακοί σταθμοί, επέκταση επιδόματος στέγασης και οικογενειακά επιδόματα, συνολικής δαπάνης 1,9 δισ. ευρώ.

Το 2020 το πακέτο των αντίμετρων παίρνει φορολογικό χαρακτήρα, όπως είχε προαναγγείλει ο υπουργός Οικονομικών κατά την ενημέρωση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που μετέχουν στις επιτροπές της Βουλής. Έτσι προβλέπεται μείωση του ΕΝΦΙΑ, μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων από το 29% σε 26%, αλλά και αναμόρφωση της ειδικής εισφορά αλληλεγγύης. Συνολικά, για το 2020 τα φορολογικά αντίμετρα ανέρχονται σε 3,91 δισ. ευρώ και σε 4,06 δισ. το 2021 και το 2022.

Έσοδα και πλεόνασμα

Βάση προγράμματος τα φορολογικά έσοδα αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,44 δισ. την περίοδο 2019-2022. Από αυτά τα 3,4 δισ. ευρώ αναμένεται να προέλθουν από άμεσους φόρους, η απόδοση των οποίων από τα 17,3 δισ. ευρώ το 2018 θα φτάσει στα 20,7 δισ. ευρώ το 2022. Τα 2 δισ. ευρώ αναμένεται να προέλθουν από τους έμμεσους φόρους, η απόδοση των οποίων από 30,2 δισ. ευρώ το 2018 υπολογίζεται στα 32,2 δισ. ευρώ το 2022.

Σε ό, τι αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα, φέτος αναμένεται να φτάσει στο 3,56% του ΑΕΠ, δημιουργώντας υπέρ-πλεόνασμα 111 εκατ. ευρώ. Για το 2019 προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,96% και δημιουργία δημοσιονομικού χώρου 866 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2020 4,15% και δημιουργία υπεραπόδοσης 1.287 εκατ. ευρώ. Ανοδική πορεία προβλέπεται για το πρωτογενές πλεόνασμα και το 2021, το οποίο υπολογίζεται στο 4,53% με δημιουργία υπεραπόδοσης 2.110 εκατ. ευρώ, αλλά και το 2022, χρονιά που αναμένεται να φτάσει στο 5,19%, δημιουργώντας υπέρ-πλεόνασμα 3.582 εκατ. ευρώ.

Συνολικά, το Πρόγραμμα προβλέπει μέχρι και το τέλος του 2022 την δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου 8 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 3,5 δισ. θα διατεθούν για φοροαπαλλαγές και δράσεις κοινωνικής πολιτικής, οι οποίες θα αρχίσουν να εξειδικεύονται από τον προϋπολογισμό του 2019.

Χαμηλόμισθοι και τεκμήρια

Το διάταξη του πολυνομοσχεδίου προβλέπεται η «μονιμοποίηση» της προστασίας από τον υπερβάλλοντα φόρο, λόγω τεκμηρίων, των φυσικών προσώπων με χαμηλό εισόδημα έως 6000 ευρώ. Θα ισχύει δηλαδή σε μόνιμη βάση η προστασία του φορολογουμένου από τον υπερβάλλοντα φόρο, όταν το πραγματικό εισόδημα των φορολογουμένων δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ. Αυτό βέβαια εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα, για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωσης έναρξης εργασιών ή ατομική αγροτική δραστηριότητα.

«Αν το πραγματικό εισόδημα υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 29. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για τους φορολογούμενους που διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, για το εισόδημα που απέκτησαν μετά τη διακοπή της».

Αλλαγές στον νόμο Κατσέλη

Η βασικότερη αλλαγή στον νόμο Κατσέλη, η οποία περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο, είναι η άρση του απορρήτου για μια πενταετία, για όσους κάνουν αίτηση υπαγωγής στο καθεστώς προστασίας. Η διάταξη, σύμφωνα με τον συντάκτη της, αποσκοπεί στην αποκάλυψη στρατηγικών κακοπληρωτών, οι οποίοι είχαν μεγάλα ποσά κατατεθειμένα σε άλλες τράπεζες από εκείνες στις οποίες έχουν βεβαιωμένα ληξιπρόθεσμα χρέη. Ένας άλλος στόχος της διάταξης είναι «να αποτρέψει την άσκηση αιτήσεων από πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα, τα οποία επιδιώκουν να επωφεληθούν της αυτοδίκαιης αναστολής εκτέλεσης μέχρι την ημέρα επικύρωσης».

Παραλλήλως προβλέπεται η μη υπαγωγή των οφειλετών στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου, σε περίπτωση που οι αιτήσεις υπαγωγής τους απορρίφθηκαν, είτε επειδή είχαν καταστεί σκόπιμα αφερέγγυοι (περιπτώσεις χειραγωγούμενης χρεωκοπία, δόλιας μεταβίβασης περιουσίας σε άλλα πρόσωπα κ.α.), είτε επειδή παραποίησαν σκοπίμως την οικονομική κατάστασή τους (περιπτώσεις απόκρυψης περιουσίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό).

Διευκρινίζεται ωστόσο ότι η αποδοχή υπερχρεωμένης κληρονομιάς, ακόμα και αν ο κληρονόμος γνώριζε ότι είναι υπερχρεωμένη, δεν συνιστά από μόνη της «δόλια περιέλευση» σε αδυναμία πληρωμής, αλλά θα πρέπει να συνδυάζεται και με άλλες παραμέτρους, όπως για παράδειγμα η υπαιτιότητα του κληρονόμου για την υπερχρέωση του κληρονομουμένου.

Ασφυκτικές οι πιέσεις, ασφυκτικοί και οι χρόνοι 

Το Πολυνομοσχέδιο περιέχει 120 άρθρα σε 120 σελίδες. Οι συνοδευτικές εκθέσεις του ωστόσο περιλαμβάνουν άλλες 500 σελίδες με την πληθώρα των διατάξεων που πρέπει να υλοποιηθούν αμέσως,  όπως έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η Βουλή καλείται από την Δευτέρα, μέσα σε τέσσερις ημέρες να έχει ολοκληρώσει την συζήτηση και την επεξεργασία των διατάξεων στις αρμόδιες Επιτροπές και στην συνεχεία το πολυνομοσχέδιο να ψηφιστεί από την Ολομέλεια. Έτσι, την Δευτέρα, 11 Ιουνίου, ξεκινάει στις συναρμόδιες επιτροπές της Βουλής, με τη διαδικασία του επείγοντος, η επεξεργασία του.

Την Τρίτη, 12 Ιουνίου, θα κληθούν να καταθέσουν τις απόψεις τους κοινωνικοί και συνδικαλιστικοί φορείς και το βράδυ της ίδιας ημέρας θα πρέπει να  ολοκληρωθεί η επεξεργασία του στις επιτροπές. Την Τετάρτη, 13 Ιουνίου, θα αρχίσει η συζήτηση του πολυνομοσχεδίου στην Ολομέλεια και η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί την Πέμπτη, 14 Ιουνίου, με την ψήφισή του.