Ο χάρτης των κοιτασμάτων σε Κρήτη-Πελοπόννησο – Τι έδειξαν οι έρευνες

Η έναρξη των σεισμικών ερευνών από την ExxonMobil σε Κρήτη-Πελοπόννησο και οι γεωτρήσεις που θα ακολουθήσουν, μπορούν να αποδώσουν παραγωγή φυσικού αερίου, μέσα σε δυόμιση μόλις χρόνια. Παραγωγή που μπορεί να καταστήσει την χώρα μας ενεργειακά αυτοδύναμη, ακόμα και να της δώσει δυνατότητα ενεργειακών εξαγωγών. Παλαιότερες έρευνες και μελέτες έχουν αναφερθεί σε πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα που κρύβει η ελληνική ΑΟΖ.   

Συγκεκριμένα, μελέτες των Πανεπιστημίων Κολούμπια (ΗΠΑ) και Ουτρέχτης (Ολλανδία) έδειξαν ότι, από γεωλογική άποψη, υπάρχουν περιοχές όπου θα ήταν δυνατόν να εντοπιστούν υφαλογενείς ταμιευτήρες βιογενούς αερίου, ανάλογοι με αυτούς του κοιτάσματος Zohr. Οι περιοχές που είχαν χαρτογραφηθεί από τα παραπάνω Πανεπιστήμια, εντοπίζονται ακριβώς γεωγραφικά εκεί που επίκεινται οι σεισμικές έρευνες της ExxonMobil: Νότια της Πελοποννήσου και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και νότια και νοτιοδυτικά της Κύπρου.

Εκτιμούμε, λοιπόν, ότι οι παραπάνω περιοχές εμφανίζουν από ερευνητική άποψη σημαντικές ομοιότητες με τις θαλάσσιες περιοχές της νότιας Κύπρου, όπου είναι δυνατόν να περιέχουν από στρατηγική άποψη σημαντικά αποθέματα βιογενούς φυσικού αερίου παγιδευμένα μέσα σε ταμιευτήρες μικρού σχετικά μεγέθους υφαλογενών ασβεστολίθων “τύπου Zohr”, καλυμμένων από αδιάβροχα άλατα του Μεσσηνίου.

Οι ταμιευτήρες καρστικών υφαλογεννών σπηλαιωδών ασβεστολίθων βιογενούς φυσικού αερίου παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι άλλου είδους ταμιευτήρων. Λόγω του υψηλού πορώδους τους (μέχρι και 75%) μπορούν συγκριτικά να εγκλωβίσουν μέσα τους πολύ μεγαλύτερες ποσότητες υδρογονανθράκων. Για παράδειγμα, το αιγυπτιακό Zohr καλύπτει έκταση 100 km2 όση και το κυπριακό ψαμμιτικό κοίτασμα “Αφροδίτη”, αλλά το “Αφροδίτη” περιέχει πέντε φορές λιγότερα ανακτήσιμα αποθέματα από το Zohr.

Σεισμικές έρευνες στην υπεράκτια Κύπρο

Από ερευνητική άποψη, όμως, σε αντίθεση με τα κοιτάσματα ψαμμιτικού τύπου, ο εντοπισμός ασβεστολιθικών στόχων κοιτασμάτων είναι πολύ πιο δύσκολος, δεδομένου ότι το μέγεθος τους είναι μικρότερο και γι’ αυτό τον λόγο απαιτούν εκτέλεση δαπανηρότερων σεισμικών υποθαλάσσιων καταγραφών τριών διαστάσεων (3D). Στην νότια υπεράκτια Κύπρο, όπου έχουν εκτελεστεί ήδη εκτεταμένες σεισμικές καταγραφές τριών διαστάσεων, χαρτογραφήθηκαν τουλάχιστον 10 στόχοι κοιτασμάτων “τύπου Zohr” από την εταιρεία PGS, η οποία στο παρελθόν είχε πραγματοποιήσει σεισμικές καταγραφές τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Ελλάδα (Εικόνα 3).

Σχετικά με τις προοπτικές παρουσίας κοιτασμάτων “τύπου Zohr” νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, η εταιρεία PGS είχε εκτελέσει σεισμικές έρευνες για λογαριασμό της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογοναθράκων (ΕΔΕΥ). Ανάλογες έρευνες είχαν πραγματοποίησει και οι αμερικανικές γεωφυσικές εταιρείες ΙΟΝ & Spectrum μεταξύ Λιβύης και Κρήτης για λογαριασμό της λιβυκής κυβέρνησης. Οι έρευνες αυτές είχαν εντοπίσει 38 στόχους κοιτασμάτων εντός της ελληνικής ΑΟΖ, εκ των οποίων οι 30 μπορεί να θεωρηθούν στόχοι φυσικού αερίου υφαλογενών ασβεστολίθων “τύπου Zohr”. Μερικοί εξ αυτών εμφανίζονται να είναι μεγαλύτεροι σε μέγεθος από το κοίταμα Ζohr!

Επίσης, απέδειξαν την ύπαρξη δύο επί πλέον νέων τεράστιων στόχων υφαλογενών ασβεστολίθων 1 και 2 (Εικόνα 4), εκ των οποίων ο πρώτος –εάν περιέχει πράγματι φυσικό αέριο με την ίδια πληρότητα που υπάρχει στο κοίτασμα Zohr– είναι δυνατόν να διαθέτει αποθέματα ανάλογα με αυτά του κοιτάσματος South Pars στο Κατάρ, που είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο.

Τα κοιτάσματα “τύπου Zohr”

Τα αναμενόμενα επί πλέον πιθανά αποθέματα φυσικού αερίου “τύπου Zohr” στην ελληνική υφαλοκρηπίδα έκτασης τουλάχιστον 150.000 km2, ευρισκόμενων δυτικά, νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης, δεν είναι δυνατόν σήμερα να εκτιμηθούν με ακρίβεια. Υπάρχουν, όμως, βάσιμες ενδείξεις – χαρτογραφήσεις γεωφυσικών σεισμικών ερευνών υψηλής ευκρίνειας – ότι υπάρχουν εντός της ελληνικής επικράτειας και ΑΟΖ τουλάχιστον 30 στόχοι κοιτασμάτων “τύπου Zohr” (Εικόνα 4 άνωθεν). Εάν λάβουμε υπ’ όψη μία εύλογη πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος της τάξης του 20%, αυτό σημαίνει ότι οι επικείμενες έρευνες και γεωτρήσεις μπορούν να ανακαλύψουν έξι τουλάχιστον κοιτάσματα “τύπου Zohr”, με αποθέματα τουλάχιστον πέντε τρισ. m3 φυσικού αερίου και σημερινής αξίας τουλάχιστον ενός τρισ. δολαρίων.

Οι προηγηθείσες εκτιμήσεις και χαρτογραφήσεις σχεδόν όλων των γεωφυσικών εταιρειών που έχουν εργαστεί στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν δείξει ότι (Εικόνα 5) οι ασβεστολιθικοί ύφαλοι “τύπου Zohr” επαναλαμβάνονται επί 300 χλμ από την κυπριακή υφαλοκρηπίδα μέχρι και την ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια του Καστελλόριζου, επεκτεινόμενοι ανατολικότερα μέχρι και νότια της Πελοποννήσου (Εικόνα 4 άνωθεν).

Επομένως, οι επικείμενες σεισμικές έρευνες τριών διαστάσεων και στη συνέχεια οι γεωτρήσεις, τόσο στην υπεράκτια νότια Πελοπόννησο, όσο και στην υπεράκτια νότια Κρήτη, αναμένεται να  μας δείξουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του ενεργειακού πλούτου της Ελλάδας, που επί πολλά χρόνια παρέμεινε αναξιοποίητος.