Νορβηγία της Μεσογείου η Κύπρος και πιθανώς η Ελλάδα

Το γεωτρύπανο της Exxon Mobil πλέει στα νερά της Μεσογείου και σε λίγες ημέρες θα αρχίσει τη γεώτρηση στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Πριν από μερικά χρόνια, μεταξύ του 2009-2010 είχε πρωτοξεκινήσει η συζήτηση στην Ελλάδα για τους υδρογονάνθρακες. Όποιος πριν από 8 χρόνια τολμούσε να μιλήσει για αυτά τα θέματα θεωρούνταν τρελός ή γραφικός. Κι όμως, σήμερα το γεωτρύπανο της Exxon Mobil είναι έτοιμο να πιάσει δουλειά. Ποιός το πίστευε πριν οκτώ χρόνια αυτό; Αυτό που σήμερα ακούγεται και διαβάζεται ως ένα φυσιολογικό, απλό γεγονός της καθημερινής ειδησεογραφίας, πριν από οκτώ χρόνια αποτελούσε ανέκδοτο ή επιστημονική φαντασία.

Αρκετές φορές έχει αναφερθεί από ορισμένες πλευρές το επιχείρημα-καραμέλα ότι όσοι στηρίζουν σθεναρά τις έρευνες των ελληνικών υδρογοναθράκων έχουν φαντασιώσεις ότι θα γίνουμε το Κατάρ της Μεσογείου ή η Σαουδική Αραβία των Βαλκανίων ή έστω η Νορβηγία. Κανείς δεν υποστηρίζει ότι σήμερα είμαστε ή ότι θα γίνουμε Σαουδική Αραβία ή Κατάρ ή Νορβηγία σε μία ημέρα. Τουλάχιστον όχι, μέχρι να ξεκινήσουν και ολοκληρωθούν οι έρευνες για κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Μετά, όμως, εάν οι έρευνες είναι επιτυχείς, η συζήτηση θα αλλάξει ραγδαία. Τότε βέβαια θα τρέχουμε και δεν θα προλαβαίνουμε τα γεγονότα.

Αρκετά χρόνια πριν, είχε προειδοποιηθεί το πολιτικό προσωπικό της χώρας ότι έπρεπε να αρχίσει από τότε να σκέφτεται, να δρα και να πολιτεύεται με όρους ορυκτών πόρων. Οι υδρογονάνθρακες, εφόσον επιβεβαιωθούν οι μεγάλες ποσότητες, οι οποίες σήμερα εκτιμώνται απλώς με πιθανότητες, θα αποτελέσει game changer για το πολιτικό προσωπικό της χώρας αλλά και ολόκληρης της Μεσογείου.

Οι πολιτικές-οικονομικές ανακατατάξεις, εντός και εκτός Ελλάδος, θα είναι ραγδαίες και δεν θα προλαβαίνει κανείς πλέον να σκέφτεται με όρους των περασμένων δεκαετιών. Ας το θυμούνται αυτό οι κάθε είδους κινδυνολάγνοι, οι οποίοι εδώ και δεκαετίες εμποδίζουν με διάφορα προσχήματα την έρευνα για κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.

Στις 2 Νοεμβρίου 2018 η Αμερικανίδα πρέσβης στην Κύπρο με μετριοφροσύνη και υπευθυνότητα χαρακτήρισε την Κύπρο ως τη «Νορβηγία της Μεσογείου». Η Κύπρος, λοιπόν, σύμφωνα με τις απόψεις της πρέσβειρας των ΗΠΑ, μπορεί να θεωρηθεί Νορβηγία, ενώ η Ελλάδα όχι; Ας φανταστούμε ότι κανείς στην Ελλάδα και στην Κύπρο δεν θα τολμήσει να εγκαλέσει την πρέσβειρα των ΗΠΑ γι’ αυτή τη δήλωσή της: ότι δηλαδή δεν επιδεικνύει μετριοφροσύνη και υπευθυνότητα, αποκαλώντας την Κύπρο «Νορβηγία της Μεσογείου».

Τέτοιου είδους δηλώσεις από επίσημους εκπροσώπους των ΗΠΑ προφανώς δεν γίνονται χωρίς προεργασία. Όταν η Νορβηγία ξεκίνησε τις έρευνες των υδρογονανθράκων τη δεκαετία του 1960 ήταν μία φτωχή χώρα. Πιο φτωχή και από την Ελλάδα. Αφού τα κατάφερε λοιπόν η πάμφτωχη τότε Νορβηγία γιατί να μην τα καταφέρει σήμερα η Ελλάδα; Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι οι εκτιμήσεις θα επιβεβαιωθούν.

Τί μέλλει γενέσθαι;

Ας πάρουμε ως παράδειγμα την ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr της Αιγύπτου.
Η ανακάλυψη του Zohr πραγματοποιήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2015. Η ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων πρώτης παραγωγής (Early Production System) με 6 γεωτρήσεις έγινε τον Σεπτέμβριο του 2017, δηλαδή σε δύο μόλις χρόνια (με παραγωγή 16.500.000 m3/ημέρα ή σε ισοδύναμα βαρέλια 115.000 βαρέλια/ημέρα).

Η ολοκλήρωση εγκαταστάσεων πλήρους παραγωγής (Full Production System), προβλέπεται στο Σεπτέμβριο του 2019 με 26 γεωτρήσεις δηλαδή σε 4 χρόνια (με παραγωγή 71.400.00 m3/ημέρα ή 500.000 βαρέλια/ημέρα). Συνεπώς, ο χρονικός ορίζοντας για την πλήρη αξιοποίηση είναι αρκετά γρήγορος εάν και εφόσον υπάρχει η πολιτική βούληση. Εάν η ExxonMobil επιβεβαιώσει ότι τα κοιτάσματα στην Κύπρο είναι τα εκτιμώμενα τότε έπεται η Κρήτη.

Όσο αφορά τον αγωγό EastMed ας σημειωθεί μόνο τούτο: δεν θεωρείται, ίσως, καθόλου τυχαία η παρουσία του πρωθυπουργού του Ισραήλ στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Το διακύβευμα των συζητήσεων εκεί ήταν και ο αγωγός EastMed. Ας έχουμε υπομονή. Τα εμπόδια ενάντια στις έρευνες των ελληνικών υδρογονανθράκων συνεχίζονται εδώ και τέσσερις δεκαετίες σχεδόν. Σοφό θα ήταν να σταματήσουν τα οποιαδήποτε γραφειοκρατικά εμπόδια, τα οποία ορισμένοι εντός Ελλάδος υψώνουν με περίτεχνους ομολογουμένως τρόπους, ώστε να καθυστερήσει η έναρξη των ερευνών.

Σκόπιμη απαξίωση

Η στρατηγική της σκόπιμης απαξίωσης περιουσιακών στοιχείων είναι γνωστή και παλαιά και εφαρμόζεται και στον τομέα των μεσιτικών. Εάν τυχόν υπάρχει στρατηγική τεχνητής / σκόπιμης απαξίωσης (Planned or Strategic Obsolescence) των «οικοπέδων» νοτίως της Κρήτης, ώστε να ωφεληθούν άλλες πλευρές, τότε αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρελκόμενα αρνητικά αποτελέσματα. Ταυτόχρονα, αυτό θα μπορούσε να εκθέσει την Ελλάδα σε απίστευτους γεωπολιτικούς κινδύνους.

Ωστόσο, και αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό, η στρατηγική αυτή δεν απαξιώνει παρά το μέλλον του ελληνικού λαού. Απαξιώνει το μέλλον των παιδιών μας και όσων νέων επιστημόνων έχουν αποδράσει από τη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, αναζητώντας αλλού τη μοίρα τους. Ταυτόχρονα, ας σημειωθεί ότι η ΕΕ δεν «αγαπάει» καθόλου την τεχνητή απαξίωση προϊόντων (ούτε «οικοπέδων»). Τις θεωρεί πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού που αλλοιώνουν την ευρωπαϊκή αγορά και οδηγούν σε ολιγοπώλια ή μονοπώλια, ειδικά στον τομέα της ενέργειας. Και κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα δεν έχει στον τομέα αυτό πρότερο έντιμο βίο.

Ορισμένα γεγονότα πλέον τρέχουν πιο γρήγορα από το ελληνικό πολιτικό προσωπικό. Ο Ελληνισμός έχει μία μοναδική ευκαιρία: να διαδραματίσει σημαντικό, εάν όχι, ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο. Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα. Ας μη χάσουμε αυτή την ευκαιρία χάριν ορισμένων ξεπερασμένων αντιλήψεων και ιδιοτελών συμφερόντων. Ας θυμούνται ορισμένοι: ακόμη και οι Μέδικοι κάποτε ετελείωσαν.