Ο αεροπορικός πόλεμος του sir Στέλιου – Η θολή συναλλαγή EasyJet-Airbus

Η σύγκρουση του Στέλιου Χατζηιωάννου με το Διοικητικό Συμβούλιο της EasyJet δίνει νέα τροπή στην εταιρική διαμάχη, η οποία πλέον στα διεθνή Μίντια αποκαλείται “αερομαχία“. Η διαφωνία τους για το μέλλον της εταιρείας εξελίσσεται σε πόλεμο επικών διαστάσεων, με τον ιδρυτή και μεγαλομέτοχο να βρίσκεται σε φάση επίθεσης. Εκτός από σκληρούς και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς, η φαρέτρα του διαθέτει και πέντε εκατομμύρια λίρες (5,7 εκατ. ευρώ) από την προσωπική του περιουσία.

Με αυτό το ποσό επικηρύσσει τους «αχρείους», όπως αποκαλεί κάποιους εκ των μεγαλοστελεχών της EasyJet. Στόχος του είναι να ρίξει στον Καιάδα την παραγγελία 107 αεροσκαφών από την Airbus αξίας 4,5 δισ. στερλινών. Θεωρεί ότι η μη ακύρωση της συμφωνίας στις σημερινές συνθήκες θα οδηγήσει την αεροπορική εταιρεία σε χρεοκοπία.

Για να το επιτύχει επιχειρεί να αποδείξει ότι προηγήθηκαν παράνομες δοσοληψίες, αφήνοντας και δημόσια αιχμές για «ύποπτες δοσοληψίες» μελών της Διοίκησης και της Airbus. Σε περίπτωση που το καταφέρει, καθίσταται δυνατή όχι μόνο η άμεση ακύρωση του συμβολαίου, αλλά και η διεκδίκηση αποζημίωσης, μέσω αγωγής κατά της αεροναυπηγικής εταιρείας. Η σφοδρότητα της διαμάχης ειδικά από την πλευρά του Κύπριου επιχειρηματία επιβεβαιώνει τη φήμη που τον ακολουθεί. Όσο γοητευτικός είναι εκτός μπίζνες, άλλο τόσο ανελέητος μπορεί να είναι εντός.

Το τελευταίο επεισόδιο στον πόλεμο που μαίνεται στην –πρωτοπόρα κατά την ίδρυσή της– εταιρεία πτήσεων χαμηλού κόστους είναι η εκούσια απομάκρυνση του οικονομικού διευθυντή της εταιρείας Άντριου Φίντλεϊ. Πρόκειται για έναν από τους τρεις υψηλόβαθμους διευθυντές που ο Χατζηιωάννου είχε ανεπιτυχώς προσπαθήσει να αποπέμψει μέσω ψηφοφορίας. Σε αυτήν, είχε καταγγείλει ότι οι τρεις τους λειτουργούν σε βάρος της εταιρείας, προκειμένου να εξυπηρετήσουν συμφέροντα της Airbus.

Μετά από την αρνητική γι’ αυτόν εξέλιξη της ψηφοφορίας και την παραμονή των τριών στις θέσεις τους, είχε κάνει λόγο για νοθεία. Συγκεκριμένα, είχε υποστηρίξει ότι το 15% των μετοχών είναι στα χέρια “αχυρανθρώπων” που ελέγχονται από την Airbus. Παρ’ ότι ο Φίντλεϊ επιβίωσε της επιχείρησης καθαίρεσής του, λίγες εβδομάδες μετά παραιτήθηκε, χωρίς, μάλιστα, να επικαλεστεί κάποιον πειστικό λόγο.

Ο οικονομικός διευθυντής παραιτήθηκε!

Η αεροπορική εταιρεία περιορίστηκε να τον ευχαριστήσει δημοσίως για τις υπηρεσίες που της έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια. Ο Διευθύνων Σύμβουλος έσπευσε να δηλώσει ότι κατά τη διάρκεια αυτών των ετών συνεργάστηκαν «εξαιρετικά καλά μαζί». Θα παραμείνει στο πόστο του έως το 2021, αν και έχει ήδη ξεκινήσει η αναζήτηση του διαδόχου του.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η ετήσια αμοιβή του ειδικευμένου ορκωτού λογιστή, αυτή είναι η ειδικότητά του, στην EasyJet αγγίζει τις 1.403.000 λίρες. Το ποσό αυτό τον κατατάσσσει στην υψηλότερη μεταξύ όλων των ανώτατων στελεχών βαθμίδα. Ακόμα και μετά την αποχώρησή του, όμως, από την εταιρεία δεν προβλέπεται να χαθεί. Εκτός όλων των άλλων, είναι μη εκτελεστικός διευθυντής στο Rightmove, της μεγαλύτερης βρετανικής διαδικτυακής πλατφόρμας. Κατέχει σημαίνουσα θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο της Marks and Spencer, στο Cable & Wireless και στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Η είδηση της αποχώρησής του, όπως ήταν φυσικό, έγινε δεκτή με ιδιαίτερη ικανοποίηση από το μέτωπο Χατζηιωάννου. «Ο οικονομικός διευθυντής της EasyJet παραιτήθηκε. Ένας αχρείος έφυγε, απομένουν δύο που θα φύγουν σύντομα!». Με τον διόλου κολακευτικό αυτόν επιθετικό προορισμό, αναφέρεται ο Χατζηιωάννου στην διοίκηση της εταιρείας, στον πρόεδρο και στον διευθύνοντα σύμβουλο.

Ο πρώτος είναι ο Τζον Μπάρτον. «Δεν έχει εξηγήσει ούτε πώς η αγορά νέων αεροσκαφών εξυπηρετεί τα συμφέροντα της εταιρείας, ούτε εάν η ακύρωση της παραγγελίας είναι περισσότερο κοστοβόρα από την ολοκλήρωσή της σε αυτές τις συνθήκες», έχει σχολιάσει καυστικά ο Χατζηιωάννου για εκείνον. Το μένος του ιδρυτή της εταιρείας, όμως, εστιάζεται και στον διευθύνοντα σύμβουλο Γιόχαν Λούντγκρεν.

Αυτοί οι δύο είναι που καλούνται να διαχειριστούν εκτός από τη μετωπική σύγκρουσή τους με τον μεγαλομέτοχο και τις περικοπές που μόλις ανακοίνωσαν. Πρόκειται για αιματηρές απολύσεις που φτάνουν το 30% του προσωπικού της εταιρείας. Το ποσοστό αντιστοιχεί σε 4.500 χαμένες θέσεις εργασίας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 15.000 εργαζόμενους σε οκτώ χώρες.

Απολύουν ενώ αγοράζουν αεροπλάνα

Όπως ήταν φυσικό, ο Χατζηιωάννου δεν θα άφηνε κάτι τέτοιο να περάσει ανεκμετάλλευτο. Μέσω ανακοίνωσής του, αναρωτιέται γιατί η εταιρεία, αντί να απολύει δεν σταματά να πληρώνει την Airbus. Ζητά, μάλιστα, κάποιοι από τους εργαζόμενους που «χάνουν σήμερα τη δουλειά τους, να αποκαλύψουν ό,τι γνωρίζουν για τους αχρείους της EasyJet», υπενθυμίζοντας ότι προσφέρει αμοιβή για πολύτιμες πληροφορίες.

Με τον τρόπο αυτό έμαθε για πρότερες επαφές μεταξύ του αποχωρήσαντος οικονομικού διευθυντή Φίντλεϊ, του δικηγόρου Μαρκ Μπόναντ και του Έλληνα αντιπρόεδρου του τμήματος πωλήσεων της Airbus για την κεντρική και βόρεια Ευρώπη Κίμωνα Σωτηρόπουλου. Σύμφωνα με τις καταγγελίες του Χατζηιωάννου όλοι οι παραπάνω συναντήθηκαν το Νοέμβρη του 2016 στο ιστορικό ξενοδοχείο Schweizerhof στη Λουκέρνη της Ελβετίας.

Ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές εκείνου του δείπνου, κατά τη διάρκεια του οποίου –σύμφωνα με τις υποψίες του Χατζηιωάννου– κλείστηκε η αμφιλεγόμενη συμφωνία; Ο πρώτος ήταν ο Ελβετός δικηγόρος Μαρκ Μπόναντ, που έγινε ευρέως γνωστός το 2016 μέσα από το σκάνδαλο των Panama Papers. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαρροή (συνολικά 11.000.000 έγγραφα) τα οποία είχε στην κατοχή της μία δικηγορική εταιρεία, η οποία επί δεκαετίες φύλαγε τα οικονομικά μυστικά διεθνών διασημοτήτων, ολιγαρχών και εγκληματιών που ούτε λίγο, ούτε πολύ επιθυμούσαν να κρύψουν χρήματα.

Ο Μπόναντ γεννήθηκε στην Ελβετία και διέπρεψε στη Νομική. Μόλις στα 41 του εξελέγη ο νεότερος πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου της Γενεύης. Ίδρυσε την πολύ επιτυχημένη δικηγορική εταιρεία Bonnant & Partners. Μέσω αυτής εκπροσωπούσε νομικά τον μεγιστάνα ορυχείων, για τον οποίον διενεργείται έρευνα στο Ισραήλ για διαφθορά και δωροδοκία στην Αφρική Μπένι Στάινμετζ.

Διαρροή πληροφοριών

Μετά τη διαρροή εγγράφων επιτέθηκε στη νομική εταιρεία του Παναμά, μέσω ενός ηλεκτρονικού μηνύματος: «Η διαρροή πληροφοριών τις οποίες κατείχε η Mossack Fonseca & Co προκάλεσε σημαντική ζημιά στους πελάτες μας, που έκαναν λάθος να σας εμπιστευτούν και να πιστέψουν στις ικανότητές και στον επαγγελματισμό σας».

Το έτερο μέλος της παρέας ήταν ο Κίμων Σωτηρόπουλος. Πρόκειται για έναν μηχανικό με σπουδές στη Γερμανία. Πλέον, κατέχει τη θέση του αντιπρόεδρου της Airbus και είναι υπεύθυνος για τις πωλήσεις εμπορικών αεροσκαφών στην Κεντρική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Περισσότερες πληροφορίες δεν είναι γνωστές για εκείνον, καθιστώντας σαφές ότι δεν επιθυμεί να βρίσκεται στο προσκήνιο.

«Γνωρίζω πλέον ότι ο παραιτηθείς οικονομικός διευθυντής της Easy Jet Άντριου Φίντλεϊ πέταξε με ιδιωτικό jet της εταιρείας LunaJets για να συναντήσει τον γνωστό από τα Panama Papers δικηγόρο κ. Μαρκ Μπόναντ. Η πτήση, που πραγματοποιήθηκε με έξοδα της Airbus, ξεκίνησε από το αεροδρόμιο Biggin Hill στο Νότιο Λονδίνο και κατέληξε στο αεροδρόμιο Buochs κοντά στη Λουκέρνη, στις 16 Νοεμβρίου 2016 (όχι στις 17). Θα αναζητήσω σύντομα μάρτυρες για τις ανάγκες της έρευνας. Ωστόσο, πιστεύω ότι στο κρυφό δείπνο ήταν επίσης παρών και ο ελληνικής καταγωγής κ. Κίμων Σωτηρόπουλος, στέλεχος της Airbus. Υπάρχουν μήπως μάρτυρες της συνάντησης μεταξύ των κ. Φίντλεϊ, Μπόναντ και Σωτηρόπουλου;», ανακοίνωσε ο Χατζηιωάννου, αναγγέλλοντας έτσι το κυνήγι, στο οποίο έχει ξαμοληθεί.

Η αδυσώπητη αυτή μάχη δεν είναι η πρώτη, στην οποία εμπλέκεται ο ιδρυτής της εταιρείας με την διοίκηση της. Για την ακρίβεια, η πολεμική σχέση του με αυτήν μετράει τουλάχιστον 10 έτη. Και στο παρελθόν, αγκάθι της συνεργασίας τους αποτέλεσε η διεύρυνση του στόλου της εταιρείας, στην οποία επίσης είχε αντιταχθεί. Και τότε, πίστευε ότι η ανάπτυξη στον κλάδο των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους έχει ανέλθει στο ανώτατο σημείο.

Την περίοδο εκείνη, ένα εσωτερικό email που είχε στείλει ο Στέλιος Χατζηιωάννου στο Διοικητικό Συμβούλιο αποτύπωνε τις έριδες στην κορυφή της εταιρείας. Σε αυτό, κατηγορούσε τον τότε πρόεδρο του ομίλου Μάικ Ρέικ ότι προσπάθησε να στρέψει τον ίδιο τον αδελφό του Πόλυ εναντίον του. «Σε μια βιβλική κίνηση επεδίωξες να διαλύσεις την οικογένειά μου, η οποία ελέγχει το 38% των μετοχών της EasyJet, να φέρεις ρήξη ανάμεσα σε μένα και τον αδελφό μου Πόλυ, προκειμένου να ψηφίσει κατά της αποχώρησης του κ. Ρήγα Δογκάνη στην έκτακτη Γενική Συνέλευση, αλλά απέτυχες παταγωδώς».

Έχει δίκιο ο Χατζηιωάννου

Η αύξηση του υπάρχοντος στόλου εξαρχής φάνταζε παράταιρη στον Χατζηιωάννου. Πόσο, μάλλον τώρα, που η EasyJet και ολόκληρος ο κλάδος βιώνουν μία πρωτοφανή και πιθανώς παρατεταμένη κρίση, εξαιτίας της πανδημίας. Από τον Μάρτιο που έχει ξεσπάσει δημόσια πλέον ο πόλεμος, ο Ελληνοκύπριος επιχειρηματίας έχει προτείνει την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου.

Υποστηρίζει, ότι στην παρούσα φάση, η εταιρεία όχι μόνο δεν πρέπει να επεκταθεί, αλλά αντίθετα να συρρικνωθεί. Από τα 344 αεροπλάνα να διατηρήσει τα 250. Πιστεύει ότι ακόμα και μετά την επανεκκίνηση των αερομεταφορών, οι άνθρωποι θα διστάζουν να επανέλθουν στην πρότερη κατάσταση, φοβούμενοι να πραγματοποιούν ταξίδια, τουλάχιστον με την ίδια συχνότητα. Μέχρι στιγμής, οι παγκόσμιες έρευνες συνηγορούν υπέρ της άποψής του.

Επιστρέφοντας στο σήμερα, η διοίκηση της εταιρείας έχει υιοθετήσει παρασκηνιακές μεθόδους άμυνας απέναντι στις καταγγελίες του Χατζηιωάννου. Μέσω δημοσιευμάτων είχε αφήσει αιχμές για το μέρισμα 60 εκατ. λιρών που έλαβε ο Στέλιος και τα αδέλφια του από EasyJet 10 ημέρες πριν την καθήλωση όλων των αεροσκαφών στο έδαφος. Το ποσό αυτό ήταν μέρος του μερίσματος 174 εκατ. λιρών προς τους μετόχους.

Τότε, σε ανακοίνωσή του, ο Χατζηιωάννου είχε απαντήσει ότι τα μετρητά καταβλήθηκαν αυτόματα στους μετόχους στις 20 Μαρτίου και οι πληρωμές ήταν αδύνατο να σταματήσουν. «Έχω μπερδευτεί για το πώς αυτό (η επιστροφή χρημάτων) θα λειτουργούσε. Θα χρησιμοποιούνταν τώρα; Για καταβολή των χρημάτων αυτών απευθείας στην Airbus;», σχολίασε καυστικά.

Ο χρόνος μένει να δείξει πώς θα εξελιχθεί ο εμφύλιος αυτός εταιρικός σπαραγμός. Πλέον, είναι τόσο σφοδρή η σύγκρουση που μία συμφιλίωση μεταξύ του μεγαλομετόχου και της υπάρχουσας διοίκησης μοιάζει ουτοπική. Εξαρχής, άλλωστε, κατέστη εμφανές ότι ο Χατζηιωάννου δεν προτίθετο να μείνει θεατής σε ό,τι αφορά το μέλλον της εταιρείας που δημιούργησε. Αυτός και τα αδέλφια του Κλέλια και Πόλυς διαθέτουν το 34% των μετοχών και έτσι παραμένουν οι μεγαλύτεροι μέτοχοι της EasyJet.