Νέα βουτιά στο πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το Β’ τρίμηνο του 2022 το ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 1,7% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021 (δηλαδή σε ετήσια βάση). Αυτό οφείλεται στην αύξηση της απασχόλησης, στην αύξηση του κατώτατου μισθού και στα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης προς άμβλυνση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης.

Τα στοιχεία δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση, δεδομένου ότι το ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα από μισθωτή εργασία αυξήθηκε το Β’ τρίμηνο του 2022 (17.697 εκατ. ευρώ) σε σχέση με το Α’ τρίμηνο του ιδίου έτους (16.319 εκατ. ευρώ) κατά 8,4%. Παράλληλα αυξήθηκαν και οι επιδοτήσεις (Α’ τρίμηνο 936 εκατ. ευρώ, Β’ τρίμηνο 1.269 εκατ. ευρώ) κατά 3,55%. Σημαντικότατη όμως συμβολή ήταν και τα ονομαστικά εισοδήματα περιουσίας. Από 1.699 εκατ. ευρώ το Α’ τρίμηνο ανήλθαν σε 3.348 εκατ. ευρώ το Β’ τρίμηνο του 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 97%. Προφανώς αυτό οφείλεται στην ανεξέλεγκτη αύξηση των τιμών των ακινήτων που συμπαράσυρε και τα ενοίκια των ακινήτων.

Παράλληλα ο πληθωρισμός (ΔΤΚ) το ίδιο τρίμηνο αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 11,2%. Συνεπώς το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε το Β’ τρίμηνο του 2022 κατά -9,5%, δηλαδή μειώθηκε κατά δεύτερο συνεχή τρίμηνο το 2022 και μάλιστα με τετραπλάσιο ρυθμό από το πρώτο τρίμηνο. Ως γνωστόν, στο Α’ τρίμηνο του 2022, παρά την άνοδο του ονομαστικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών κατά 3,7% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021, οι πληθωριστικές πιέσεις επηρέασαν αρνητικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Από το Α’ τρίμηνο του 2022 ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών πέρασε σε αρνητικό έδαφος (-2,8% ΥοΥ). Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος, για δεύτερο τρίμηνο στη σειρά και μάλιστα η απώλεια είναι αυξημένη σε σχέση με το Α’ τρίμηνο.

Χέρι στις αποταμιεύσεις

Συγχρόνως η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά, αυξήθηκε κατά 20,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 31,4 δισ. ευρώ σε 37,7 δισ. ευρώ. Όμως παρουσιάζει μικρότερο ρυθμό αύξησης, σε σχέση με το Α’ τρίμηνο του 2022, δεδομένου ότι τότε είχε αυξηθεί κατά 25,1%. Προφανώς η αύξηση του πληθωρισμού το Β’ τρίμηνο περιόρισε το ρυθμό καταναλωτικής δαπάνης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι την αυξημένη καταναλωτική δαπάνη στήριξε η αποταμίευση των νοικοκυριών, η οποία μειώθηκε το Β’ τρίμηνο. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των ΜΚΙΕΝ, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, ήταν -14,2% κατά το Β’ τρίμηνο του 2022, σε σύγκριση με +3,4% το Β’ τρίμηνο του 2021. Σημειωτέον ότι το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών έχει γίνει αρνητικό από το Γ’ τρίμηνο του 2021.

Η χρησιμοποίηση της αποταμίευσης των νοικοκυριών για λόγους στήριξης των καταναλωτικών αναγκών του νοικοκυριού δείχνει την αδυναμία του τρέχοντος διαθέσιμου εισοδήματος να καλύψει αυτές τις ανάγκες. Επιπροσθέτως, στερεί πόρους από την επενδυτική δαπάνη, που αποτελεί τον πρώτο παράγοντα σταθεροποίησης της οικονομικής μεγέθυνσης, ειδικά σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, στην οποία η έλλειψη επενδύσεων είναι το βασικό αρνητικό της χαρακτηριστικό.