Μην περιμένουμε υπέρβαση από τα βολεμένα επιχειρηματικά τοτέμ

Πολύς λόγος γίνεται για το εντός και το μετά της κρίσης, την οποία επιδείνωσε δραματικά η επέλευση του κορονοϊού, για την περαιτέρω βύθιση στην ύφεση και την ανάγκη θαρραλέας χρηματοδότησης της οικονομίας (και της κοινωνίας), προκειμένου να αντεπεξέλθει με σχετική επάρκεια. Η ΕΕ αποδείχθηκε ότι δεν είναι ο “από μηχανής θεός”.

Ο “μηχανοδηγός” (Γερμανία) με τους “θερμαστές” (Ολλανδία, Αυστρία, Φιλανδία), αρνήθηκε να ανταποκριθεί. Εγκατέλειψε το τρένο στον σταθμό, στις επιμέρους κυβερνήσεις. Η απρόσβλητη από τον ιό της αλληλεγγύης Γερμανία, προκειμένου να επιβάλει το δικό της, υποσχέθηκε “μισό αυγό”. Προφανώς, έχοντας ράμματα για τη γούνα τους, κούνησε το δάχτυλο σε κάποιους ηγέτες του νότου. Ούτως ειπείν –όπως έλεγαν οι παλιότεροι– για άλλη μια φορά οι Γερμανοί και οι κολαούζοι τους αποδεικνύονται “θέσει έξυπνοι”.

Το επιχείρημα της ανάλγητης ΕΕ –πώς αλλιώς θα ήταν γερμανική– δεν επαρκεί για να δικαιολογήσει την αδυναμία διαχείρισης της κρίσης, είναι αρκετό να καταδείξει τη χρόνια αδυναμία αποτελεσματικής ανταπόκρισης των πολιτικών μας δυνάμεων στις διάφορες μορφές της (πχ. φωτιές Αττικής, Πελοποννήσου κλπ). Και τούτο όχι άδικα, καθώς σε μια χώρα με ροπή στον αυτοσχεδιασμό του τύπου “βλέποντας και κάνοντας”, λόγω της “βεβαιότητας” ότι αυτά δεν συμβαίνουν στην Ελλάδα, είναι αναμενόμενο να την απωθεί ο σχεδιασμός, του οποίου την έλλειψη, άλλωστε, “πολλοί θα δουν και λίγοι θα καταλάβουν”.

Η στυγνή πραγματικότητα, όμως, δείχνει ότι των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν, με σχεδιασμένη συνταγή τριών φάσεων: πριν την “πείνα”, κατά το… “γεύμα” και μετά το τέλος του. Αντί, λοιπόν, της απαιτούμενης προετοιμασίας για τη διαχείριση των κινδύνων και των κρίσεων που προκαλούν, είχαμε τη συρρίκνωση (διάλυση) του συστήματος υγείας (και πολλών άλλων) στο πλαίσιο της δημιουργίας πλεονασμάτων μέσω εκποίησης και όχι εξορθολογισμού.

Η εν εξελίξει κρίση (το “γεύμα”) αντιμετωπίζεται με έμφαση στην επικοινωνία και τις δημόσιες σχέσεις (το… καρύκευμα), χωρίς τεκμηριωμένες αναφορές στην αναγκαία οργάνωση των ομάδων υποστήριξης, στον λειψό εξοπλισμό τους και στην τύχη των δωρεών υγειονομικού υλικού (πού βρίσκονται, πώς κατανέμονται;). Δηλαδή, όπως προκύπτει από την ενημέρωση των εκπροσώπων και τις (δια)μαρτυρίες των ανθρώπων των χαρακωμάτων, τη μέχρι τώρα πυροσβεστική αντιμετώπιση δεν φαίνεται να διαδέχεται η οργανωμένη διαχείριση του επικείμενου κύκλου του ιού. Η δε επιμονή στη χρήση ή όχι γαντιών και μάσκας, τηρουμένων των μεταξύ μας αποστάσεων πάντα, δεν θα είναι αρκετή στον αγώνα αυτό.

Εγκλεισμός χωρίς σχεδιασμό

Το πραγματικό πρόβλημα του λοιμού θα μετατραπεί σε λιμού, καθώς η λήψη μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης με καθήλωση της οικονομικής δραστηριότητας, συνεπάγεται ένα κόστος κατά πολύ μεγαλύτερο απ’ αυτό που εξοικονομήθηκε με τις (απο)διαρθρωτικές αλλαγές των μνημονίων. Η δε επιλογή εγκλεισμού στα σπίτια μας, μέχρι στιγμής, δεν είναι αποτέλεσμα ωριμότητας αλλά γνώσης της αδυναμίας του συστήματος να διαχειριστεί κι αυτή την κρίση αλλά και του φόβου της για το μετά.

Χωρίς σχεδιασμό και μ’ ένα μέρος των στραγγισμένων από την κοινωνία δισεκατομμυρίων να έχει ήδη εξαντληθεί (μένουν αυτά της “χαλαρής” δανειοδότησης των “Σάιλοκ” της ΕΕ), η επαναφορά σε μια κανονικότητα θα είναι δύσκολη και ποιοτικά κατώτερη της προηγούμενης. Η ανεργία έχει πάρει ήδη την άγουσα προς υψηλότερα επίπεδα, ο παραγωγικός μηχανισμός –όσος έχει μείνει- βρίσκεται διασωληνωμένος και οι “αναπνευστήρες” του σε έλλειψη, με την “παραθυρική” άσκηση οικονομικής πολιτικής στο απόγειό της.

Η χώρα χρειάζεται μια νέα επανάσταση με τη λήψη ασυνήθιστων, για τα δεδομένα των ελληνικών κυβερνήσεων, μέτρων αναθάρρησης και αναζωπύρωσης της ελπίδας, απαλλαγής από τον ζυγό της υποτέλειας στην οποία έχουμε περιέλθει. Τα αναφερόμενα δισ. ευρώ δεν θα είναι ποτέ αρκετά, τόσο γιατί χάσκουν οι μαύρες τρύπες του συστήματος όσο και επειδή ποτέ δεν υπήρχε σοβαρό σχέδιο ανάτασης της οικονομίας. Συνεπώς, ένα σημαντικό μέτρο περαιτέρω ενίσχυσης της ρευστότητας αποτελεί η “απόψυξη” κεφαλαίων της παραοικονομίας με την κατάργηση του πόθεν έσχες.

Χρήμα από την… κατάψυξη

Σύμφωνα με έκθεση του ΔΝΤ (Working Paper, Explaining the Shadow Economy in Europe: Size, Causes and Policy Options, 2019), η παραοικονομία στη χώρα μας το 2016 βρισκόταν στο 30,2% του αντίστοιχου ΑΕΠ (192,7 δισ. δολάρια), δηλαδή 58 δισ. δολάρια σε απόλυτο μέγεθος. Με απλή εκτίμηση του διαφεύγοντος ΦΠΑ και ενός ανάλογου ποσοστού “κερδών”, το “κατεψυγμένο” ποσό θα μπορούσε να ανέλθει στα 25-30 δισ. ευρώ σε σημερινές τιμές (1 ευρώ = 1,0928 δολάρια).

Πέραν του φυγαδευμένου ποσοστού προς τα ευρωπαϊκά πλυντήρια (Γερμανία, Ολλανδία, Λουξεμβούργο κλπ) ή των άλλων χωρών, το ποσό εκείνων που τους έμεινε στα χέρια λόγω αδυναμίας “εξαγωγής” του μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο. Στις οικονομίες με περιορισμένες δομές ζήτησης εργασίας, η πλεονάζουσα προσφορά της βρίσκει διέξοδο στην αυτοαπασχόληση ως μέσο επιβίωσης.

Η διογκούμενη ανεργία της χώρας μας, ως συνέπεια των ενστικτωδών ενεργειών αυτοσυντήρησης των επιχειρήσεων ή και της κατάληξής τους λόγω κορονοϊού, μπορεί να προκαλέσει ένα κύμα αυτοαπασχολούμενων σε απόδειξη αδυναμίας της οικονομίας της. Με τη λήψη μέτρων, όπως αυτά που προτείναμε εδώ στο slpress.gr, η αδυναμία μπορεί να εξελιχθεί σε δυνατότητα (πλεονέκτημα) ενισχυμένη με την παράλληλη υπαγωγή του κάθε είδους εξοπλισμού στο ίδιο καθεστώς ΦΠΑ με τα τρόφιμα. Άδικο για την “κότα” να επιβαρύνεται περισσότερο από το “αυγό” της, πόσο μάλλον όταν είναι και εισαγόμενη.

Δεν περιμένουμε από τους βολεμένους

Το “ξεπάγωμα” θα ενισχύσει τη ρευστότητα και η λήψη μέτρων ενθάρρυνσης κάθε επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, δημιουργώντας δυναμική στην οικονομία και στην κοινωνία που έχει ανάγκη να πιστέψει. Η δε κυβέρνηση θα πυροδοτήσει την εκκίνηση προς το καθεστώς της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, το έλλειμμα της οποίας τροφοδοτεί την παραοικονομία. Η χώρα διαθέτει βαρύ διανοητικό φορτίο το οποίο οφείλει να αντιμετωπίσει σοβαρότερα από εκείνο του ιού που την ταλανίζει, αντί να το εξάγει ενισχύοντας τους “θέσει έξυπνους”.

Οι επιχειρηματίες τοτέμ (δημιουργήματα και… προσκυνήματα των κομμάτων) και οι επιχειρήσεις ταμπού (με το άβατο και το απυρόβλητο) δεν πρόκειται να κάνουν την υπέρβαση. Είναι ίδιον των βολεμένων να μην επαναστατούν ποτέ, να μην κανιβαλίζουν αυτό που έστησαν ή να χαρίζουν αυτό που ιδιοποιήθηκαν.

Η εν εξελίξει τέταρτη βιομηχανική επανάσταση αφορά στον νου και την “τεχνοδιανόηση” χωρίς την αποτελεσματική χρήση των οποίων ούτε στον ορίζοντά της θα βρεθούμε. Ως λαός ανάδελφος αλλά όχι και… περιούσιος, είμαστε μόνοι μα και πολλοί συνάμα στον αγώνα αυτό, αρκεί να αποδειχθούμε “φύσει και θέσει” έξυπνοι ξεκολλώντας από το “θέσει βλάκες”!